Nieuwe fietspadenwet in Zwitserland: MTB-routes worden verplicht voor alle kantons

In maart 2022 werd in het Zwitserse parlement de nieuwe “Fietspadenwet” aangenomen, die op 1 januari 2023 in werking is getreden. Nu zijn de details bepaald voor mountainbikers. Tevreden:

De 26 kantons, evenals de federale overheid, zijn verplicht om fietspadennetwerken (fietspaden) te plannen en uit te voeren. En dit geldt voor alle categorieën fietsen, inclusief mountainbikers. Stevig verankerd in de wet zijn planningsprincipes en kwaliteitsdoelstellingen zoals: Het wegennet moet “samenhangend, direct, veilig, homogeen, aantrekkelijk” zijn. Zoals Dominik Hug van de instelling “Schweiz Mobil” vorige week op een symposium bevestigde, betekent dit paden voor mountainbikers. Een opname van zijn gedetailleerde presentatie werd afgelopen vrijdag gepubliceerd door het Zwitserse tijdschrift Ride op zijn homepage. Dienovereenkomstig moet elk kanton nu een mountainbikecommissaris aanstellen die tegen 2027 een gedetailleerd, bindend routeplan zal indienen.

Als u een fietstocht naar Graubünden plant (Davos, Engadin, Laax, Lenzerheide, enz.), zult u niet veel merken van de innovaties. Graubünden, het grootste van alle Zwitserse kantons, begon vele jaren geleden met het uitstippelen van een zeer aantrekkelijk padennetwerk voor fietsers. Het delen van paden is hier al lang ingeburgerd. Om deze reden dient Graubünden nu als blauwdruk voor alle andere kantons.

Wallis heeft zich de laatste jaren ook steeds meer opengesteld voor fietsen. In principe is dit het geval met alle Alpenregio’s in Zwitserland, die voornamelijk van het toerisme leven.

Aan de andere kant moeten de kantons in het vlakke noordwesten van Zwitserland volledig heroverwegen: het Appenzeller Land bijvoorbeeld, of de stad Zürich. Hier zijn mountainbikers tot nu toe verbannen van alle wandelpaden en singletrails. Maar dat is precies wat deze wet in de eerste plaats aan het rollen heeft gebracht, want een groot deel van de Zwitserse bevolking woont in de agglomeraties St. Gallen, Zürich, Bern en Luzern. De strenge fietsverboden rond deze steden hebben de lokale recreatie ernstig beperkt.

In totaal heeft Zwitserland een netwerk van wandelroutes/singletrails van 2500 kilometer. De mountainbike-commissarissen van Zwitserland hopen nu dat de beproefde trailsharing in de stijl van Graubünden over het algemeen zal zegevieren. Maar zelfs als bijvoorbeeld de stad Zürich zich er “slechts” toe kan brengen om individueel goedgekeurde trailronden te rijden om een aantrekkelijke (!) Het bereiken van bezoekersbegeleiding zou in deze regio’s al veel worden bereikt.

Om de CO2-uitstoot in het vervoer te verminderen, maar ook om de gezondheid van de bevolking te bevorderen, is Zwitserland van mening dat de infrastructuur voor alternatieve vervoersmiddelen aanzienlijk moet worden uitgebreid. Het gaat natuurlijk vooral om continu aangelegde en onderhouden fietspaden voor woon-werkverkeer. Maar ook over forse uitbreidingen in het lokale recreatiegebied rondom de steden. Want als je een aantrekkelijk padennetwerk voor de stadspoorten hebt, hoef je niet per se naar de Alpengebieden te reizen om je sport te kunnen beoefenen. Overigens geldt de wet voor “niet-gemotoriseerd verkeer”, zoals die in Zwitserland wordt genoemd, niet alleen op fietsen en wandelen, maar ook op waterwegen (bijv. kajakkers).

Zeer onwaarschijnlijk. Het Duitse federalisme, d.w.z. de zelfbeschikking van de afzonderlijke deelstaten, heeft veel voordelen, maar maakt een wet als de Zwitserse fietspadenwet in Duitsland vrijwel onmogelijk. Zwitserland leeft en ademt een directe democratie. Dit betekent dat wetten niet alleen door de twee kamers van het parlement worden aangenomen. Ook over bepaalde kwesties is een positief referendum nodig.

We vroegen Heiko Mittelstädt van het Duitse mountainbike-initiatief (DIMB) naar zijn beoordeling van de nieuwe Zwitserse fietspadenwet en of er een sprankje hoop is voor soortgelijke wetten in Duitsland.

FIETS: De nieuwe Zwitserse wet klinkt als een toekomstig trailparadijs. Hoe jaloersWat moeten we hier in Duitsland zijn?

Heiko Mittelstädt: In eerste instantie voorziet de wet in de bevordering van het fietsen, onder meer door het aanwijzen van routes. Hieronder vallen ook routes voor recreatief verkeer, waarbij de bewegwijzering van mountainbikeroutes uitdrukkelijk in de wet wordt genoemd. Dit kan al als een doorbraak worden gezien dat de federale regering de kantons nu wettelijk verplicht om overeenkomstige mountainbikeroutes aan te wijzen. In een presentatie gaf de verantwoordelijke stichting “Schweiz Mobil” aan dat mountainbikeroutes ook singletrails omvatten. Ook in Zwitserland zijn er zeer verschillende kantonnale regels over welke paden met de fiets mogen worden afgelegd. In sommige kantons waren singletrails niet wettelijk toegestaan en ook niet individueel aangewezen. Alleen boswegen mochten worden gebruikt.

Uiteindelijk gaat het echter alleen om de aanwijzing van mountainbikeroutes, en niet om het veranderen van de juridische situatie in de kantons, die beperkend kan blijven. Aangezien singletrails voor de stichting “Switzerland Mobil” echter deel uitmaken van het mountainbiken, zullen de beperkende kantons hun wettelijke voorschriften moeten heroverwegen om te zien of ze nog steeds voldoen aan de huidige eisen voor vrijetijdsbesteding.

Is zo’n doorbraak alleen mogelijk door de Zwitserse referenda, of is zoiets ook in ons land denkbaar?

In §14 van de federale boswet hebben we al de basistoestemming om alle wegen en paden in het bos met de fiets te gebruiken. Helaas staat de federale wetgever de deelstaten echter toe om de details zelf te regelen, zodat we 16 verschillende staatsvoorschriften hebben over welke paden in het bos mogen worden gebruikt. Wij zouden hier graag standaardisering zien, zodat onevenredige voorschriften, zoals de 2-meterregel in Baden-Württemberg, niet langer zijn toegestaan. Hier zijn we al jaren mee bezig met verschillende verenigingen.

De WaSEY-werkgroep van de BMEL (nvdr: Federaal Ministerie van Voedsel en Landbouw) houdt zich bezig met het onderwerp op het niveau van het ministerie en wij van de DIMB mochten daar enige tijd geleden zelf onze ideeën presenteren. Zelfs als we geen referenda houden zoals in Zwitserland, hopen we dat de parlementaire weg die we voor ogen hebben succesvol zal zijn. Dit komt omdat een individuele aanduiding van singletrails tot nu toe ook mogelijk was in beperkende deelstaten, maar het blijkt erg tijdrovend en niet erg praktisch te zijn. In de meeste deelstaten zijn in eerste instantie alle fietspaden toegestaan en alleen als er aantoonbare problemen zijn, moeten stuurmaatregelen worden genomen. Wij zijn van mening dat dit overal het geval moet zijn.

Hoe waardevol is deze doorbraak in het buurland voor uw werk in Duitsland? Is het mogelijk om dit aan de autoriteiten voor te leggen voor een betere argumentatie?

Een goed argument is dat mountainbiken in Zwitserland in de wet is opgenomen. Hier willen we onze Zwitserse partnervereniging IMBA Swiss feliciteren met het succes van hun belangenbehartiging. Voor Duitsland is een dergelijk onderscheid tussen fietsen en mountainbiken echter niet per se nuttig, aangezien mountainbiken in Duitsland over het algemeen onder de term “fietsen” valt.

Maar een positief aspect in Zwitserland is te zien in het feit dat er in Zwitserland een centrale autoriteit is met de afdeling “Slow Traffic”, die zich ook specifiek bezighoudt met het onderwerp mountainbiken en de nodige behoeften en voorwaarden kent en daarom ook singletrails aanbeveelt als essentiële voorwaarde voor mountainbiken. Wanneer een centrale autoriteit zo’n aanbeveling doet, heeft dat een andere rangorde dan wanneer wij als DIMB dat al jaren op dezelfde manier bepleiten.

In Duitsland bestaan deze duidelijke verantwoordelijkheden niet, maar de verschillende aspecten van het mountainbiken, zoals sport, vervoer, bosbouwrecht of natuurbehoud, bevinden zich bij verschillende ministeries. Dat maakt het lastiger om onze belangen te behartigen, omdat onze argumenten op veel plekken gepresenteerd moeten worden. Op dit punt zou een centrale en goed toegeruste instelling van de kant van de autoriteiten voor ons nuttig kunnen zijn. Het helpt ons in ieder geval als zoveel mogelijk mountainbikers lid worden van ons bedrijf en zo ons werk meer gewicht geven.