Revier-Guide Nederland: De paden van Limburg

America ligt in de Nederlandse provincie Limburg tussen Venlo en Eindhoven. Een nogal slaperig nest met weinig meer dan een dorpswinkel, een kerk van rode baksteen en een spoorwegovergang die ongeveer elke tien minuten zoemt. Op deze frequentie rijden treinen tussen de twee genoemde steden hier doorheen. Tot nu toe, zo contemplatief. Maar hier zou een ranger een fietsproject zijn begonnen dat zich naar verluidt niet hoeft te verschuilen achter de paden aan de andere kant van de Atlantische Oceaan.

Op de een of andere manier absurd is het idee dat je in dit laagland een eersteklas fietsgebied zou moeten vinden. Maar zo lokte ik mijn dochter Pauline toen ik haar overreedde naar onze reis naar Nederland: “Fietsvakanties bijna als in het echte Amerika”. Nu staan we hier aan het begin van de lokale trailronde en zijn we enthousiast als zelden tevoren. Hoe voelt het om in Nederland te gaan mountainbiken? In een land dat bekend staat om tulpen, windmolens en kaas, maar helemaal niet om “bergen”! Ik kijk op de klok. “We moeten hier over drie uur terug zijn”, zeg ik met een knipoog tegen Pauline. “Dan hebben we een ontmoeting met een local die ons iets wil vertellen over de geschiedenis van het circuit.” Haar verveelde blik verraadt haar gedachten: niet twintig kilometer door het vlakke land? Dat moet kinderspel zijn! Dus laten we gaan.

Halverwege en na wat voelde als tweeduizend bochten, weet ik niet meer zeker of we de afspraak gaan maken. Plat, natuurlijk. “Shift!” roep ik naar achteren en weet met mijn iets te dikke versnelling net over de helling te drukken. Al geruime tijd volgt het pad een soort wal, zo’n twee meter hoog. Zulke miniatuurduinen doorkruisen het bos als golven in een tapijt. Maar de route leidt natuurlijk niet erbovenop, maar slingert zoveel keer van de ene naar de andere kant. En wat zegt het woord duin ons? Juist. Op de zanderige grond rollen de banden als op cakedeeg, dat heftig de kracht uit de benen haalt. We zijn onze oriëntatie in het zigzag-inferno allang kwijt. Tussendoor is er weer pure flow als het pad zachtjes naar het volgende kurkentrekkergedeelte slingert. Het knoestige bos ruikt mediterraan, heide bedekt de open plekken met paarse tinten. Voorzichtigheid! Soms liggen dennenappels als roller split in de bochten. Niet één keer zou mijn voorwiel tijdens de eierdans een haarbreedte zijn weggegleden. We zijn ronduit duizelig als we net op tijd op het ontmoetingspunt uitrollen. Wauw.

Ralf van Bree staat ons al op te wachten, gekleed in een formidabele werkoutfit. Het embleem op de revers geeft hem de rang van boswachter en boswachter van de regio Noord-Limburg. Maar zijn ondeugende grijns om ons met stof besmeurde uiterlijk verraadt een zekere voldoening. “Dus, hoe vond je het?” wil hij weten bij de begroeting, hoewel hij het antwoord al raadt. “Ik kan je beloven, dit gaat de komende dagen door.” Heel Limburg, nee, het hele land wordt doorkruist door een padennetwerk van superlatieven. Er is nauwelijks een plek die niet minstens één fietsroute heeft aangegeven, vertelt Van Bree enthousiast. De meeste daarvan zijn regionale circuits. Maar deze spots kunnen ook met elkaar worden verbonden met behulp van een geavanceerd, landelijk navigatiesysteem. Want aan verkeersvrije overlandfietsroutes geen gebrek in het fietsland.

“We zijn erin geslaagd om vier gemeenschappen te overtuigen van ons trailproject. En het werk was het waard.” Alex Peters, MTB Club Licht Verzet Nijmegen

‘Er was eens in Amerika’ zou het begin kunnen zijn van dit sprookje, waarvoor Ralf ruim tien jaar geleden het idee had. Grappig genoeg reed de boswachter op dat moment niet eens actief op de fiets. “Tijdens mijn werk in het beschermde bos Schadijkse Bossen kwam ik steeds meer fietsers tegen op de wandelpaden”, vertelt hij en wijst naar het informatiebord met het netwerk van paden. “Het duurde niet lang voordat de eerste conflicten oplaaiden.” Maar in plaats van verbodsborden op te hangen, ging Ralf liever in het offensief tegen zijn werkgever, de overheid. En juist. Want het ging niet om het vrijgeven van de wandelpaden voor fietsers, maar om een aparte, nieuwe route die gemaakt moest worden. “Ze waren verrassend snel overtuigd van dit concept”, zegt de boswachter. Met de opening in 2013 was de MTB Route de Schaak een van de pioniers in Nederland. Sommige van haar vele rondingen en lussen zijn gemaakt uit pure noodzaak. Soms slingert het pad rond een dassenhol, elders moet het nest van een roofvogel worden omzeild. “Dat de bochten ook leuk zijn, is een leuke bijkomstigheid”, grijnst Ralf, die door het werken aan het project allang zelf op de fiets is gezet. En hij geeft ons onderweg een paar routetips. Zo loopt het pad door de Maasduinen, dat zelfs door een nationaal park leidt. Erkend wordt dat een gerichte sturing van de motorrijders leidt tot een betere bescherming van de andere zones.

“Illegale spooraanleg zien we zelden meer”, zegt Alex Peters, die we in Nijmegen ontmoeten. Na de eenzaamheid in de bossen en duinen is het contrastprogramma in de stad aan de Rijn echt goed voor ons. Voordat de local ons meeneemt op zijn thuispaden, genieten we van de frisse wind op de rivier. Neem een latte macchiato, die in dit land “Koffie verkeerd” wordt genoemd, en kijk hoe vrachtschepen in slow motion voorbij razen. Op weg naar de paden aan de rand van de stad maken we ook de Hollandse tweewielergekte van dichtbij mee. Want op de fietspaden in de stad gebeurt niets in slow motion. Studenten vechten duels uit op weg naar de universiteit. Forenzen racen naar het werk op stijlvolle single-speeders. Huisvrouwen manoeuvreren hun zwaar beladen met winkelcomfort door de drukte. Niet te vergeten: de pizzabezorger op de bakfiets, die zich een weg baant met wat aanvoelt als warpsnelheid.

Aan de andere kant zijn de paden bijna comfortabel. Alex cirkelt met slaapwandelende zekerheid door het labyrint van bochten van de Groesbeekse fietsroute. Geen wonder, want hij was als bestuurslid van de MTB-club “Licht Verzet” betrokken bij de routeplanning. Sinds maart 2020 slingeren er drie circuits door het Dekkerswald en binnenkort gaat er een vierde open. “Pretty bergachtig here in Holland”, roep ik naar voren en meen het helemaal serieus. Oeps, nu glipte het H-woord uit me. Naar verluidt herkent de lokale bevolking meteen een toerist. Nederland is slechts een van de twaalf provincies in Nederland. Maar Alex is ontspannen. “Het woord Holland is voor de meeste mensen makkelijker”, zegt de local. “We zijn er allang aan gewend geraakt.” Maar die met de bergen, oké heuvels, is echt merkbaar in Nijmegen. Het spreekt voor zich dat hoofdpadbouwer Patrick Jansen de topografie heeft gebruikt. Deze goeroe heeft al meer dan honderd paden in het land gebouwd en zijn deskundige kennis is al lang in trek buiten de grenzen. Op een kleine afdaling ontmoeten we zijn maatje Menno, die vrijwillig met de schop zwaait op een platgetreden doorgang. “Het aanleggen van het pad is één ding, maar onderhoud is minstens zo belangrijk”, legt de pezige man uit als de stofwolken neerdalen. Zonder de hulp van verenigingen en vrijwilligers werkt niets, dat had Ralf al bevestigd op onze bijeenkomst in Amerika. Over Amerika gesproken. Maar Pauline wil weten waar de naam die haar zo nieuwsgierig maakte vandaan komt? Menno’s antwoord is onverwacht onspectaculair: “De plek is ‘Am Erica’, d.w.z. de heide. Waarom?”

De meeste gepresenteerde routes bevinden zich in de provincie Limburg in het zuiden van Nederland, bijvoorbeeld in de driehoek van de steden Venlo, Eindhoven en Nijmegen. Ook de provincies Brabant ten westen van Limburg en Gelderland in het noorden komen aan bod. Nog een referentiepunt: de Maas en de Duitse grens lopen parallel langs de wijk. De regio is zeer landelijk tussen de steden. Veel smalle zijweggetjes, hier en daar liggen dorpjes in het groen. Typisch zijn individuele grote boerderijen die enorme velden cultiveren. Topografie: Limburg is de provincie met de hoogste bergen van Nederland, maar deze liggen in het zuidelijkste puntje van het land in het drielandenpunt van Nederland, België en Duitsland (Vaalserberg, 322 meter). In het toergebied bereiken individuele heuvels in de Maasduinen en ten zuiden van Nijmegen een hoogte van bijna 100 meter. Anders is het land plat als een holtender pannenkoek (Pannenkoeken).

Nederland heeft een dicht spoorwegnet met frequente treindiensten. De volgende routes/haltes zijn relevant voor de gepresenteerde routes: Amerika / De Schaak (Venlo – Eindhoven/Horst-Sevenum), Maasdünen en Nijmegen (Venlo – Nijmegen/Venray of Mook-Molenhoek). Fietsvervoer altijd mogelijk, maar soms alleen getolereerd buiten de spitsuren (Spitsuren).

Fietsvriendelijke accommodaties zijn gemakkelijk te vinden in het nummer één fietsland, vooral in het gebied rond de grotere steden. Comfort class/budget van B&b tot hotel. Zoek en boek via de website van toerisme Limburg (zie Info). Je bent echter veel zelfstandiger (en goedkoper) bij het kamperen. Vooral omdat Nederland niet alleen bekend staat als fietsnatie, maar ook als campernatie. In de regel is het geen probleem om een plek in de buurt van de plekken te vinden. Vaak verhuren de plaatsen ook kleine hutten of caravans. Locatietips: In de omgeving van Nijmegen zijn stad en fietsen perfect te combineren. Aantrekkelijke campings zijn ook te vinden langs de Maas. Of in the middle of nowhere, zoals ons basiskamp op een boerderij: Camping de Sleng, Jacob Poelsweg 30, America, Tel. 0031/651729528
Op het net vind je diverse camping overzichtspagina’s. Maar: Veel charmante boerderijkampen staan daar niet tussen! Het is de moeite waard om zelf online onderzoek te doen.

Aangezien de afzonderlijke routerondes zijn aangegeven, is een algemene overzichtskaart van de regio zinvol: ADFC fietskaart NL 2, Nederland Zuid, schaal 1:150.000.
Fiets je vaak in Nederland, dan moet je jezelf ook trakteren op de (betaalde) app Fietsknoop voor je smartphone, die garant staat voor een perfecte route over land in combinatie met de ADFC-kaart. Dit werkt ook online op het net (gratis, maar alleen in de lokale taal).

Van Bergen Tweewielers, Pannenstraat 8, Groesbeek, tel. 24/0031/3977477

Bezoek Noord-Limburg, Raadhuisplein 16, Arcen

De drie in detail gepresenteerde circuits waren speciaal bewegwijzerd voor mountainbikers en speciaal gebouwd in grote delen. Maar dergelijke droomroutes zijn niet alleen te vinden in de provincie Limburg, maar verspreid over het hele land. Het internet biedt een compleet overzicht met classificatie en GPS-download.

De plaats in het midden van de wijk heeft een trieste geschiedenis, omdat het volledig werd verwoest tijdens een van de grootste tankgevechten in de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog werd hier een oorlogsmuseum gebouwd om mensen te herinneren aan vrede en vrijheid. Bijzonder is het fietspad, dat via een brug door het midden van de grote tentoonstellingshal leidt. Als u het Oorlogs Museum in Overloon bezoekt, moet u uw fiets meenemen: Rond het dorp wacht u een geestig parcours van 32 kilometer, dat vergelijkbaar is met de andere routes die qua rijplezier worden gepresenteerd (zie kaart; GPS-Track in Download).

De oude Hanzestad aan de Waal, een van de drie mondingen van de Rijn, is niet alleen een bezoek waard vanwege de uitstekende paden ten zuiden van het stadsgebied. Het biedt ook een goede gelegenheid om wat Hollandse lekkernijen te proberen: friet, pannenkoeken (stevig of zoet) en allerlei suikerspullen. ’s Avonds spreek je af op het Waalstrand voor een sundowner. Ook interessant: het Bike Park Mook met zijn drie afdalingen.

• lengte: 17 km
• Bergop: 50 meter hoogte
• Moeilijkheidsgraad: makkelijk

Het pad, geopend in 2013, leidt in talloze bochten, lussen en golven rond het beschermde Schadijkse Bossenbos. De officiële naam van de lus is MTB Route de Schaak, maar het staat ook bekend als Mountainbike Route Horst. Je rijdt meestal door helder bos, maar komt ook langs open plekken en typische heidevelden. Even typerend is de zandgrond, die, afhankelijk van de conditie, min of meer naar de conditie gaat. Meestal is de grond op het pad verdicht en rolt goed. Maar er zijn ook tal van “diepere” secties, waar de kracht letterlijk uit je benen wordt gezogen. Er zijn geen gradiënten in de conventionele zin, maar eindeloze korte en steile golven. Te klein voor de hoogtemeter, maar grootoß genoeg om op tijd pijn te veroorzaken.

Info-Center Aan de Drift bij Schadijkse Bossen Forest noord Amerika (Lorbaan 9A)

Het hele noordelijke deel van de lus, langs de Schadijkser Heide. Er zijn nergens echte technische problemen.

Sommige accommodaties en kleine campings zijn te vinden in Amerika. Er is ook een dorpswinkel. Het infocentrum Aan de Drift bij het startpunt herbergt een snackbar/café, maar is alleen in het weekend geopend.

• Lengte: 27 kilometer
• Bergop: 180 meter hoogte
• Moeilijkheidsgraad: makkelijk tot gemiddeld

Het pad (rode markering) door het Nationaal Park Maasdünen is landschappelijk de meest gevarieerde van de drie rondes. In het online overzicht van alle Nederlandse trails heet het circuit “Bergen”. Ook is er een groen gemarkeerde route, die deels over de Duitse grens loopt. De duinen zijn vele millennia geleden gevormd door afzettingen van sedimenten uit de Maas en de Rijn. Je voelt dat het duinen zijn, want er zijn beklimmingen en afdalingen door knoestige, lichte vegetatie afgewisseld met heideachtige open ruimtes. De grond is vrij zanderig over lange stukken. Soms zelfs zo diep dat stuurvaardigheid en momentum vereist zijn bij het oversteken van deze punctuele kleine woestijnen. Maar het is echt leuk!

Kleine wandelparking aan de oostelijke rand van Wellerloi (Catharinastraat/Venweg). Alternatief: de parkeerplaats bij restaurant/café De Wellsche Hut, vlakbij de grensovergang Weeze.

Het Reindersmeer in de duinen is een leuke afwisseling voor het oog en verkoeling. Tip aan de zijkant: De stalen uitkijktoren aan de Maas (bij Wellerloi) biedt een geweldig panorama.

Wellerloi is een nederzetting met een ijssalon. Verfrissingstip: Het restaurant/café De Wellsche Hut halverwege. Top: de campings aan de Maas.

• lengte: 31 km
• Bergop: 300 meter hoogte
• Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Met in totaal vier gemarkeerde circuits heeft het gebied aan de zuidrand van de stad Nijmegen veel te bieden. Inclusief echte heuvels! De afdalingen zijn zelfs lang genoeg voor het naastgelegen Bikepark Mook. Het landschap is een van de noordelijke uitlopers van de Maasduinen, maar behoort niet meer tot het gelijknamige nationale park. De routetip van de lokale Alex Peters, die nauw betrokken was bij de planning van de routes, bestaat uit delen van de ronden “Mook” (blauw) en “Groesbeek” (paars). De sportieve topografie vereist zeker een zekere mate van rijtechniek. Soms verschijnen er plotseling ruwe beklimmingen met wortels. Of u kunt genieten van de middelpuntvliedende kracht op kleine slangachtige afdalingen bij bewoners. Voor Nederlandse begrippen bijna een bergketen. Op internet vind je gedetailleerde informatie en GPS tracks over alle MTB routes in Nijmegen.

Parkeren bij restaurant ’t Zwaantje tussen Mook (Maas) en Groesbek.

De sectie “traumapad”, wat letterlijk traumapad betekent, verwijst naar het Engelse woord voor beschermer (traumapad). Maar maak je geen zorgen, de kleine sprongen op de vloeiende afdaling kunnen gemakkelijk worden vermeden.

Leuke verfrissingsstop met biertuin in restaurant ’t Zwaantje bij het startpunt. Meer gastronomie in Mook. Of je kunt de tocht verlengen met een omweg naar Nijmegen.

gps-gegevens >> voor de BIKE Revier-Guide Limburg (Netherlands) <<