Sinds de vijftigste kaars op mijn taart brandt, surf ik op de nostalgiegolf. Abba in plaats van midlifecrisis. 26-inch stijve fiets in plaats van E-volledig. En wat doet een 50-plusser op een regenachtige zondagmiddag? Precies: blader door oude BIKE magazines. Ik stuitte op een Bernina-reportage, gefotografeerd in zwart-wit. Een verslag van mijn collega Gitta Beimfohr. Ze cirkelde in de nazomer van 1999 om de hoogste berg van de oostelijke Alpen, samen met de toenmalige downhiller Mario Thoma, twee hoteliers uit St. Moritz en de bergfotograaf Michi Brackenhofer. Ze droegen toen veel. Op en neer. In vervelend weer. Is dat vandaag, 23 jaar later, niet veel soepeler? Eén ding is duidelijk: deze berg is niet kleiner geworden. Met een breedte van 25 kilometer sluiten de Piz Bernina (4049 m) en zijn satellieten het Oberengadin af van de Valtellina-achtige forten. Een kruis is nog steeds niet mogelijk met de fiets. Toch zou de route geoptimaliseerd moeten worden. Het team van Gitta koos de Pass da Cancian als overgang van Val Poschiavo naar de Italiaanse achterkant van de Bernina – en beet daarbij hun tanden uit. Ons plan dus: We zetten de route nog strakker om de nek van het bergmassief en kiezen voor deze overgang de Passo Confinale. Volgens de kaart moet dit de ronde rond het Festsaal der Alpen niet alleen makkelijker maken, maar zelfs inkorten van drie naar twee etappes.
“De Bernina-paden zijn de beste die je tijdens een bergtocht kunt ervaren op het gebied van landschap en rijtechniek.” Xaver Frieser, fietsgids vanuit Scuol in het Engadin
Maar eerst is er een doemstemming op weg naar het Engadin. Sinds Garmisch pist het. Zelfs als ik mijn twee strijdmakkers Xaver en Raphi om zeven uur ’s ochtends ophaal op het treinstation in Scuol, regent het onverminderd uit de lucht. Mijn maatje Xavi probeert het met een ophelderende zin: “Op punt negen scheurt het open. Geloof me!” Raphi, 21 jaar jong, aardrijkskundestudent, fietser en parcoursbouwer uit Innsbruck, gelooft het niet. Dat zie ik aan de achteruitkijkspiegel. Maar het orakel Xaver blijft zelfs zelfverzekerd als we naar Fuorcla Surlej slingeren in een soort zomerse sneeuwvlaag en nul zicht in de gondel. En Xaver had eigenlijk gelijk: Als we bij het bergstation op 2755 meter hoogte uit de lift stappen, zijn we 39 frank armer – maar één ervaring rijker: Meteoswiss regeert!
Kleine winterstoppers zijn ook mogelijk in de zomer in het Bernina-massief. Voor ons gaat de hemel boven Fuorcla Surlej eindelijk op tijd open.
Een paar laatste sneeuwpluizen wervelen nog, maar de wolken hebben zich nu in flarden teruggetrokken rond de toppen van Piz Palü, Piz Bernina en Biancograt. Maar geen tijd voor een lange razernij van vreugde, ons schema is strak en laat slechts weinig gedweep toe. Dus stap op je fiets en ga naar Val Roseg. Een omweg naar het binnenland van het bergmassief, dat Team Beimfohr destijds oversloeg. Ten eerste vervoerde de Corvatsch-kabelbaan op dat moment geen fietsen – en ten tweede zouden de 100-millimeterfietsen hoogstwaarschijnlijk op hun knieën zijn gegaan tijdens de daaropvolgende rit door Val Roseg. Wij daarentegen hebben veel plezier in de frisse afdaling. We moeten echter oppassen dat we het schema niet uit het oog verliezen, want aan het einde van de trail liggen er nog zeven gravelkilometers te wachten op het vlakke dal. Maar nu hebben we nog minder dan 20 minuten over als we om 11:04 uur de Rhätische Bahn tot aan de Berninapas in Pontresina willen halen. Als we het niet halen, zal ons kunstig gedefinieerde tweedaagse schema als een kaartenhuis instorten. We kunnen het. Maar op de voorlaatste groove.
Het pad door Val Roseg is fris tot uitdagend. We hebben dus nog net geen 20 minuten over voor de laatste zeven gravelkilometers. Want de Zwitserse treinen wachten niet.
Ospizio Bernina – in plaats van enkele uren bhWe kunnen de trein slechts 30 minuten nemen naar de hoogste halte van de Rhätische Bahn. Het is alleen jammer dat we een van de mooiste bergopwaartse paden in de Alpen hebben gemist. Maar dan hebben we nog tijd voor een korte pitstop op Alp Grüm. Het team van toen was hier voor het eerst gebleven. Wij daarentegen haasten ons alleen op het zonneterras naar beneden met koffie en gebak en turen naar de rechter, zeer steile valleiflank van Val Poschiavo. Daar schuilt ergens het moment van de waarheid: de nog onbekende passage van Passo Confinale naar Val Malenco. Bekijk vergelijking: Kan donker worden totdat we daar zijn. Dus laten we gaan!
Korte rust op de Alp Grüm, dan moeten we verder. Niemand weet of de klim naar Passo Confinale – ergens in de steile berghelling achter de hut – überhaupt berijdbaar zal zijn.
Maar zoals zo vaak in het leven: je peinst de hele nacht, bereidt een tactiek voor, denkt na over schema’s en nooduitgangen – en dan is de tegenstander tammer dan verwacht. De rit over de beste grindweg naar Alpe Somdoss op 2185 meter hoogte blijkt kinderspel. Een dragende doorgang, natuurlijk. Maar niets om ons te slijten. Na ruim anderhalf uur is de 1000 meter hoogte gedaan, inclusief kletsen met twee herders, want hun schapen parkeren toch op het bergpad. De zon kust bijna de top van Sasso Moros als we de rand van de helling hoog boven het Gerameer bereiken. De twee dozijn stenen hutten van Alpe Gembré liggen daar beneden al in de schaduw. Xaver en Raphi laten de achterwielen om de haarspeldbochten vliegen, ik speel liever op veiligheid, nu ons schema is uitgewerkt. De jonge verhuurder van de Rifugio Zoia is er ook blij mee, want hij heeft speciaal voor ons de barrelsauna op het terras opgewarmd.
De eerste 500 meter hoogte naar Alpe Somdoss ging over onverharde wegen, de tweede 500 meter naar Passo Confinale betekende een uur dragen. Maar dan het vertrek…!
Hoe goed dat zo’n pas altijd twee kanten heeft: De afdaling van Passo Confinale, naar de achterkant van het Bernina-massief, is echt episch.
Top accommodatie adres in de buurt van Lago di Campo Moro: de Rifugio Zoia met barrel sauna op het terras, het beste eten en: redelijke Italiaanse prijzen!
Nieuw terrein: de Italiaanse achterkant van de Bernina
Open je ogen. De ochtendzon schijnt. Zo moet het zijn. We zijn nu zo ver mogelijk verwijderd van het startpunt bij St. Moritz. Dus geen ruimte voor nalatigheid. Maar met elke krukasrevolutie neemt de verwachting van de ringsluiting toe. De Val Malenco, het balkon op het zuiden van de Bernina Groep, is nauwelijks bekend onder fietsers. De volgende dag rafelen we ook richting Passo Campolungo. We komen zelfs aangelegde paden tegen die in 1999 waarschijnlijk niet bestonden. Ze leiden echter naar de valleibodem en Xaver blijft liever op de hoogte om granen te besparen. Al was het maar omdat onze geplande en langverwachte hutstop helaas gesloten was. In feite tovert de gids een geweldige rit op een heuvel uit zijn kaart-app naar de verste Val Malenco. Waar eindelijk de laatste stoere noot wacht: de Murettopas.
Vers gerenoveerd, maar niet een procent vlakker: de Murettopas. Je kunt je voorstellen dat je hier niet in de dikste mist van het steile pad af wilt.
In 1999 slaagden zijn collega’s er bijna niet in om deze overgang terug naar het Engadin te maken. In die tijd broeide er ondoorzichtige onweersmist in deze steile flanken en het afdalingspad aan de andere kant van de pas was volledig begraven door rotsblokken. Wij daarentegen komen halverwege bergop twee bromfietsers tegen, die een pauze nemen in de alpenweide: “Top? Geen probleem!” In feite is het smalle pad natuurlijk pas onlangs gerenoveerd. Alleen de hellingspercentages zijn pijnlijk, maar we slagen er toch in om 150 meter onder de pas te klimmen. Alleen dan moeten we pushen. Maar als ik het hoogste punt bereik dat zeker is van de overwinning, kijken mijn twee metgezellen al naar beneden in het Engadin.
De een lacht nog, de ander heeft de ellende al ontdekt: De afdaling van de Murettopas naar Maloja is nog steeds onbegaanbaar geblokkeerd: duw 600 meter diep!
Geen spoor. Zelfs na meer dan 20 jaar is de helling nog steeds een enkele puinwoestijn. Zoiets als een pad is hooguit te zien in deze zee van rotsen. Xaver, immers een rijtechniektrainer en fietsgidsinstructeur, probeert het twee of drie keer, maar geeft het weer op. We moeten ook 600 meter diep struikelen met schouderfietsen richting Maloja. Voor mij als enthousiaste trail biker een echte domper. Het is moeilijk voor te stellen hoe Mario Thoma zich gevoeld moet hebben. Voor de toenmalige Duitse top downhiller was deze wandeling waarschijnlijk de meest ingrijpende ervaring van deze verder nog steeds geweldige bergtocht.
De tour: Rondreis door de Bernina in twee etappes
- lengte: 107 km
- Bergop: 3110 m hoogteverschil
- Duur: twee dagen
- Moeilijkheidsgraad: moeilijk
Hoogteprofiel: 2-daagse tour rond het Bernina-massief via de Passo Confinale
Beschrijving van de tour – Etappe 1: Surlej-Rifugio Zoia, 59 km / 1364 m / 2481 tm
Met de kabelbaan naar Fuorcla Surlej (2755 m) en op de S2-Trail langs de Val Roseg naar het treinstation Pontresina, bij de uitgang van de vallei. Neem vervolgens de Rhätische Bahn tot aan de Berninapas. Misschien een stop bij het Hotel Belvedere op de Alp Grüm, dan op een pad naar Cavaglia in Val Poschiavo naar beneden. Hier slaat een steile grindweg af, die leidt naar Alpe Somdoss, dan is het tijd en duw een uur omhoog naar Passo Confinale (2628 m). De afdaling naar Val Malenco is veeleisend in hoogalpiene tijden voordat het pad eindigt in een zigzagvlucht bij Alpe Gembré. Vanaf hier is het 30 minuten naar Rifugio Zoia.
Beschrijving van de tour – Sectie 2 Rifugio Zoia–Surlej, 48 km / 1746 m / 1948 tm
Door het skigebied naar Passo Campolungo en over een paar vloeiende bikepark trail secties naar Barchi. Een supertrail leidt permanent in hoogte naar Chiareggio, voor de steile klim naar de Murettopas (2562 m), die helaas nog steeds een onbegaanbaar puinveld aan de Zwitserse kant biedt (600 tm). Vanaf de Alp da Cavloc rolt het vervolgens de laatste 17 kilometer comfortabel langs de Boven-Engadiner meren terug naar Surlej.
Bernina rondreis per MTB: de kaart voor de 2-daagse tour
Info Bernina Circumnavigation
Het gebied
De Bernina Groep is een 4049 meter hoog bolwerk tussen het Alpen-Opper-Engadin en het toch al mediterrane tintje.tien Valtellina. Bernina en Maloja passeren het 30 x 20 kilometer lange massief in het oosten en westen. Met de fiets is een logische ronde met de klok mee mogelijk. Om het adrenalineniveau meteen aan het begin toe te juichen, is de onnodige maar technisch interessante omweg over de Fuorcla Surlej (2755 m) met de afdaling door Val Roseg de moeite waard. De Berninapas (2235 m) kan worden beklommen via een prachtig, zij het zeer lang bergopwaarts pad, of u stapt gewoon aan boord van de Bernina Express van de Rhätische Bahn in Pontresina. De Passo Confinale (Pass da Canfinal, 2628 m) bevat een dragende doorgang bergop, maar blijkt bergaf superleuk te zijn. Heel anders is de Muretto Pass (2562 m) met zijn twee gezichten: vermoeiend, maar fantastisch bergop – nachtmerrieachtig bergafwaarts.
Reis
Als u met de auto komt, kunt u gratis parkeren op de parkeerplaats in de buurt van de Corvatsch-kabelbaan. Het is echter goedkoper en milieuvriendelijker om met de trein te reizen. Dankzij het Super Saver Fare Europe Ticket reis je bijvoorbeeld voor 29,90 euro van München naar St. Moritz (via Bregenz en Chur); Reistijd afhankelijk van verbinding ca. 6 uur, informatie: www.bahn.de
Kabelbanen
Bergopwaartse hulpmiddelen zijn alleen beschikbaar op dag 1: Let op, de kabelbaan in Surlej vervoert alleen fietsen op bepaalde tijden: 8:25 uur, 8:45 uur en 9:05 uur of vanaf 15:05 uur. Prijs incl. fiets: 39 Zwitserse frank (ca. 39,30 Euro). Info: www.corvatsch-diavolezza.ch
Rhätische Bahn: in een half uur van Pontresina naar de Ospizio Bernina! Prijs incl. fiets: 22,40 Zwitserse frank (ca. 22,60 euro), informatie en dienstregeling: www.rhb.ch
Overnachten
Als u het Bernina-circuit in twee dagen wilt voltooien, overnacht dan idealiter in de eerste mogelijke accommodatie na de Passo Confinale, in de Rifugio Zoia op het campo moro-stuwmeer. Dit heeft drie voordelen: aardige gastheren, lekker eten – en het geheel is ook betaalbaar, want aan de Italiaanse kant. Info: www.rifugiozoia.it
Als u de ronde in drie dagen wilt doen, kunt u het beste de eerste overnachting plannen in het Ospizio Bernina Hotel, www.hotelberninahospiz.ch of in het Hotel Belvedere op Alp Grüm, www.belvedere-alpgruem.ch (controleer de openingstijden van tevoren!). De tweede overnachting in Val Malenco wordt aanbevolen in Chiareggio, www.sondrioevalmalenco.it
Fietsenwinkels
Snel iets kopen of laten repareren voor de tour? Beste adres: Engadin fietsen in St. Moritz, engadinbikes.com
Als je reparatie of reserveonderdelen nodig hebt na het verlaten van Fuorcla Surlej, ga dan naar de Bolliger Bike Shop in Pontresina, www.bolliger-bikeshop.ch
Het ziet er somber uit als het gaat om fietsenwinkels in Val Poschiavo en Val Malenco. Dus beter alles bij je hebben en niet vallen!
GPS downloaden
>> GPS gegevens: Zwitserland – Bernina circumnavigation (BIKE 03/2023) <<