Angst voor de stunt: Waarom nemen motorrijders het risico?

Wat haat ik deze situatie – wat hou ik van deze situatie! Ik sta op de top van de drop en ik sta op het punt om te springen. Ik besloot. Na veel kin wrijven. Na veel overleg met de fietsbuddy. Na uitgebreide inspectie. Ik kan het – dat weet ik. En toch kan de druppel misgaan. Ik weet ook wat dat betekent: ziekenhuis, seizoen voorbij. En toch wil ik het riskeren. Waarom?

“Want het gevoel na afloop is geweldig. Maar het is de moeite waard om keer op keer angst te overwinnen!”, geeft fietsprof Johannes Fischbach het antwoord. De wereldbekerafdaling vloog onlangs van een schanssprong in een recordsprong. De inmiddels overleden Prof. Dr. Wildor Hollmann van de Duitse Sportuniversiteit Keulen, legde ons in een interview uit: “Het dagelijks leven wordt meestal bepaald door anderen. Het biedt geen mogelijkheden meer voor avontuur, geen fysieke krachtmeting. Maar mensen hebben een basisbehoefte aan fysieke risico’s!” Kortom, het roofdier bij de mens wil zich bewijzen – en daarvoor wordt het beloond – met een geluksgevoel dat wordt veroorzaakt door lichaamseigen medicijnen die de hersenen in het bloed spoelen: zogenaamde opioïden.

Omdat het geweldig is! Het gevoel achteraf is zo geweldig omdat ik mijn angst heb overwonnen. Als ik weet dat een sprong mogelijk is, dan doe ik het. Angst of niet. Omdat ik de vaardigheden heb, dus er zijn geen excuses. Uitzondering: Als de sprong technisch niet haalbaar is – zoals toen ik van de grote skischans sprong. En ik heb het daar ook geprobeerd – ha ha! – Johannes Fischbach, racer en stuntman

“Als ik mijn eigen angsten overwin, voel ik me geweldig”, bevestigt freeride-legende Darren Berrecloth, die benadrukt dat het gevoel voor hem bijzonder intens is omdat het terug te voeren is op zijn eigen kunnen – in plaats van puur geluk (S-Bahn surfen) of blind vertrouwen in techniek (bungeejumpen). Dus de “Ja, ik kan” stemming is bijzonder opwindend, omdat je de situatie met je eigen kracht onder de knie hebt. “Veel mensen willen de kick, maar zijn niet bereid om er consequent en opofferend voor te trainen”, zegt spoedarts en extreme atleet Ulrich Schwarz uit Oberstdorf, “de actie moet worden aangepast aan je vermogen en mag je niet overweldigen – dit onderscheidt de fietsstunt van saaie tests van moed zoals dronken de kerktoren beklimmen.” Toch is het bewuste risico ook deprimerend, triggert angst en een terugkerend conflict: doe het, en voel je bedwelmd als het lukt, of beter niet doen, en voel je je slecht?

Hoe groter de angst, hoe zoeter de voldoening om het gemaakt te hebben. Als een doel je niet uitdaagt, is het gevoel kreupel. Als de hobby freerider worstelt met de val van twee meter, 20 benaderingen maakt zonder te durven, bijna zijn verstand verliest, maar nog steeds niet naar huis wil gaan zonder de druppel te hebben geprobeerd – en dan springt hij erop! Het enthousiasme na afloop is bijna grenzeloos. Dat geldt voor ons allemaal. Jij bent hier bang voor, ik ben er bang voor – maar in principe ervaren we dezelfde gevoelens. – Darren Berrecloth, slopestyle pionier

“Erger dan angst is het ellendige gevoel iets niet te hebben durven doen”, bevestigt Darren Berrecloth, die een stemming beschrijft die waarschijnlijk elke hobbyfietser heeft moeten ervaren – en die vooral het ego krast. Namelijk die waarbij de stunt haalbaar zou zijn geweest met je eigen vaardigheden, maar je toch de kip eromheen koos.

Mensen die bijzonder gevoelig zijn voor het spelen met risico’s is wat de psychologie Sensa noemttion-zoeker. Er zijn er waarschijnlijk veel onder motorrijders en vooral veel onder degenen die regelmatig op zoek gaan naar stunts in het bikepark. Volgens het nieuwsmagazine SPIEGEL komt slechts vijf procent van de bevolking zelfs maar in de buurt van de sensatie. Een prettige bijkomstigheid van onze angst is dat je opgaat in het nu, de hersenen remmen alle andere gedachten – onvermijdelijk, omdat de situatie zo veeleisend is dat het de zintuigen bindt. De wereld bestaat dus alleen uit de afdaling, de sprong of de steile afdaling – de vaak beklemmende alledaagse problemen doven uit en maken plaats voor een verfrissend gevoel van levendigheid.

Ik heb er geen probleem mee om het gevoel van een grote sprong angst te noemen. Anderen drukken rond en zeggen dat het spanning of concentratie is. Ik noem het bewust angst, want dat is de enige manier waarop ik vastberaden genoeg ben om het maximale uit mijn prestaties te halen. Tijdens deze stunt op Rampage 2019 heb ik lang gewogen en eindelijk durfde. Maar hoe gefocust en hoe goed voorbereid ook – er blijft altijd een restrisico bestaan. – Brendan Fairclough, Worldcupper en Rampage Finalist

“Extreme sporten zijn een moderne vorm van onanisme”, zegt de Hamburgse psycholoog Michaela Simon provocerend in een interview met SPIEGEL. Met alle rush van geluk, ervaring van competentie en het gevoel te leven, moet men de donkere kant niet uit het oog verliezen: het risico. Dit blijft, ondanks vakmanschap en de beste voorbereiding. “De front flip drop was mijn grote doel,” herinnert Berrecloth zich, “misschien sprak het me zo aan omdat ik er zo bang voor was. De aantrekkingskracht was om angst te overwinnen. Dat lukte, maar ik kreeg de flip-drop niet – en ik belandde bijna in een rolstoel.”

Dr. Josef Obrist, chirurg in de traumakliniek van Salzburg, beschrijft hoe hoog het risico is voor ons hobby freeriders: “In de afgelopen jaren zijn ernstige mountainbike-ongelukken verdubbeld. De gewonden komen vooral van de bikeparks – vaak met ernstige wervelblessures.”

Er is nauwelijks een opbeurender gevoel dan wanneer je voor het eerst een nieuwe stunt hebt gedurfd en voor elkaar hebt gekregen! Maar één ding is duidelijk: iedereen wordt bang. Wie dit ontkent, liegt. Dapper zijn betekent niet dat je niet bang bent, maar dat je ermee om kunt gaan. Het doel is om te herkennen wat je zo bang maakt – en het dan aan te pakken. Laat de angst niet onverwerkt, want dan vreet het je op. Dus: Analyseer, accepteer het risico en laat de angst los. – Cam Zink, Rampage winnaar 2010

Angst blokkeert niet alleen het hoofd, maar ook het lichaam. “Maar je kunt ze leren beheersen”, zegt onze expert Mila Hanke. De angstexpert, psycholoog en sportpsycholoog weet het een en ander over angst. Ze helpt sporters ermee om te gaan.

FIETS: Ik wil een drop doen, maar ik ben er bang voor. Dit conflict put je uit – waarom doe ik mezelf dit aan?

MILA HANKE: Omdat het gevoel bevredigend is. Daarnaast ben je waarschijnlijk een sensatiezoeker: Dit zijn mensen die zich prettig voelen in een hoge staat van opwinding. Dit creëren ze bijvoorbeeld in situaties met een flinke dosis spanning. Sensatiezoeken is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk en komt veel voor bij atleten met een hoog risico. Voor de massa van de bevolking daarentegen is zelfs een Tatort-avond al spannend genoeg.

Wat is angst precies?

Het gevoel van controleverlies en overweldigd zijn. Dit betekent dat je bang bent voor vallen en springen als je niet zeker bent van je capaciteiten.

Ook bang voor de gevolgen?

De gedachten aan de gevolgen zijn de echte trigger voor de escalerende cyclus van angst: wat als ik val en mezelf verwond? Wat als de anderen denken dat ik een loser ben – of ik denk dat ik mezelf ben? Dergelijke gedachten geven stresshormonen af en verhogen blokkades in het hoofd en lichaam.

Moet ik de angst serieus nemen?

Bepaald. Angst is een oergevoel dat essentieel is om te overleven. Als je helemaal angstig bent, heb je een neurologische aandoening en waarschijnlijk een kort leven. Het doel is nooit om angst helemaal uit te bannen. Angst beschermt je tegen gevaar. Daarom voel je ook lichamelijke reacties – somatische angst: bijvoorbeeld hartkloppingen, snelle ademhaling en gespannen spieren.

Hebben ze een evolutionair biologisch gevoel?

Ja. Het lichaam geeft adrenaline en het stresshormoon cortisol af, waardoor energiereserves in de hersenen en spieren worden geactiveerd. Dit is de voorbereiding op vechten of vluchten. De pols neemt ook toe om meer zuurstof door het lichaam te pompen, de pupillen verwijden en verscherpen het gezichtsvermogen. Je zweet zodat je lichaam niet oververhit raakt.

Extreme sporters spreken van concentratie in plaats van angst.

Want concentratie is hun manier om angst op afstand te houden. Velen beschouwen extreme atleten als onbevreesd – dat is onzin. Of je nu een basejumper, een free solo climber of een rampage atleet bent, je hebt de risicovolle situaties extreem vaak getraind en hebt zeer goede vaardigheden. En ten tweede hebben ze geleerd om angstgedachten en fysieke reacties optimaal te beheersen.

De meeste atleten presteren op hun best wanneer hun lichaam en hoofd matig worden geactiveerd. Dat blijkt uit onderzoek. Je kunt activering zien als een vlam: als die te groot is, ontstaat er paniek en ben je verlamd. Aan de andere kant, aan de andere kant, doe je niet genoeg op een kleine “lage vlam”. Met mentale training kun je leren om beide naar het ideale tussenniveau te brengen. Maar: altijd mits je zeker bent van de rijtechniek! Je gaat geen val van vijf meter landen alleen maar omdat je je angst afzwakt en gewoon springt.

Ik voel me comfortabel bij een kleine druppel, maar de grote druppel maakt me nog steeds bang. Waarom?

Angst is nooit ongegrond. In dit geval is het het onbekende. Je hebt nog geen positieve leerervaring gehad met deze hoogte. Je moet er dus eerst aan wennen: Herhaal je rijtechniek op de kleine druppel totdat je hem in je slaap kunt oproepen. Idealiter zou je eerst een middelgrote druppel moeten proberen. Je kunt ook thuis de optimale bewegingsvolgorde visualiseren, d.w.z. er elke dag 5-10 minuten opnieuw doorheen gaan met je ogen dicht in je hoofd.

Stel dat ik de techniek uitgebreid heb getraind. Maar het ongemakkelijke gevoel voor de druppel blijft. Hoe kom ik nu in de ideale activeringsstatus?

Zorg allereerst dat je je fysieke reacties onder controle krijgt. Bovenal: adem diep en rustig in. Zo voorzie je de hersenen en spieren van zuurstof. Daardoor denk je helderder en komen verkrampte spieren los. Dan kunnen mentale trucs helpen: meestal is het je innerlijke zelfpraat die de angst voedt. Je moet ze uitschakelen, bijvoorbeeld met een codewoord. Je kunt zeggen dat als je daar aankomt om de “shit, ik verpest de landing” gedachten weg te houden.

Wat kan ik nog meer doen?

Bovendien kunt u zich de optimale bewegingsvolgorde van uw vele gemasterde kleinere druppels voorstellen, zelfs voordat u begint. Met stapsgewijze training – technisch en mentaal – ben je goed voorbereid op de grote daling. Maar: Als de angst nog steeds luid spreekt, luister er dan naar! Want soms past de vorm van de dag niet, heb je slecht geslapen of werkstress in je hoofd. Dan is het best dapper en slim om het vandaag gewoon te laten zijn. Ook dat is een toffe manier om met angst om te gaan.

Wat zijn de reacties van het lichaam op een bedreiging?

De zintuigen herkennen een gevaarlijke situatie en melden deze aan de hersenen. De hersenschors interpreteert de prikkels aan de hand van ervaring en signalen: levensgevaar! De hypothalamus wordt geactiveerd. Hij is verantwoordelijk voor de reacties van het lichaam. De hypothalamus scheidt adrenaline, noradrenaline, cortisol en cortison af. Het zenuwstelsel wordt geactiveerd en het lichaam wordt voorbereid op vechten, vluchten of doorzettingsvermogen.

• De hartslag neemt toe.
• De bloeddruk stijgt.
• De bloedvaten (huid, inwendige organen) vernauwen.
• De skeletspieren spannen zich aan, klaar voor de strijd.
• Het bloed wordt dikker (profylaxe in geval van letsel).
• De ademhaling versnelt (meer zuurstoftoevoer).
• De stofwisseling neemt toe voor meer energie.
• De lever spoelt suiker en vetten in het bloed.
• Eetlust en spijsvertering worden gestopt.
• De speekselvloed wordt verminderd.
• Het verlangen naar seks wordt geremd.
• De pupillen verwijden zich (groter gezichtsveld).
• De lichaamstemperatuur stijgt.
• Transpiratie (koud zweet)
• De lichaamsbeharing gaat overeind staan.
• De darm en blaas willen leeglopen.
• Nerveuze, rusteloze, geagiteerde stemming
• Klaarwakkere zintuigen (gevaardetectie)

5 pro tips van freeride legende Darren Berrecloth over hoe om te gaan met de angst om te springen.

Angst vertelt je dat je je in een gevaarlijke situatie bevindt. Het waarschuwt je en scherpt je zintuigen. Als ik angst voel, weet ik dat ik maar op acht cilinders zit.

Verlaat zo nu en dan je comfortzone en verleg je grenzen. Dit vergroot uw manoeuvreerruimte. Maar ga niet te vaak buiten je comfortzone.

Wees voorbereid als je een stunt buiten je comfortzone plant. Dat betekent: lichaam en geest opwarmen, opwarmen. Doe de stunt niet meteen in het begin, maar ook niet te laat als je al moe bent.

Voor een stunt praat ik tegen mezelf: “Je weet wat je doet, en je weet hoe je het moet doen!” Ik denk ook aan alle soortgelijke stunts die ik onder de knie heb. En vloek tegen me: “Je kunt het!”

Oefening geeft je zelfvertrouwen en verbetert je vaardigheden. Mijn vuistregel: Spring een soortgelijke sprong die je kent 10-15 keer. Pas dan durf je de grotere sprong of val te maken.

Andere interessante artikelen over het onderwerp:

>> Drie soorten, de druppel, de angst <<

>> Skitechniek steile afdalingen: Zo werkt de afdaling in de diepte <<

>> Eerste hulp bij fietsongevallen: “De grootste fout is niets doen!” <<