Verslag Steile afdalingen: Waarom worden we aangetrokken door de diepte van freeride?

Steile afdalingen zijn fascinerend. “Elke sport die met skiën te maken heeft, creëert deze fascinatie”, zegt freeridepionier Richie Schley. “Je wilt weten wie de steilste run gaat maken. Of het nu gaat om skiën, skateboarden, surfen of mountainbiken. Om dat te doen, moet je 100 procent vastberaden zijn en op een dunne lijn dansen.” Steile afdalingen zijn vooral beangstigend voor mountainbike beginners.

Rollen van een helling met een brede uitlaat aan de onderkant is relatief eenvoudig te doen en genereert nog steeds een gewelddadige adrenalinestoot – rijtechniekcoach Holger Meyer

Met andere woorden, de steile afdaling als een sensatie die snel kan worden ervaren. In feite vereisen steile afdalingen, althans zoals ze regelmatig off-road voorkomen, verrassend weinig vaardigheid. De motorrijder moet op een afgemeten manier kunnen remmen, heeft balans nodig, maar vooral moed, want naar beneden kijken is intimiderend, net als het feit dat hij door een steile afdaling naar het einde moet, “Do or don’t” – uitstappen is niet mogelijk.

De risicosituatie “steile afdaling” zet de fietser op scherp. De lichaamseigen 112 wordt de hypothalamus genoemd, een weefselstructuur in de hersenen ter grootte van druiven. De hypothalamus signaleert het lichaam via boodschapperstoffen: maak je klaar voor gebruik! De volgende mechanismen worden geactiveerd:

1. Verhoging van de hartslag: Om het lichaam voor te bereiden op de vecht- of vluchtmodus, neemt de hartslag toe. Hierdoor worden er meer zuurstof en voedingsstoffen naar de spieren getransporteerd.
2. Toename van de ademhaling: De ademhaling wordt sneller en dieper om meer zuurstof op te nemen en koolstofdioxide vrij te maken.
3. Verhoging van de bloeddruk: De bloeddruk stijgt om het bloed sneller naar de belangrijke organen en spieren te verplaatsen.
4. Verandering in de spijsverteringsfunctie: In risicovolle situaties wordt de spijsvertering afgeknepen om energie te leveren voor fysieke inspanning.
5. Afgifte van adrenaline: Het lichaam geeft adrenaline af om de fysieke prestaties te verhogen en de reactietijd te verminderen.
6. Vernauwing van de pupillen: De pupillen vernauwen zich om het zicht te verbeteren en de penetratie van te veel licht te verminderen.

Wie de angst heeft overwonnen en de uitdaging onder de knie heeft, krijgt een geschenk uit de biologie: de neurotransmitter dopamine. Dopamine triggert gevoelens van geluk. Neuroloog professor Dr. Stefan Lorenzl legt uit: “Er is adrenaline en serotonine voor en tijdens de afdaling, dopamine achteraf. Deze stoffen maken ons gelukkig en zorgen ervoor dat we risico’s nemen.” Psychologen noemen dit de Odysseus-factor: door de eigen wil is het mogelijk om grenzen te overschrijden en de manoeuvreerruimte te vergroten – dit wordt beloond. “Het gevoel dat je krijgt na een harige steile afdaling is ongelooflijk”, bevestigt Rampage-ster Cam Zink, die onlangs een reeks steile afdalingen in British Columbia waagde voor een filmfragment van zijn Canadese sponsor Devenci.

Naast biochemie heeft ook de helderheid van de situatie een sterk effect: daar sta je en de berg. Als je klaar bent voor het risico, dan lonkt het gevoel van prestatie. Deze opzet staat in schril contrast met het dagelijks leven, dat vaak wordt gekenmerkt door verveling (routine) en machteloosheid (oorlog, klimaatverandering, stijgende kosten van levensonderhoud, enz.). Toch komt volgens het nieuwsmagazine SPIEGEL slechts vijf procent van de Duitse bevolking in de buurt van een sensatie, zoals een steile afdaling.

Toen freeriden aan het einde van de jaren 1990 de fietswereld veroverde, waren het steile afdalingen die wielerfans over de hele wereld verbaasden. Dave Swetland, Brett Tippie, Wade Simmons en Richie Schley kantelden in de steile hellingen van Kamloops, British Columbia. Dat zie je bijvoorbeeld in de fietsactiefilm Kranked.

De freeridehelden waren toen nog in langlaufoutfits en reden op fietsen met waanzinnig steile stuurhoeken, lange stuurpennen en schandalig dunne banden. De eerste freeride films toonden vooral steile afdalingen en valpartijen, in snelle sneden, begeleid door rockmuziek. “Zo is het allemaal begonnen”, herinnert Tarek Rasouli, een van de Duitse freeriderpioniers, “biker conquers mountain. Of het nu op zandsteen in Utah was of in grind in Kamloops – zoiets was nog nooit eerder gezien en werd tot dan toe voor onmogelijk gehouden. En vaak was het onmogelijk”, zegt RasOei.

“Toen moest je je billen maximaal achter het zadel duwen om niet vooraan om te kantelen”, zegt coach Holger Meyer, “tegenwoordig is de positie veel relaxter dankzij moderne geometrieën, je kunt in het midden boven de fiets blijven en toch steil rijden.” Vooral lange steile afdalingen zijn zwaar. Of zoals Richie Schley het zegt: “Steep is niet hetzelfde als steep & long.” Holger Meyer bevestigt: “Downhill skiën zoals Remy Metailler en Cam Zink in British Columbia durfden te doen, is de middelbare school en vereist veel ervaring en rijvaardigheid.” Je kunt de huzarenstukken nog steeds zien op Youtube.

“Sommige mensen zeggen dat steile afdalingen gemakkelijk zijn”, zegt Cam Zink, “Daar ben ik het niet mee eens. Veel renners hebben de vaardigheden om dit te doen. Maar het durven en het daadwerkelijk doen zijn twee totaal verschillende dingen. Nog schaamtelozer: Als je de eerste bent en niet eens weet of het überhaupt mogelijk is! PEF was in 2017 de eerste die het grote ding deed, dus: He is the Man!”, zegt Cam Zink over Pierre-Edouard Ferry, die de steilste afdaling in de geschiedenis van de Red Bull Rampage waagde. In competitie reden Zink en Kyle Strait ook deze lijn. Het is een van de meest spectaculaire steile afdalingen. “In werkelijkheid zijn deze afdalingen nog steiler dan filmuitzendingen of foto’s suggereren”, zegt Holger Meyer, die veel van de plaatsen zelf kent. Zink, Lunn, Simmons, PEF, Schley, Smith… De lijst met steilewandrijders is lang. “De enige twee renners die een steile lijn reden die ik weigerde, waren James Doerfling en Robbie Bourdon”, zegt Cam Zink, die zijn favorieten in het spel brengt.

Voor freerideprofs Brett Tippie en Richie Schley staat de ladderafdaling van Jordie Lunn op nummer 1 van de steilste afdalingen, maar ook runs van Wade Simmons in Squamish behoren tot de favorieten. Bijzonder indrukwekkend is de afdaling in Moab, Utah, die Kenny Smith voor het eerst had geskied, later herhaalden Richie Schley en Brett Tippie de run, onlangs Kilian Bron. Hoewel de ruwe zandsteen de banden veel grip biedt, is het zicht indrukwekkend. Er is een risico om aan beide kanten van de klif te vallen, en de enorme lengte van de afdaling geeft een idee van de zenuwslopende test die motorrijders hier moeten doorstaan.

De knotsgekke boomafdaling van freerider Jordie Lunn (zie foto hierboven) maakt de gevaren van een steile afdaling bijzonder levendig.

In 2017 bouwden ruiters Ferry, Strait en Zink een huiveringwekkende ouverture voor hun wedstrijdruns. De afdaling is erg steil en tegelijkertijd: erg lang.

Kenny Smith was de eerste, gevolgd door Brett Tippie, Richie Schley en later Kilian Bron. Handig: de grippy rock en een lange uitloop.

FREERIDE: Pierre-Edouard, jij durfde als eerste de steile wandlijn op de Rampage te beklimmen.

PEF … de streep die later de freeridegeschiedenis inging als de steilste lijn van de Red Bull Rampage. Ja, precies, ik was de eerste die het probeerde.

Waarom was jij de eerste die deze stunt probeerde?

Want ik heb drie dagen aan een touw zitten bungelen om de lijn überhaupt berijdbaar te maken. Ik moest de nadering voorbereiden zodat je niet meteen bovenop de klif zou vallen. Het touw behoedde me voor vallen. Drie dagen is een lange tijd. Daar heb ik veel over kunnen nadenken. Zelfs ’s nachts kon ik nauwelijks slapen omdat ik moest nadenken over hoe ik deze steile wand het beste kon aanpakken. En op een gegeven moment was ik er klaar voor. Toen was het go-time.

Hoe wist je of dit eenAfdaling was zelfs mogelijk?

Dat wist ik niet. Ik vermoedde het. Ik was er voor 75 procent van overtuigd dat het kon werken, de rest was gissen. De afdaling was 63 graden steil.

Wat maakt jou een steilewandrijder?

Ervaring. Ik hou van steile afdalingen en train ze de hele tijd. Dat kun je niet zomaar doen, je moet het oefenen. Als je een grote sprong wilt maken zoals in de FEST-serie, kun je een andere ruiter volgen – hij “trekt” je over de sprong – en het is een enorme hulp. Dit is niet mogelijk op steile afdalingen. Je moet zelf beslissen, razendsnel reageren en precies het juiste doen op het kritieke moment. Want eenmaal gedraaid, is er geen weg meer terug.

Welk percentage is vaardigheid, hoeveel moed?

70 procent vaardigheid, 30 procent moed. Althans met cijfers als de steile afdaling bij de Rampage 2017. Je kunt niet vallen, want je vliegt helemaal de berg af en crasht verderop in de rotsblokken. Toen Cam Zink eindelijk de lijn aandurfde, was hij na afloop ontzettend opgelucht en opgestookt. Zelden heb ik zink zo euforisch ervaren. Voor zover ik weet, behalve Kyle Strait, Cam Zink en ik, heeft niemand deze lijn herhaald. Je kunt zien dat moed alleen al genoeg is. Het beste voorbeeld: Nico Vink – duidelijk een van de dapperste freeriders ooit. In 2015 zocht hij tijdens de Rampage een steile afdaling in dit formaat en kwam zwaar ten val.

Ik ben geen fan van steile afdalingen. Alle mooie energie die gebruikt kan worden voor sprongen of bochten spat eruit als je recht naar beneden rijdt. Het risico is onevenredig hoog met weinig gevoel. Als je het geweldig vindt, hier ga je!

Steile afdalingen zijn mijn specialiteit. Als voormalig professioneel snowboarder test ik mijn grenzen op het board in de winter, op mijn fiets in de zomer en controleer ik hoe strak mijn zenuwen zijn. Freeriden begon met steile afdalingen. De fascinatie is tot op de dag van vandaag gebleven.

Steile afdalingen inspireren me. Het gevoel niet echt de controle te hebben is krankzinnig. En het feit dat je door moet met de run, wat er ook gebeurt. Ik ben onder de indruk van James Doerfling. Hij werd gek op lijnen. En natuurlijk de legendarische ladder van Jordie Lunn.

Ik hou van steile afdalingen, of het nu met de fiets is of op ski’s. Echt steil, het is geweldig. De laatste heb ik meegemaakt in het Bikepark Bernex. Zo steil dat ik nauwelijks kon geloven dat het mogelijk was.

Steile afdalingen zijn een heel ander soort plezier. Op de een of andere manier onbeschrijfelijk. Of ze zijn heel gemakkelijk, of je bent helemaal geschroefd. Ik kwam in sommige die er gemakkelijk uitzagen, en toen werd ik in elkaar geslagen. Hoe zenuwachtiger je vroeger was, hoe zenuwachtiger het na afloop.