Zittau gebergte: Trailspot in het oosten van Saksen – MTB-Revier-Guide

Het Zittaugebergte is het kleinste middelgebergte van Duitsland en loopt langs de Duits-Tsjechische grens in het zuidoosten van Saksen. Met een verlenging van ongeveer 50 met 25 kilometer kunnen mountainbikers in korte tijd elke hoek van het oorspronkelijke landschap ontdekken. Bovenal maakt het echter indruk met zijn routeverbindingen met het naburige Tsjechië. Op onze excursies altijd mystieke metgezellen: bizarre rotsformaties die doen denken aan Moab en groene bergkegels uit de oude vulkanische tijden.

Een zacht gerinkel, dan een gesis, weer het rinkelen en het sissen, net iets luider. Net als de beat van een electropopnummer komt dit ritme in een stroomversnelling totdat het geheel verandert in een enkel sissend geluid. Het is hier warm en benauwd, en de geur van verbrande kolen doet denken aan de oude brandende kachel van mijn oma op koude winterdagen. Alleen dat het niet mijn oma is die hier een briket neerzet, maar een zwetende man met een schop. Schop voor schop gooit hij de kolen in de ketel keel. Met z’n drieën mogen we de locomotief van een van de laatste door stoom aangedreven smalspoorbanen in Duitsland bewonderen en niet alleen de sjouwende stoker, maar waarschijnlijk ook de machinist in de weg staan. Maar wanneer heb je de kans om zoiets live te zien in plaats van in een oude western?

Avontuur – een woord met veel ruimte voor interpretatie. Vaak heeft het te maken met lange reizen, verre landen, vreemde talen en fascinerende geuren. Dit keer is ons avontuur echter slechts vier uur rijden van huis, namelijk in het meest oostelijke puntje van Duitsland, bijna precies op de grens met Tsjechië en Polen. Holger Feist, Daniel Schaefer en ik willen hier vijf dagen doorbrengen in het Zittaugebergte, het kleinste middelgebergte van Duitsland. Ervaar eindelijk de veelgeprezen paden zelf, proef de Saksische en Tsjechische keuken en misschien werkt het zelfs om de taal een beetje te leren.

De rit van het centrum van Zittau naar Oybin, waar we onze eerste trailtour willen beginnen, duurt iets minder dan een uur. Het kleine kuuroord ligt in een groen bassin, uit het midden waarvan bijna onwerkelijk een vrijstaande zandstenen rots met kasteelruïnes uitsteekt. “De berg wordt ook wel Oybin genoemd”, legt onze gids Philipp Herfort uit. Hij is gewend dat bezoekers zich in de ogen wrijven bij deze aanblik, omdat het bijna op Elfenland lijkt, net zoals de oude huizen van Oybin zich nestelen aan de voet van deze rotstoren. Maar de redenen waarom Philipp ons belde zijn anders: “Je moet absoluut naar ons toe komen in Sachsenländle, je hebt nog nooit zulke paden gereden in Duitsland. Ik zal je een mix van Canada, de VS en Schotland laten zien!”

Het begint echter vrij duits: zweterige hoogtemeters op een breed bospad. U leidt ons naar de Töpferbaude, een restaurant met een sensationeel uitzicht over Olbersdorf en Zittau naar de Landeskrone, 35 kilometer verderop, de lokale berg en het herkenningspunt van de stad Görlitz. In het oosten zie je een enorme, actieve dagbouwmijn. “Dat is al voorbij in Polen”, zegt Philipp. Eigenlijk zou je ook moeten stoppen bij de Töpferbaude, maar koffie en cake “Amerikaans” uit de restauratiewagon van de spoorweg zitten nog steeds in onze maag.

Daarom beginnen we het liefst meteen aan de trail. Een bospad dat niet alleen horizontaal van richting verandert, maar ook af en toe een hellingbaan wil beklimmen afgewisseld met wortels. Maar op een gegeven moment ontspant hij, en surfen we op een dennennaaldentapijt, waaruit keer op keer zandstenen rotsen uitsteken. De kleintjes dienen als springschansen, de grote kunnen worden gebruikt als muurritten. Maar het is hetzelfde als altijd, wanneer je bijzonder zeker bent van je oorzaak: plotseling kruist een natte, gladde wortel het pad.

“Offbassn daarboven wordt het steil”, had Philipp geroepen. Maar toen was het voor mij al te laat. Terwijl ik mezelf optrek en mijn stuur weer rechttrek, denk ik: de laatste keer dat ik zo’n fietsslip vooraan had, was op de permanent vochtige paden aan de Pacifische kust van Canada. Op zijn beurt echter de zandstenen ondergrond, die onder onze Banden verdichtten al snel. Een verrassend gruizige steile afdaling die meer doet denken aan de rode rotsen van Moab. Nu is het tijd om het stuur recht te houden en niet te veel te remmen. We ontmoeten elkaar bij de volgende splitsing in de weg, en je kunt Holgers grijns zien: Dit zijn paden naar zijn smaak.

Keer op keer balanceren de paden langs grensstenen en kantelen dan informeel in het buurland. Soms alleen voor een nauwelijks merkbare omweg, maar soms wel op zo’n manier dat een stop met een exotisch dagticket wordt aangeboden. Na zo’n uitgebreide Tsjechische lunch met knoflooksoep en rundertartaar in het Oude Politiebureau in Krompach, is het niet zo eenvoudig om weer op het goede spoor te komen.

Als bevroren reuzen kijken de bizarre zandsteenformaties op ons neer en geven het herfstbos een sprookjesachtige sfeer. We merken pas dat het bos eromheen niet in goede staat is als Philipp erop wijst: “De schorskever is echt een vreselijke plaag geworden. Veel bossen moeten worden gekapt en de arbeiders zijn niet bepaald preuts. Helaas vernietigen hun dikke machines vaak de paden.” Na een korte pauze voegt hij er echter ondeugend aan toe: “Maar waar één spoor wordt vernietigd, worden er in zeer korte tijd twee nieuwe gecreëerd.”

Voor de volgende dag wordt regen voorspeld, vertelt de weer-app ons ’s avonds. “Geen probleem, dan gaan we morgen naar het trail center in Tsjechië”, wuifde Philipp weg. De beroemde Singltrek Pod Smrkem met zijn padennetwerk van meer dan 100 kilometer ligt op slechts 30 kilometer afstand van Zittau. “Dit is het perfecte slechtweerprogramma”, legt Philipp uit. “De paden daar zijn speciaal voor fietsers aangelegd. Met andere woorden, de grond is extreem stabiel, zelfs in natte omstandigheden. En morgen moet het echt driedubbel zijn.”

Als ik de volgende dag uit onze camper wil klimmen, besef ik wat er bedoeld wordt met “dreeschn”. Het regent als hond en kat, zou je hier in het Frankisch zeggen. Daar zou je gewoon de deur weer sluiten en het idee van een fietstocht weggooien. Maar hier blijft het hetzelfde: Fietsen in de auto en op naar het Tsjechische park!

Bijna Schotse flair wacht ons in Pod Smrkem. De paden trekken het bos in en pompen meteen perfecte ups en downs door de heuvels en rond de boomstammen. Hun rondingen zijn onberispelijk gevormd, ingebouwde golven kunnen worden gebruikt als schommelgeneratoren. Als je genoeg snelheid hebt opgepakt, kunnen deze golven ook worden gebruikt als officieel brede dubbels, zoals Daniel op indrukwekkende wijze laat zien. Als een flummie zien we hem door het bos huppelen.

We merken pas dat het continu blijft regenen als we na drie uur weer voor het Trailcenter café staan en moeten nadenken of we er überhaupt druipnat in kunnen komen. “Tuurlijk!” zegt Philipp. “Nu is er een mooie Klobasa. Precies het juiste na zo’n rit!” Daniel en Holger kunnen dit alleen maar bevestigen en bestellen direct daarna een tweede worst. Aan de andere kant zit de eerste Slowaaks gerookte specialiteit “geraffineerd” met kanenvet al kruislings in mijn maag.

De rondleidingen van de komende dagen brengen ons van het overstroomde open mijnbouwmeer bij Olbersdorf naar de fascinerende kelkzandsteenformaties en naar de kasteelruïne Oybin, waar een pad ons door de diepe, met mos bedekte gracht leidt. We hebben een kleine race met de stoomlocomotief, die we zelfs bergop winnen en het technische pottenbakkerspad met zijn spectaculaire stenen veld oheen val. De meeste paden slingeren door het bos, maar we passeren ook kleine uitkijkrotsen die ons ver over het Zittau-gebergte laten kijken.

Op de laatste avond, als iedereen in de camper ligt, de lichten al uit zijn, denk ik nog aan onze laatste vijf dagen hier in Zittau. Het hoeven echt niet altijd de verste landen te zijn om jezelf onder te dompelen in een compleet andere wereld. Maar de jongens zijn al weggeslapen. Nou dan, snurk guud, nacht ooch en tot snel!

Het Zittaugebergte is het kleinste middelgebergte van Duitsland en heeft een verlenging van 20 met 25 kilometer. Het drukt in de meest oostelijke hoek van het land aan de Poolse en Tsjechische grenzen. De helft van de bergen wordt door de Saksen gedeeld met Tsjechië, waar Lausitzer Gebergte dat wil zeggen. Hoogste top: de 793 meter hoge Lausche. Maar de meeste paden zijn te vinden in de iets kleinere, kegelvormige toppen. Grote delen van het Zittau-gebergte zijn ook uitgeroepen tot natuurpark vanwege hun bizarre basalttorens en zandstenen kliffen. De meeste paden zijn toegestaan om te fietsen, maar borden geven regelmatig aan dat wandelaars voorrang hebben.

De zuidelijke, Tsjechische kant van de bergen is veel eenzamer en is gemakkelijk te bereiken via verschillende groene randen. Bij Ještěd (1012 m) is er zelfs een klein fietspark met stoeltjeslift (Liberec) en vier afdalingen. Info: www.skijested.cz

De GPS-gegevens voor drie uitgebreide trailtochten over de grens bij Lausche, Hochwald en naar de olifantenstenen, is er het Lausitzer gebergte in de Revier-Guide >>

In de steden Zittau, Olbersdorf en Oybin zijn diverse accommodaties van pensions tot hotels. Mooie camping: See-Camping Zittau. De cursus wordt door een familie beheerd en met veel aandacht voor detail. Uitgebreid, vlak kampterrein met vrije keuze van ruimte, bakker, sanitair huis en kruidentuin. Prijzen: Camper vanaf 7 euro, tent 5,50 euro, per persoon 7,50 euro per dag. Kampeerhutten: 25 euro plus 7,50 euro per persoon per dag. www.seecamping-zittau.com

Beste overnachting in het Lausitzer Gebergte met topkeuken: Malevil-Resort in Jablonné, www.malevil.cz

• Reserveonderdelen, reparaties en fietsen zijn verkrijgbaar bij JJ-Bikes in Zittau, jj-bikes.de
• Pakli Sport in Jablonné: het beste adres aan Tsjechische zijde. Begeleid door de organisator van de Malevil Marathon. www.paklisport.cz

Als je al in de buurt bent, mag een bezoek aan een van de meest iconische trailcentra van Europa niet ontbreken. Pod Smrkem ligt op slechts 30 kilometer afstand van Zittau en biedt nu een padennetwerk van 100 kilometer lang. Omdat de meeste paden zijn versterkt met gemalen zand, kun je hier ook met een gerust geweten versnipperen bij vochtig weer. Geschikt voor het hele gezin! Info: www.podsmrkem.singltrek.cz

Töpferbaude met een schitterend uitzicht over Olbersdorf, Zittau naar de Landeskrone in Görlitz op 35 km afstand of de enorme, actieve dagbouwmijn in Polen.
Kammbaude: Restaurant met DDR-charme aan de voet van het Hochwald trekt aan met typische regionale gerechten zoals Oberlausitzer Stupperle (aardappelknoedels met zuurkool en spek). Maar bovenal is de nationale Tsjechische keuken populair. De knoflooksoep met een Tsjechisch biertje wordt overal aangeboden er is een aanrader!

Sinds 2004 wordt de cross-triatlon gehouden aan de oevers van het meer van Olbersdorf. Ondertussen zelfs met maximaal 1500 starters en als onderdeel van de internationale XTerra-serie. Dit jaar worden ook de Duitse kampioenen in deze discipline bepaald. De afstanden voor de professionals: 1,5 km zwemmen, 37 km mountainbike, 10 km trailrun. Datum: 18.–20.8., Inschrijfgeld: 60 Euro, Informatie: www.o-see-challenge.de

Malevil Beker: Vanwege het hoge aandeel singletracks vocht de Malevil Marathon vorig jaar zelfs om de Europees kampioenstitel. Maar ook anders kunnen professionele racers als Karl Platt en Alban Lakata alleen maar genieten van deze race in Hermanice v Podještˇedí. zelden ontsnappen. De twee belangrijkste afstanden met 100 km/2230 hm en 70 km/1540 hm pendelen over de landsgrenzen tussen Heˇrmanice v Podještˇedí (start) en Oybin. Inschrijfgeld 38 Euro, volgende datum: 17.6.2023, inschrijving: www.malevil.cz

• Upper Lusatian Mountain Bike Marathon op 27.8.2023
• Bohemian Border Bash Race met 1300 km (Gravel) van 2.–9.7.2023, www.borderbash.cc
• Blue-Stone Race of Mountainbiking: Heuvelklim voor teams van twee op 11.9.23

De decors van The Reader, Quentin Tarantino’s Inglourious Basterds of The Grand Budapest Hotel van Wes Anderson zijn altijd een bezoek waard, www.goerlitz-tourismus.de

• lengte: 25,2 km
• Bergop: 734 m
• Rijtechniek: medium

Mooie ronde rond de opvallende, groene vulkanische kegels Straßberg, Jonsberg en Ameisenberg in het zuiden van Lückendorf. In totaal heeft de tocht een trailaandeel van bijna elf kilometer. Vanuit Olbersdorf rol je direct het bos in en neem je de eerste leuke trails om op te warmen richting Eichgraben en de staatsgrens. Volg dan de grens iets bergopwaarts op de westelijke oever van de Weißbach totdat de steile klim aftakt naar rechts onder de Lesswand. Velen zullen deze 60 meter hoogte moeten opschuiven. Het pad omcirkelt de Straßberg en raakt al snel het kuuroord Lückendorf in het zuiden. Ook hier wacht je een parcours van twee kilometer, waar je echt goed in bui bent. Je rijgt terug de Grenz-Trail in (bergopwaarts) en zwengelt omhoog naar Hain, waar de tour terug kantelt naar de Duitse kant. Over de Johannisstein neem je het bospad recht naar de opvallende vulkanische top van de Jonsberg en heb zo het hoogste punt van de tour bereikt, daarna gaat het 300 meter diep over kleurrijke padmix terug naar station Olbersdorf.

• lengte: 39,9 km
• Bergop: 1033 m hoogteverschil
• Rijtechniek: medium

Van het Meer van Olbersdorf met een brede zuidelijke omweg naar het 749 meter hoge bos en over panoramische, wilde traillussen naar de Tsjechische Christinasee. Deze excursie in het buurland van het ene meer naar het andere omvat bijna 17 kilometer aan paden. Het meeste is gemakkelijk te besturen. Het begint aan de oevers van het Meer van Olbersdorf met een 14 kilometer lange, meer omhoog dan omlaag naar het natuurpark. Achter Hain culmineert deze klim in de asfalthelling naar het Hochwald. Deze grenstop begint nu een waar vuurwerk van paden: bergafwaarts langs de grensstenen en uiteindelijk in brede lussen rond de zandsteenformaties van Brandhöhe, Scharfenstein en Plattenstein. Ga verder naar de 582 meter hoge pottenbakker. De hellingen zijn fris, maar leiden veelbelovend voor trailplezier langs de Gratzer-rotsen. Dan gaat een grindklim over de grens naar Tsjechië naar de derde kijktop in de Bunde, de Pfaffenstein (565 m), omhoog. Hier kunt u genieten van een lange afdaling over de Görsdorfer Spitzberg, die uiteindelijk na 300 meter diepte eindigt aan de oevers van het Christinameer.

• lengte: 36,7 km
• Bergop: 1081 m
• Rijtechniek: medium

De MTB-wedstrijdroute van de beroemde O-See Challenge is leuk, zelfs in een ontspannen weekendtempo. Vooral als je erover nadenkt om deel te nemen aan de meest iconische cross-triatlon van Duitsland. Ook dit jaar worden hier de Duitse kampioenen bepaald. Het startschot valt aan de oever van de O-See en leidt bij Olbersdorf langs het vakantiehuis Kaltenstein het bos in richting Hochwald. Op de heenweg neemt het grote circuit rond Oybin de Glückauf-rondweg onder de Brandhöhe met al zijn zandstenen sculpturen. De laatste beklimming van 200 meter hoogte naarilem trail is een beetje smerig (wedstrijdparcours!), maar wordt beloond met een geweldig panoramisch uitzicht vanaf de grenstop en een spannende trailafdaling naar Hain. Daarna gaat het in de wilde ups en downs over Johannisstein, Höllenweg, Katzenkerbe en Ochsenstein terug naar Olbersdorf. Kort voor het dorp loopt de route parallel aan het stoomspoor en slaat dan weer rechtsaf om de Ameisenberg (575 m) te omcirkelen. Dat betekent: nog eens 200 meter trail bergopwaarts, maar met veel uitzicht en een lonende afdaling. Dan aan de oevers van de Goldbach terug naar de O-See.

GPS-gegevens: Zittau-gebergte – 3 top trailtours in Saksen