Special Sustainability: Hoe kan fietsen nog beter zijn voor het milieu?

De twee bovenstaande foto’s zijn praktisch twee kanten van dezelfde medaille. Aan de ene kant laden kapotte e-bike accu’s op in de shredder, giftige stoffen moeten worden behandeld, waardevolle grondstoffen moeten moeizaam worden ingezameld en gerecycled. Aan de andere kant: zorgeloos fietsen in de natuur, het plezier van een nieuwe MTB, functionerende componenten. Maar de twee zijn direct gerelateerd. We hebben dus Duurzaamheidzodat het verbruik van hulpbronnen en milieuvervuiling de levensomstandigheden van miljarden mensen niet in gevaar brengen.

In de afgelopen jaren hebben steeds meer spelers in de fietsindustrie een nieuwe richting ingeslagen – net als veel consumenten. Ook in de Bike-Bizz neemt de vraag naar milieuvriendelijke, misschien zelfs ecologische, producten toe. Maar niet alleen de productie van nieuwe onderdelen, smeermiddelen, kleding is onderdeel van een duurzamere economie, maar ook het recyclen van bestaande. Als je een MTB-schoen laat repareren, als je goed voor je fiets zorgt, waarbij gebruikte E-MTB’s worden doorverkocht, wordt de levenscyclus actief verlengd en wordt duurzaamheid ondersteund.

In onze duurzaamheidsspecial willen we je acht van de honderden manieren laten zien waarop de fietsindustrie een beetje milieuvriendelijker kan worden, hoe grondstoffen kunnen worden bespaard en hoe fietsen nog beter kan worden voor het milieu.

Vooral in het geval van elektronische apparaten is de levenscyclus van producten de afgelopen decennia sterk gekrompen. Wat in 1990 nog high-end was, was in 1995 nog behoorlijk goed. Wat in 2020 in de winkel lag, stond eind 2021 praktisch al op de rommeltoonbank… In veel gevallen geldt dit ook voor e-bikes. Des te beter als oudere E-MTB’s ook een update van de fabrikant kunnen krijgen. Een voorbeeld hiervan is Giant, dat eerder dit jaar de gigantische batterij lanceerde. Energy Pak Smart 800 maar die past in veel oudere e-bikes vanaf modeljaar 2019. Met een goede 1000 euro is het hart van de e-MTB niet alleen veel goedkoper dan een compleet nieuwe, maar verlengt het ook de levenscyclus van een e-bike.

Voordat er echter een nieuwe accu in de e-bike moet worden gestopt, kan iedereen eraan bijdragen dat de dure krachtpatser langer zijn werk op de crank doet. Het gaat dan om eenvoudige zaken als laden, opslag en storingsdiagnose. We hebben 9 antwoorden op de meest prangende vragen over de e-bike accu op een rijtje gezet. Een batterij die jarenlang in bedrijf blijft, is immers duurzamer dan een nieuwe.

Om ervoor te zorgen dat alles soepel loopt op de fiets, moeten we smeren, smeren en oliën. Iedereen die consciëntieus voor zijn MTB zorgt, weet dat componenten langer werken, minder slijten en fietsen leuker is. Als het gaat om duurzaamheid scoor je twee keer als er milieuvriendelijke smeermiddelen worden gebruikt. Deze vervuilen het milieu minder en de fietsonderdelen krijgen de juiste verzorging. We hebben 14 fietskettingoliën getest op hun functie en milieuaspect. Zoveel kan worden onthuld: de ketting hoeft nooit meer een druppel olie te zien!

Net als bij kettingoliën zijn er ook enkele verschillen in termen van reinigingsprestaties – en milieu-impact, d.w.z. hun duurzaamheid. Sommigen zeggen ‘biologisch’ of ‘milieuvriendelijk’, maar is dat genoeg? En hoe goed lossen ze olie en vuil op? We onderzochten 13 zogenaamd milieuvriendelijke reinigers voor fietsen. Daarbij ging het ook om het gebruik van gerecycled materiaal, bijvoorbeeld in de fles of navulmogelijkheden.

In het geval van kleding was duurzaamheid al in een zeer vroeg stadium belangrijk: niet alleen moesten giftige kleurstoffen worden vermeden omwille van het milieu, maar ook de arbeidsomstandigheden in fabrieken of toeleveringsketens kwamen jaren geleden in het vizier van consumenten. Met functionele kleding, zoals we die nodig hebben om te fietsen, duurde het iets langer. Bovendien is de waterafstotende coating voor velen nog steeds vervuild met kritische stoffen (trefwoord: PFAS). Zo produceert de Franse sportartikelenfabrikant Picture, die al lang bekend is in de wintersport, milieuvriendelijkere outdoorkleding. De nieuwe collectie voor motorrijders is gemaakt van gerecycled en recyclebaar materiaal en biologische wol. En omdat de plaatdelen in onze ervaring eigenlijk best lang meegaan, is dit een goede stap richting duurzaamheid.

Een andere uitdaging bij fietsen zijn de slijtdelen, als ze echt versleten zijn: kettingen, tandwielen en tandwielen – in dit opzicht gemaakt van staal – kunnen vrij gemakkelijk worden omgesmolten en gerecycled. Als het gaat om het nummer 1 slijtdeel – banden – zijn de meeste fabrikanten nog steeds op zoek naar duurzame manieren om de zwarte conglomeraten van rubber, carbon black, staal en aardolie te recyclen. Bandenfabrikant Schwalbe daarentegen doet het rustig aan en verzamelt ijverig oude jassen – ongeacht welke fabrikant. Volgens Schwalbe wordt bijna 80 procent CO2 bespaard door bandenrecycling en worden de grondstoffen hergebruikt.

Wanneer het moment komt dat je eigen fiets niet meer te redden is, of het nu door een ongeluk of tekenen van veroudering is, of gewoon een andere nodig is, rijst de vraag of het een gloednieuwe moet zijn?! Vooral de laatste jaren zijn er, naast de bekende classifieds (portals) en rommelmarkten, zogenaamde refurbished aanbieders ontstaan. Ze bieden opgeknapte fietsen aan en bieden een garantie: “zowel gebruikt als nieuw”, zeg maar. Op het gebied van duurzaamheid is dit pad een overwinning voor verkopers, kopers en het milieu. In ons onderzoek belichten we de voor- en nadelen van het kopen van gebruikte fietsen. Het feit is: een bijna nieuwe gebruikte auto verbruikt geen nieuwe grondstoffen – maar heeft alles wat een nieuwe fiets zou hebben.

Last but not least, we vinden het allemaal leuk om steeds meer op internet te bestellen. Ook ergonomisch aangepaste zaken zoals fietsschoenen, fietskleding of zadels. Waar je vroeger in de winkel opmerkte: “Oh, maat M is heel krap!”, stuur je het vandaag snel terug – en zo in ieder geval CO2 veroorzaken tijdens transport en onnodig verpakkingsafval, maar vaak worden zelfs de goederen na het retourneren gewoon weer weggegooid. In een groot onderzoek heeft de Universiteit van Bamberg onderzoek gedaan naar de effecten van retourzendingen van pakketten. Alleen al in 2021 waren er 530 miljoen retourzendingen in Duitsland met ongeveer 1,3 miljard artikelen. Dit heeft een behoorlijke impact op de duurzaamheid van een economie.