De afzonderlijke delen van het frame doen denken aan een stabiele bouwset. Het is moeilijk te geloven dat dit heeft geresulteerd in een mountainbike voor zwaar off-road gebruik.
Het verhaal van Thomas en zijn klinknagel mountainbike is ongelooflijk. Het is niet mogelijk om precies te zeggen waar het begon. In zijn tijd als ‘vliegveldkind’, zoals Thomas de jaren waarin hij opgroeide als driekaas hoog in het midden van de lokale kleine luchtvaartwereld noemt? Als vijfjarige exploiteerde hij een oude sleepwagen voor zweefvliegers. Of was de Oerknal het blauwe motorvliegtuig dat Thomas na zijn studie techniek in drie jaar zelf maakte om onder meer naar Helgoland te vliegen? Maar het tuning MTB-project ging op die ochtend in 2019 zijn gang, toen hij na 25 jaar onthouding met zijn oude, verroeste trekkingfiets naar zijn werk fietste.
Thomas bouwde het eenmotorige vliegtuig na zijn studie volledig zelf. Zonder dit project was Thomas waarschijnlijk nooit op het idee gekomen van de geklonken MTB.
Het idee: Een lichtgewicht mountainbike in perfectie
Thomas is een optimalist. In de psychologie is dit de naam die wordt gegeven aan mensen die zich op een bijna spirituele manier ergens in storten. Alles of niets. En zo ja, dan als 360 graden ervaring. Zo creëerde hij zijn vliegtuig. En dus wilde hij de perfecte mountainbike op maat maken. Terwijl hij nog worstelde, was de droomfiets stukje bij beetje puzzels in zijn hoofd aan het samenstellen.
“Thuis schilderde ik alles op een papiertje, deed ik een beetje wiskunde en begon ik meteen”, herinnert Thomas zich, die zijn brood verdient als ingenieur in de auto-industrie.
De vraag is niet: Hoe makkelijk ben ik om te bouwen? Maar: Hoe bouw ik makkelijk. – Thomas Lukasczyk, materiaalexpert en framebouwer op maat
Ingenieur Thomas Lukasczyk is knutselaar en doener. Als hij een idee heeft, aarzelt hij niet lang. Een productiefiets kopen was voor hem uit den boze.
Geklonken verbindingen als oplossing voor het aangepaste mountainbikeframe
Als je Thomas vraagt naar zijn aangepaste mountainbike, word je meteen als lucht in een straalturbine de wereld van de natuurkunde in gezogen. Termen als stijfheidsspanning, thermische vervorming, vloeikracht, rek bij breuk en vermoeidheidsweerstand wervelen over zijn lippen. Als je niet zeker bent van de hogere natuurkunde, ben je eruit. Maar wat zelfs de natuurkunde zich realiseert: de fiets is niet zo extravagant ontworpen om de aandacht te trekken, maar uit technische verfijning.
De geperforeerde, donkere manchet verbindt de stalen balhoofdbuis met de rest van het frame, dat volledig is gemaakt van aluminiumplaat. Foto: Adrian Vesenbeckh
“Ik denk niet dat koolstof- of vezelcomposieten ideaal zijn voor de fietsbouw”, legt Thomas uit. Klassiek aluminium, Thomas trekt eindelijk de boog naar zijn speciale oplossing, maar is ook voor hem uit den boze. Voor lassen is men afhankelijk van legeringen die niet de beste sterkte-eigenschappen hebben. De perfecte legeringen daarentegen zouden niet te veel zijnm lassen. De oplossing was om de verbindingen te klinknagelen.
In principe is dit allemaal aluminiumfolie. – Thomas Lukasczyk
De dropouts zijn geklonken met liggende achtervorken en staande achtervorken, waarvan de vellen in profielen zijn gebogen voor maximale stabiliteit.
Thomas bestelde flinterdunne, zeer sterke platen gemaakt van 2024-T3 vliegtuigaluminium in de VS. En werd meteen geconfronteerd met het eerste probleem. Het materiaal was relatief broos. Hoe zou het mogelijk zijn om ze in de noodzakelijke profielvorm te buigen zonder het risico te lopen op scheuren of structurele schade? Met de hulp van een lokale slotenmaker en zijn CNC-buigbank is het uiteindelijk gelukt. Echter pas na meerdere tegenslagen.
Thomas bracht de volgende weken tot diep in de nacht door in de kelder. Knip vellen. Bestand. Aanpassen. Zet klinknagelgaten. Tot slot de laatste, plechtige ceremonie: het verbinden van de afzonderlijke segmenten met luchtvaartklinknagels. Een meditatieve maar veeleisende procedure.
“Mijn meester-celbouwer zei ooit: Na 1000 klinknagels weet je hoe het moet. Na 10.000 klinknagels kan dat”, lacht Thomas.
Net als de balhoofdbuis is de trapasbehuizing gemaakt van staal. Twee kruisplaten verhogen de stijfheid in het gebied.
Dagen later werd de extravagante custom mountainbike volledig in elkaar gezet. Thomas was tevreden over de waarde die de weegschaal weergeeft: 10,5 kilo. Maar wat nog belangrijker is, de fiets bleek extreem wendbaar en kilometers lang hongerig. Thomas reed steeds vaker. Hij werd fitter. Hij perste 20.000 kilometer en 500.000 meter hoogte in zijn benen. Hij voelde: Er is nog wel iets aan de hand. Hij besloot een tweede versie van de geklonken tuningfiets te bouwen. Nog meer detailminnend. Nog radicaler. Nog makkelijker. Project Maximaal.
Frame en schaal vormen een eenheid in het 62 gram zware zadel van de carbonfabriek Becker. Om qua totaalgewicht onder de geplande 8 kilo te blijven, telde elke gram mee in de apparatuur. Overigens is het zadel comfortabeler dan het eruit ziet.
“Als je na een 30 minuten durend Strava-bergopwaarts segment twee seconden tekort komt voor de beste tijd, dan kun je gemakkelijk berekenen hoeveel gram er te veel onderweg was”, zegt Thomas. De magie van snelheid en lactaat had hem volledig gevangen. Hij had al 25 jaar niet meer gefietst. Nu kende hij zelfs Strava.
Opnieuw bestelde hij plaatwerk in de VS. Opnieuw sneed en vijlde en klonken hij. Hij vierde het deze keer zo erg dat hij zelfs een zombie werd.
De nietjes deden Thomas denken aan de filmposter van de zombieklassieker Hellracer. Toen kwam hij op het idee voor deze hommage.
Tijdens het plaatsen van de nietjesklinknagels, die doen denken aan scherpe nagels, kwam Thomas op het idee om de filmposter van de jaren 80-spetterklassieker “Hellracer – The Gate to Hell” opnieuw te creëren. Het toont Zombie Pinhead, wiens schedel angstaanjagende nagels bevat. Thomas schoor zijn haar, bracht koudwitte make-up aan en hing het geïmproviseerde frame aan de sneeuwkettingen van de gezinsauto. Mevrouw Ulrike, een fotograaf, drukte op de ontspanknop. “Snelle racer”, kopte Thomas toen hij de foto op een forum liet zien.
Duidelijke randen, gladde oppervlakken: het frame van Thomas’ aangepaste mountainbike is uniek.
Aangepaste mountainbike nummer 2: Het moet nog makkelijker
Thomas had zichzelf het streefgewicht voor de nieuwe versie van het geklonken MTB frame op 1400 gram gesteld. Een goede waarde voor een hardtail frame, maar ver verwijderd van de droomwaarden van de carbon modellen van grote premium fabrikanten, die een halve kilo minder wegen. De fiets moet onder de 8,0 kilo rijklaar zijn. Thomas wist dat het van de apparatuur zou afhangen. Wekenlang zocht hij op internet naar mogelijke onderdelen, voerde de onderdelen in Excel-spreadsheets in, berekende, sleutelde en benaderde langzaam de optimale verhouding tussen gewicht en stabiliteit.
Plezier is een must: Thomas heeft zich verkleed als koning Arthur en trekt het frame uit de steen alsof hij het heilige zwaard Ecxalibur is.
Toen het frame medio 2022 klaar was, zou de volgende shoot plaatsvinden. Weer een hommage aan een filmklassieker. Deze keer wilde Thomas met het frame een eerbetoon brengen aan koning Arthur. Met maliënkolder en Burger King-kroon gekocht op internet, herschepte hij de Excalibur-scène op een steen van de beroemde Darmstadt-cultsite Menhiranlage. Net als het heilige zwaard van koning Arthur trok kostuumkoning Thomas het frame uit de steen. Zijn vrouw, die voor dit motief ook op de ontspanknop drukte, monteerde later een dramatische flits in beeld.
“De maliënkolder was tien keer zo zwaar als het frame”, lacht Thomas.
Thomas houdt van lange kilometers met een strakke ketting: voor maximale snelheid heeft hij een enorm kettingblad van 40 gemonteerd.
Het frame was klaar voor de bouw. Maar de kwestie van de wielen beroofde Thomas nog steeds van tijd en zenuwen. De beesten leken hem uit te dagen. Geen wonder. Ze mogen niet meer dan 1000 gram wegen. Maar laat je bouwen met de onverwoestbare hubs van Chris King. Thomas stopte elke denkbare combinatie van King naven, velgen, spaken en nippels in een Excel-spreadsheet, maar de som die de cijfers uitspuugden was altijd hoger.
Thomas’ droom was Chris King hubs, maar daarmee zou het totale gewicht van 8 kilo niet verslagen zijn. CarbonTi’s naven zijn licht en sterk, maar niet zo iconisch als de iconische Amerikaanse onderdelen.
Het was wanhopig. Hij was erin geslaagd een vliegtuig te bouwen en naar Helgoland te vliegen. En uitgerekend nu lieten mountainbikewielen hem de grenzen zien van wat mogelijk was. Hij had al niet voor 29-inch velgen gekozen, maar voor 27,5. Zachtjesgekookt door de eindeloze zoektocht naar nog lichtere tepels en velgen en de constante heen- en weer berekeningen, besloot Thomas uiteindelijk tot een compromis. De naven van de Italiaanse fabrikant Carbon Ti waren misschien niet zo iconisch als die van de Amerikaanse onderdelengod Chris King. Maar ze waren licht. En het agressief-hese geluid van het freewheel had een vergelijkbaar stimulerend effect op de gelukshormonen.
De afkorting van de zeer sterke aluminiumlegering is als een kwaliteitszegel op de stoelkoepel aangebracht: 2024-T3. Thomas bestelde de dure platen, die veel worden gebruikt in de vliegtuigbouw, in de VS.
In de zomer van 2022 was de custom mountainbike eindelijk klaar. Gonst van opwinding en staarde naar het display van de digitale weegschaal. 7980 gram! Een ongelooflijke waarde.
Thomas is tevreden. Maar een derde versie spookt al door zijn hoofd. Als hij de trapasbehuizing en de balhoofdbuis niet van staal zou bouwen, maar van aluminium, dan zou op zijn minst een kleine gewichtsbesparing mogelijk zijn. Dit is nog maar een tedere gedachte. Maar iedereen die Thomas kent, weet dat het hoogstwaarschijnlijk niet zo zal blijven.
Mens en machine: Thomas Lukasczyk met zijn spectaculaire DIY hardtail tijdens een shoot op een parkeergaragedek.
De geklonken custom mountainbike in detail
- Lijst: Doe-het-zelf, aluminium/staal
- Vork: Rockshox SID Wereldbeker
- Rem: Formule R1 Racing
- Circuit: Sram XX1 ASSEN
- Zwengel: Sram XX1 met 40 kettingblad (Alugear)
- Waaiers: Carbon velgen (zonder naam) 27.5 inch, Carbon Ti naven
- Band: Schwalbe Thunder Burt 27,5 x 2,25 inch
- Stuur/stuurpen: Extraliet
- Zadel: Becker Carbon
- Gewicht: 7980 gram
Altijd vol gas: Thomas spaart de fiets niet, maar warmt de trails het liefst op met een strakke ketting. Een klein nadeel is de ontbrekende bidonhouder, waar Thomas het door het ontwerp zonder moest doen. Als er lange tochten in het verschiet liggen, moet hij een hydratatierugzak meenemen.