Ontspanning tijdens het fietsen: MYBIKE laat je zien hoe je in de flow komt

De fiets rolt bijna vanzelf door groene landschappen en de tijd vliegt in een mum van tijd voorbij. Een diepe tevredenheid stroomt door ons lichaam en maakt alle zorgen of inspanningen klein. Dit gevoel, dat de meeste fietsers goed kennen, is wat psychologen flow noemen. “In flow zijn mensen maximaal gefocust op hun werk”, beschrijft sportpsycholoog en anti-stressconsulent Dr. Sebastian Altfeld. De aandoening treedt meestal op wanneer een activiteit niet te inspannend of saai is – zoals casual fietsen.

Het mooie van het flow gevoel is dat er geen stressvolle gedachten zijn. “Omdat we niet nadenken, kunnen we ontspannen”, zegt de sportpsycholoog. Degenen die deze staat bereiken, voelen een kalmerend of zelfs meditatief effect. Rides in Flow biedt heerlijke pauzes in onze hectische tijden. Ze helpen negatieve gevolgen van stress te voorkomen, die vaak onmerkbaar optreden in het dagelijks leven en soms oplopen.

Strikt genomen ontstaat stress altijd wanneer het lichaam reageert op een externe prikkel. Dit kan een ijskoude douche zijn, maar ook het feit dat de trein net voor ons is vertrokken voor een belangrijke afspraak. Deze stimulus activeert het zogenaamde sympathische zenuwstelsel – een onderdeel van ons autonome zenuwstelsel dat stresshormonen zoals adrenaline, noradrenaline en cortisol afgeeft.

De aflevering: Het hart gaat sneller kloppen, de spieren spannen zich aan en concentratie en aandacht nemen toe. Deze fysieke reactie is een erfenis uit het stenen tijdperk. Daar zorgde ze voor het voortbestaan van onze voorouders.

“Bij stress is het lichaam in een staat van alarm,” zegt Dr. Altfeld. “De lever ontgift minder, metabolieten zoals lactaat blijven langer in het lichaam en de spieren worden stijf.”

Mensen uit het stenen tijdperk reageerden op stress met fysieke activiteit: vluchten of vechten. Iedereen die deze verbinding kent, begrijpt waarom lichaamsbeweging onze ontspanning ondersteunt. Tijdens het fietsen worden stresshormonen verminderd en komen gelukshormonen zoals dopamine vrij. Daarnaast maakt de beweging bij het trappen de spieren los. Dit komt omdat de verhoogde bloedstroom stoffen zoals lactaat uit het lichaam spoelt, wat de spierspanning vermindert.

Flow treedt op wanneer een activiteit niet te inspannend of saai is! (Dr. Sebastian Altfeld, sportpsycholoog en mental coach)

Deze fysieke ontspanning door beweging heeft een effect dat verder gaat dan het moment. Bewegen helpt om op de lange termijn met stress om te gaan door het lichaam zuurstof en voedingsstoffen steeds beter te laten opnemen en afvalstoffen sneller af te breken. “Door regelmatig te bewegen, kunnen fietsers hun stressniveau duurzaam verlagen”, zegt Dr. Sebastian Altfeld.

Permanent hoge stressniveaus verzwakken het lichaam en bevorderen ziekten. “Fietsen voorkomt door lichaam en geest te ontspannen. Als je regelmatig vrij neemt, onderbreek je de triggers voor stress in je dagelijks leven”, zegt de sportpsycholoog. Korte ritten kunnen eenvoudig worden geïntegreerd in het dagelijks leven. Dit geldt ook voor beginners van alle leeftijden: De fiets vereist immers nauwelijks uithoudingsvermogen en is ook nog eens goed voor de gewrichten.

Hoe beter een wielrenner betrokken kan raken bij wat hij doet, hoe minder het effect van zorgen en negatieve gedachten, en hoe sterker het herstel op tournee. “Als je daarentegen op elke helling nadenkt over taken en afspraken voor de volgende dag, houd je de stress in stand”, waarschuwt de expert. Trouwens: Het vermogen om te ontspannen kan een leven lang worden getraind. Meditatietechnieken zijn hier bijvoorbeeld geschikt voor.

>> Avonturen op twee wielen: fietstrends en droombestemmingen

Wat ontspant en wat stress heeft, hangt ook af van onze voorkeuren. Natuurlijk, als je niet graag op het zadel zit, zul je nauwelijks ontspannen tijdens een rit. Vooral enthousiaste fietsers profiteren hiervan. “Dergelijke persoonlijke voorkeuren komen voort uit fysieke factoren, zoals de individuele neurologische reactie op een situatie, en wiegevormd door leerprocessen”, legt Dr. Sebastian Altfeld uit.

Het lichaam reageert op fietsen met ontspanning – en onthoudt dit effect duurzaam voor een effectievere ontspanning tijdens verdere ritten.

Waarom voelen we ons zo goed als bomen ons omringen? De zuiverheid en vochtigheid van de lucht verlichten de luchtwegen en de typische lichtomstandigheden in het bos geven een gevoel van veiligheid en verbeteren de stemming. Daarnaast ontdekte de Japanse bosonderzoeker Dr. Qing Li van de Nippon Medical School in Tokio dat terpenen – aromatische stoffen die door bomen worden uitgestoten – onder andere een stressverlagend effect hebben. Met behulp van terpenen informeren bomen elkaar, bijvoorbeeld over ongedierte. De hoogste concentratie terpenen wordt in de zomer in de boslucht gevonden – elk type bos vormt een specifiek, gezondheidsbevorderend klimaat.

Tochten in het bos zijn bijzonder ontspannend. De reden: Bomen produceren stressreducerende stoffen en geven deze af in de lucht (zie hierboven).

Goed om te weten: De verwachting van een mooie, reeds vertrouwde route bevordert ook de doorstroming.

Kies een route die past bij jouw prestatieniveau. Want: Als je te veel verwacht op de reis, kan de inspanning gemakkelijk voor extra stress zorgen. In bergachtig terrein zijn wielen met een motor een goede oplossing.

Voor het beste effect moet een fietstocht minstens 30 minuten duren. Uit onderzoek is gebleken dat het ontspannende effect van bewegen pas na een half uur optreedt.

Stap alleen op je fiets als het op dat moment goed past. Wie zichzelf onder druk zet met zijn vrijetijdsbesteding, mist het doel van ontspanning.

Als je goed kunt ontspannen in een sociale context, kun je de reis het beste samen met anderen maken. Zoek een partner of groep in wiens gezelschap je je op je gemak voelt.