Luxemburg: Vier dagen met de MTB door de Luxemburgse Ardennen

De Éislek, zoals de Luxemburgse Ardennen in de lokale taal worden genoemd, ligt in het noorden van het Groothertogdom. Ongeveer een kwart van de totale oppervlakte van de Ardennen ligt in Luxemburg, de rest in België. De topografie is heuvelachtig en wordt gekenmerkt door diepe valleien en rivieren zoals de Our en de Sûre (Sûre). In de dunbevolkte regio zijn er kleine dorpjes, een paar steden zoals Esch-sur-Sûre of Vianden – en een fijn vertakt netwerk van paden met een groot aandeel paden, dat volop mogelijkheden biedt voor dagenlange fietstochten. Mountainbiken is over het algemeen overal toegestaan of getolereerd. Er zijn niet veel wandelaars onderweg, maar in de zomer is het aan te raden om doordeweeks meerdaagse tochten te maken.

De tour begint in Luxemburg-stad en heeft een totaal van 230 kilometer en 6150 hoogtemeters.
Dag één voert op de eerste dag van Luxemburg-stad naar Esch-sur-Sûre in de Ardennen. Van daaruit gaat het de volgende dag naar de grote lus: eerst naar Clervaux (etappe 2), dan Vianden (etappe 3) en terug naar Esch op de vierde dag. Van daaruit naar Luxemburg-stad kunt u ofwel met de trein terugkeren (vanuit Kautenbach) of als vijfde etappe met de fiets op dezelfde route als op de heenweg.

• Lengte 65 km
• Bergopwaarts: 1350 m hoogteverschil
• Afdaling: 1300 m
• Reistijd: 6-7 uur
• Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Op naar het noorden! Luxemburg-stad is om twee redenen een goede plek om te beginnen: de hoofdstad is gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer. Vlak bij de stadsgrenzen duik je de Luxemburgse zee van bossen in en kom je er even niet meer uit. Daar wachten vloeiende paden en bospaden op u, een uitdagende mix naar de etappebestemming Esch/Sûre. De flowtrails in het Mamertal aan het begin zijn spannender dan tegen het einde van de etappe, waar het tijd is om de afstand af te leggen. Maar aan het einde wacht een technische afdaling!

Beginpunt Luxemburg Stad

Kernpunten Geen grote uitdagingen, alleen de afdaling vlak voor Esch is technischer en bereikt S2 niveau.

Reflectie Brasserie Phillie’s, klein restaurant in Boevange-sur-Attert. Direct gelegen aan de baan bij Km 3.

• Lengte 41 km
• Bergopwaarts: 1300 m hoogteverschil
• Bergafwaarts: 1250 m
• Reistijd: 4-5 uur
• Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Het tourconcept van vandaag: Rijd omhoog over boswegen en af en toe asfalt en haast je weer naar beneden op paden. Met andere woorden, een echte langlaufetappe staat op het programma. En het is leuk, maar het vereist meer conditie dan technische vaardigheden – hoewel: Meteen aan het begin schuifelt een handdoeksmal pad langs de steile oever boven het stuwmeer van de Boven-Sûre en nog later zijn er altijd stukken die niet zonder uitdagingen zijn… Over het algemeen staan er vandaag minder trails op het programma dan op de andere tourdagen, maar wel een paar zeer steile beklimmingen.

Beginpunt Esch/Sûre
Kernpunten Bij de Geeselee bij Lellingen (vanaf km 27) slingert het pad zich een weg over trappen en eindigt in een smalle, puingeul met steile haarspeldbochten.
Reflectie Pintsch, café bij de Schrainer, direct aan de op km 30: Voor verfrissing is er Croque Monsieur, koele drankjes en warme woorden van de aardige eigenaar!

• Lengte 65 km
• Bergopwaarts: 1700 m hoogteverschil
• Bergafwaarts: 1900 m
• Reistijd: 6-7 uur
• Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

In Clervaux stappen we eerst op de trein – dat scheelt energie en een paar kilometer. Het startpunt is Troisvierges (Ulflingen) in het uiterste noorden van Luxemburg, vanaf hier gaat het steeds naar het zuiden. Eerst met veel panorama en weinig spanning. Maar dan schiet het aandeel singletrails omhoog. Vooral op de steile oevers van de Our, de grensrivier met Duitsland, zijn er kilometerslange smalle, deels onbeschutte paden langs de rivieroever. Ook later zijn er altijd uitdagingen, bijvoorbeeld op derond kasteel Falkenstein aan de Duitse kant.

Kernpunten De rivierpaden op de Our zijn blootgelegd op plaatsen met lastigere rotsrichels of worteltrappen (max. S2).

Reflectie Camping Kohnenhof, lekkere hapjes in het restaurant van de camping op km 39.

• Lengte: 59 km
• Bergopwaarts: 1700 m hoogteverschil
• Bergafwaarts: 1800 m
• Reistijd: 6-7 uur
• Moeilijkheidsgraad: moeilijk

Kasteel Vianden is verreweg het grootste in zijn soort en de klim naar het kasteelpanorama is een must. Daarna gaat het nog een paar kilometer over asfalt en grind voordat het aan de slag gaat bij de Gringlee bij Bourscheid – een vloeiende afdaling van meer dan 200 meter hoogte leidt naar beneden in het dal van de Sûre. En zo gaat het eigenlijk de hele dag door: een constante afwisseling van leuke naar zeer uitdagende trails bergafwaarts en weer omhoog op bredere paden. Het kan dus tot kort voor het einde worden volgehouden. Daar gaat het weer over smalle kronkelige lussen naar beneden naar Esch-sur-Sûre

Kernpunten De afdaling van Gringlee bij Bourscheid stroomt eerst en wordt dan lastiger dankzij rotstrappen, blootgestelde stukken en zeer smalle haarspeldbochten. De afdaling van de S3 bij Lipperscheid (km 21) vereist de grootst mogelijke aandacht. De route in het Schlindertal wordt pas aan het einde uitdagend met een korte afdaling over rotsachtige en gladde steile bochten (km 27). Aan de andere kant vraagt de zeer veeleisende Hoflee Trail (km 33,7) vanaf het begin de grootst mogelijke aandacht. Het leidt bergafwaarts in smalle, steile lussen op puin, deels scherpgerande leisteen, gevolgd door een blootliggend gedeelte dat gedeeltelijk in rotsen is uitgehouwen. De snelle afdaling naar Bockholtz is rotsachtig maar niet gevaarlijk (Km 48).

Fooi Als je de trein terug naar Luxemburg-stad wilt nemen, eindig je de etappe op station Kautenbach, maar mis je de prachtige paden van de laatste 20 kilometer. Alternatief: een nacht doorbrengen in Esch en met de fiets terugkeren op dezelfde manier als etappe 1. Of neem de weg naar Goebelsmühle en vandaar met de trein naar Luxemburg-stad.

Reflectie Camping Kautenbach. Solide landelijk restaurant met veel hartige gerechten op de kaart (Km 40,6)!

De GPS-gegevens van de vier etappes door het MTB-gebied van de Ardennen kun je hier gratis downloaden.

Gratis openbaar vervoer Bussen en treinen zijn gratis in het hele land, fietsen inbegrepen: Briljant voor het plannen van tochten!

Begeleiden Of het nu gaat om een etappetocht, trailcamp of dagtocht – begeleide fietstochten zijn beschikbaar op
www. visit-eislek.lu

Reis Luxemburg is gemakkelijk bereikbaar met het vliegtuig, de bus, de trein of de auto vanuit alle richtingen.

Beste tijd om te bezoeken Het klimaat in Luxemburg is gematigd West-Europees, wat betekent dat van de lente tot de late herfst de omstandigheden voor fietstochten meestal vrij goed zijn.

Bagage Zorgeloos fietsen: Bagagevervoer van de ene accommodatie naar de andere kost 12 euro per transfer en stuk bagage. www.movewecarry.lu

• Luxemburg Stad: Hotel Parc Belair. Centraal gelegen hotel voor een ontspannen aankomst de dag voor de tour. www.goereshotels.com
• Esch-sur-Sûre: Hôtel le Postillon. Door een familie gerund, rustig en goed restaurant. www.lepostillon.lu
• Clervaux: Hôtel du Commerce. Modern hotel met spa en pipapo. www.hotelducommerce.lu
• Vianden: Hotel Belle Vue. Modern eco-hotel, statig en prachtig gelegen aan de rand van de middeleeuwse oude stad. www.hotelbv.com

Algemene informatie www.visit-eislek.lu

“Oké, we kunnen hier maar beter afbreken”, zegt Ferdy Adam, terwijl het water in lange draden van zijn helm druipt. Dat het nHet is duidelijk dat de wereld om ons heen vergaat. Machtige coniferen buigen gevaarlijk onder de rukwinden, de regen klettert in ons gezicht en het beekje langs de weg zwelt schrikbarend snel aan. Ga nu gewoon het bos uit! Verdomme – dit zou tenslotte de beste trailafdaling van de dag moeten zijn. In ieder geval had mijn maatje Ferdy ze vanmorgen geprezen. Maar dat was enkele uren geleden, toen we op de fiets stapten in Luxemburg-stad en de zon nog steeds uit een diepblauwe hemel scheen. Nu is ontspannen trailsurfen uit den boze. Zelfs op de landweg, waarop we nu met hoge snelheid rijden, is land aan de orde van de dag. Stortvloeden stromen van bovenaf, van voren, van achteren. Makkelijk vanaf elke locatie. In het dorp Dikeschbour sluit de brandweer de hoofdweg af omdat er massa’s water uit een afvoer pulseren.

Twintig minuten later, als we op onze bestemming in Esch-sur-Sûre een ondergelopen trap afdenderen en druipnat voor ons hotel uit het zadel stappen, verwelkomt de eigenaresse ons met twee volle emmers in haar handen en de woorden dat ze nog nooit in haar leven zo’n regen heeft meegemaakt. Sowieso. De dag was productief genoeg, zelfs zonder de finale van het parcours te missen. Prachtige fietspaden in overvloed, met alles wat je hartje begeert: namelijk serpentines, worteltrappen, flow. En tussendoor zijn er altijd bospaadjes om te relaxen en af en toe kun je een stukje asfalt op. Ferdy had echt niet te veel beloofd!

Een paar maanden eerder: ik was net thuisgekomen van mijn favoriete trail in de buurt van Freiburg, volledig gekneusd, maar voldaan. Toen belde Ferdy me op. Hij kondigde trots aan: “Ik heb het gedaan.” “Wat is er bereikt?” vroeg ik terug. Uiteindelijk, zo ging Ferdy uitbundig verder, had hij “de beste natuurpaden” die hij kende in de Luxemburgse Ardennen gecombineerd tot een coherente etappetocht. “Oh nee, de beste. De allerbeste!!” riep hij door de hoorn. Hij werkte al tien jaar aan de route. Telkens als hij tijd vond, ging hij naar het noordelijkste puntje van het Groothertogdom en testte hier een nieuw stuk en vond het goed, en gooide daar een ander deel weg. “Vallen en opstaan. Al tien jaar lang! Nu past het.” En als ik niet langzaam wil komen om het beloofde trailparadijs zelf uit te proberen? Wat een vraag. Natuurlijk wilde ik komen! Daarom sta ik hier nu, in een muffe hotelgarage, aanzienlijke hoeveelheden water uit mijn schoenen te gieten en geen spijt te hebben van de dag die achter ons ligt. We haastten ons immers kilometers lang over de gripvaste, vloeiende paden langs de zandkliffen van het Mamertal voordat we ons steeds verder een weg baanden in de leisteenondergrond van de Ardennen – om uiteindelijk kort voor het einde te capituleren in de watermassa’s. Nu staat de hoteleigenaar ons genadig toe om zelfs in natte kleren binnen te komen. Na een warme douche en een stevige rosbief met een enorme portie frietjes in het restaurant van het hotel, ziet de wereld er weer goed uit.

De volgende dag presenteert het kleine Ardense stadje Esch zich zo idyllisch alsof de storm nooit heeft plaatsgevonden: roodgouden zonnestralen verlichten het rivierdal, golvende mist stijgt langzaam op boven het wateroppervlak – oh, wat een stemming! En ook qua singletrails komt het meteen ter zake. Na een paar kilometer opwarmen op gravel belanden we op een handdoeksmal pad dat meteen in volle gang gaat en onze evenwichtsvaardigheden op de proef stelt. Omdat het over natte, gladde leisteenrotsen schuifelt langs de steile oever boven het Lac de la Haute Sûre. Het kunstmatig aangelegde meer van Esch-sur-Sûre is in de jaren 1950 ontstaan als drinkwaterreservoir, legt Ferdy uit als we stoppen bij een uitzichtpunt: “Rondom zijn er de meeste afdalingen met serpentines in Luxemburg.” Dus het is de ideale plek om hier een paar dagen door te brengen? Samen met vrienden van zijn fietsclub organiseerde de Luxemburger tot een paar jaar geleden trailkampen op verschillende locaties.plekken in de Ardennen. Na de pandemie vielen de evenementen in slaap en herleefden ze niet vanwege te veel verplichtingen op het werk. “Maar alle mensen uit België, Duitsland of Frankrijk die hier met mij op de trails reden, waren helemaal enthousiast”, zegt Ferdy. En dit zijn de beste voorwaarden voor onze etappetournee. Ferdy’s plan: zo ontspannen mogelijk boswegen optrappen en dan weer bergafwaarts razen over de beste trails die de Ardennen te bieden hebben.

Klinkt goed, maar ook vermoeiend. Omdat de heuvels en bergen van de Ardennen nauwelijks meer dan 500 meter hoogte bereiken, hebben we dus geen keus: we zullen de constante ups en downs volgen, meer dan 6000 meter hoogte zal zich ophopen tijdens onze 600 kilometer lange tour, had Ferdy al uit voorzorg aangekondigd.

Veel paden zijn hier vrij moeilijk, sommige steil en vol rotsen en wortels. En afhankelijk van hoe je rijdt, kun je tien trails achter elkaar rijden – dat is geweldig. – Gids Ferdy

Ook hier zal de snelheid op de proef worden gesteld, maar niet alleen vanwege de topografie: Ferdy is in topvorm omdat hij de afgelopen weken elke vrije dag ter plaatse aan de laatste details van het circuit heeft gewerkt en praktisch het hele circuit opnieuw heeft gereden. Maar nog fitter is zijn nichtje Liv Wenzel, die ons vergezelt op de tour. De negentienjarige is open, best aardig en vooral helemaal getraind: een paar fietslengtes voor ons danst ze nog moeiteloos op haar volle vering over het smalle pad, bezaaid met stenen en keien, waar Ferdy en ik allang onze grenzen hebben bereikt. Dat is niet verwonderlijk, ze is tenslotte een professionele wielrenster in de Luxemburgse UCI Continentale ploeg “Hess Cycling”. In de winter rijdt ze veldrijden, maar het liefst zit ze op haar mountainbike en rijdt ze rondjes door haar woonplaats in het zuiden van Luxemburg. Daar kent ze elke steen en elke wortel. “Ik wilde heel graag de paden in het noorden zien waar Ferdy het zo vaak over heeft.” Volgens de conclusie van Liv na drie dagen waren ze echt te zien.

Er zijn geen episch lange trails zoals in de Alpen, maar ik vind het gaaf als ik af en toe gewoon tussen uitdagende singletracks kan trappen. Ik hou ook van steile beklimmingen. – Liv Wenzel

En daar is hier echt genoeg van! Haar oom Ferdy beaamt dat: “Veel mensen komen naar Luxemburg en denken: het is allemaal rotzooi. En ze beseffen al snel dat ze het helemaal mis hebben.” Dat klopt: terwijl bizarre zandstenen kliffen rond Luxemburg-stad domineren, bestaat de Ösling voornamelijk uit diep ingesneden leisteenlagen. En deze zijn op hun beurt de thuisbasis van vele korte beklimmingen, scherpe hellingen en snelle afdalingen. De rivierpaden op de steile oevers van de Our blijken op dag drie bijzonder zwaar te zijn. Aan de grensrivier met Duitsland slingeren kilometerslange supersmalle paden direct langs de rivieroever, gegarneerd met keien en worteltrappen. Op een gegeven moment is de rand zo bloot dat ik liever afstap en draag. Tien meter verderop gorgelt de Our tussen de scherpe rotsen aan de oever. Het is beter om nu geen risico’s te nemen! Aan de andere kant loopt het later, kort voor Vianden, des te soepeler: we schieten daar de kloofpaden en schakelen kort voor het einde zelfs enkele kilometers over naar de Duitse kant van de grens.

Overigens hebben de nazi’s hun tanden al gezet in de wilde topografie: de “Slag om de Ardennen” of “Bataille des Ardennes”, die hier in de winter van 1944/1945 meer dan vijfenzeventig jaar geleden woedde, was een van de laatste opstanden van het bijna verslagen naziregime in de Tweede Wereldoorlog. Ze verloren de strijd om de heuvels van de Ardennen van de geallieerden, maar sporen van de gevechten en de Duitse bezetters zijn vandaag de dag nog overal in de regio te zien: bijvoorbeeld een in elkaar geflanste schuilplaats in een steile wand midden in het bos bij het stuwmeer van Esch, die Ferdy ons de dag ervoor had laten zien. Jongeren uit Luxemburg hielden zich hier meer dan een jaar schuil en ook in de winter om te ontsnappen aan gedwongen voortplanting door de Wehrmacht. Hoewel de zon schijnt, bibberen we. Maar de sombere gedachten laten we achter ons. Want zodra de trieste plek weg isVoorlopig ziet het er weer goed uit. En dan weer bergafwaarts. Het wordt automatisch warm. Typisch Luxemburgs. Zo kan het ook alweer doorgaan!