Fietstocht Mazurië: Waar de klokken rustig en langzaam tikken

Ik hoef me nergens zorgen over te maken. Alle drukte is ver weg. De laatste keer dat ik moest nadenken over zoiets als voorrang en verkeersregels was drie uur geleden, de laatste knipperende etalages en kantoorborden die ik zag, voelden als dagen geleden. Zelfs de rit van mijn e-bike is diep ontspannen en helpt me om de gele vlek verderop, onze fietsgids, niet uit het oog te verliezen, terwijl ze onophoudelijk genieten van de kleurenreeks groen, hemelsblauw, groen, donkergroen, mosgroen, blauwwit, lichtgroen, diepblauw, baksteenrood, rijk groen. Nee, ik ben niet in Nieuw-Zeeland of Zuid-Amerika, ik ben slechts een korte vlucht verwijderd van huis in Mazurië, Polen.

Als iemand het noorden van Polen als modellandschap zou willen nabootsen, zou hij waarschijnlijk een Sisyfus-taak voor de boeg hebben. Het landschap bestaat uit talloze plooien van rotsen en groene hopen aarde met nog meer meren, kanalen, bossen en kleine nederzettingen. Het gebied op twee uur rijden ten noorden van de hoofdstad Warschau is het absolute contrast met de bruisende metropool, eigenlijk zelfs met een doorsnee kleine stad. Nederzettingen zijn meer kleine stippen verspreid over het zeer ongerepte landschap, zelden bestaande uit meer dan acht huizen. Vanaf de fiets kun je in eerste instantie alleen geamuseerd de schattige huizengroepen zien, totdat je meer te weten komt over de geschiedenis van deze gehavende regio.

Sinds de gletsjers van de ijstijd dit gevarieerde landschap hebben gemodelleerd en achter zich hebben gelaten, is de strook land zelden tot rust gekomen. Sinds de tijd van de eerste kolonisten lijken hier verschillende volkeren in cycli te zijn doorgetrokken, van de Hunnen tot de Tartaren tot de nazi’s en de Russen in de Tweede Wereldoorlog, meestal geassocieerd met veroveringen, verdrijvingen, deportaties en vernietiging. Nederzettingen konden hier gewoon niet groeien en bloeien. En zelfs prachtige en goed bewaarde religieuze gebouwen zoals het barokke klooster in Swieta Lipka met zijn legendarische orgel hebben in honderden jaren geen 1.000 inwoners aangetrokken. De geest van optimisme, de drang naar een moderne en meer westerse samenleving, die aan het begin van de reis duidelijk voelbaar was in Warschau, is nog niet echt aangekomen in Mazurië. En dat is precies waarom het de perfecte plek is om uit te schakelen.

Fietsen door dit oerlandschap op een e-bike is vertragen in maximale doses. Over de route hoef ik me zelfs geen zorgen te maken, gids Kascha navigeert ons reisgezelschap feilloos door het “Land van de Duizend Meren”. Deze titel is al aan enkele regio’s toegekend, maar hier is het nogal ingetogen. Een blik op de kaart vertelt: het was een goede beslissing om een rondleiding te boeken, want het netwerk van ongeveer 2.000 meren en de kanalen daartussen is niet overal begaanbaar. En ontwikkelde, bewegwijzerde fietsroutes zijn nog steeds gereserveerd voor de toeristische centra van Polen. Omdat de dorpjes hier zo ver uit elkaar liggen, fietst er nauwelijks een Masure. Er kan echter geen sprake zijn van gemotoriseerd individueel vervoer op grote schaal of zelfs verkeersstress. Op de smalle weggetjes of boerenweggetjes, overblijfselen uit het “kolchoz” tijdperk, toen machtige tractoren nog naar de enorme velden reden, komen we geen tien auto’s per dag tegen. Het grove oppervlak, dat de lokale bevolking met een bittere glimlach “Russisch asfalt” noemt, is ook niet gemaakt voor groot autoverkeer – en dat is precies waarom het geweldig is om te fietsen! En omdat het hier in Mazurië niet nodig was om ruimte te creëren voor dikke vrachtwagens of voor derde en vierde rijstroken, hadden de bomen rechts en links tijd en rust om zich hoog boven het asfalt te verenigen om eindeloze lanen te vormen. Zuurstof rechtstreeks uit de boom, dichter bij de natuur kun je bijna niet komen.

Je zou gemakkelijk kunnen verdwalen in deze groene tunnels en waterreflecties op de meren. Maar Kascha kent veel van de hoogtepunten langs de route, weet waar hedendaagse getuigen wachten, waar uitzichtpunten zijn en waar je de beste pierogies kunt vinden. Polen houden er gewoon van om stevig eten in knoedels te verpakken. Maar ook de vegetariërs hebben altijd wel iets lekkers gevonden, in geval van twijfel moet je kiezen voor het verplichte paddenstoelengerecht op het menu. Polen zijn dol op het plukken van paddenstoelen, zoals Kasha me vertelt, en er zijn er genoeg in de uitgestrekte, vochtige landschappen van Mazurië.

Het land straalt zo’n rust uit dat het je des te harder raakt als je de niet zo verre geschiedenis onder ogen ziet. “Restaurant zur Wolfsschanze” lezen we op een wegwijzer. Dat klopt, THE Wolf’s Lair: de commandobunker van Adolf Hitler. Met een grote brok in de keel beginnen sommige mensen na te denken over hoe welkom je vandaag de dag als Duitser of Oostenrijker bent in dit deel van het land. Het antwoord: zeer! Gedurende de hele reis werden we overal hartelijk ontvangen. Veel van de ouderen spreken zelfs een beetje Duits, hun kinderen hebben de neiging om het bij Engels te houden. Onze reisgeschiedenisdatabase met de gele jas vertelt me dat mensen in Polen, en vooral in Mazurië, hebben geleerd om in het reine te komen met andere culturen, terwijl ze trouw blijven aan zichzelf. Er zijn nooit etnische conflicten geweest – hoewel er altijd veel verschillende etnische groepen hebben gewoond.

Met veel respect lopen we door de gangen van de te bezoeken bunkers. Je zou kunnen denken dat deze gedenktekens tot de centrale plaatsen van het Poolse toerismeprogramma behoren. Nee, het zijn grotendeels particuliere verenigingen die met eenvoudige middelen en verzamelde historische apparatuur ervoor zorgen dat deze faciliteiten kunnen worden bezocht. De indrukken zijn niet spectaculair, maar gewoon voorbij fietsen zou ook niet gepast zijn. Het is moeilijk te geloven dat deze vredige plek op aarde een rol heeft gespeeld in zoveel conflicten. Het merenlandschap, dat tegenwoordig alleen nog door zeilboten wordt gebruikt, is altijd een natuurlijk knelpunt geweest tussen West- en Oost-Europa, dat gemakkelijker te verdedigen was dan een open gebied. Als u geïnteresseerd bent in militaire tactieken, moet u een van de rondleidingen op het beroemde “Fort Boyen” volgen. Op het gigantische fort uit de 19e eeuw wordt de geschiedenis regelmatig weer tot leven gewekt door middel van re-enactments van belegeringen en veldslagen. Maar het interieur van het fort heeft historisch ingerichte kamers, evenals modellen van de vestingwerken en echt goed opgeleide gidsen. Interessant is dat vóór het betontijdperk en zonder een steengroeve in de buurt, de bijna twee en een halve kilometer lange, buitenste verdedigingsmuur werd gebouwd van 15 miljoen bakstenen. Het rode metselwerk kenmerkt vandaag de dag nog steeds grote delen van Mazurië.

Nogmaals, ik merk het contrast. Terwijl we in de loop van de route door het stille Mazurië richting Gdansk fietsen met e-bikes die zachtjes in koor zoemen alsof we op kattenpoten zitten en bijna uitsluitend de hoogtepunten van de Poolse geschiedenis mogen meemaken, zag het er een paar dagen eerder in Warschau anders uit. Om de monumenten ter ere van het Joodse getto van Warschau en de opstand tegen de Duitsers te zien, moest je je plek vinden in de menigte cultuurliefhebbers en tientallen schoolklassen. Beide hotspots van de stad zijn ook buitengewoon indrukwekkend, net als hun omgeving. Warschau als modellandschap zou uit verschillende stadspakketten moeten worden samengesteld. Symmetrische flatgebouwen uit de jaren 60 met afbrokkelend pleisterwerk staan als vreemde objecten tussen spiegelende en goed ontworpen kantoortorens, bijna zoals in Tokio. Brede en moderne straten met groen en lantaarns in Kopenhagen-stijl leiden naar geplaveide straten die veel te smal zijn voor het verkeer, terwijl honderd meter verderop achtbaansstraten met verse gietstukken inclusief trams de mensenmassa’s van de woonwijk naar de werkwijken brengen.

En dan is er nog de oude stad: “Het is allemaal nep”, zegt onze gids. In feite werd 90 procent van het historische Warschau verwoest, de kernstad werd onder Russische leiding bijna trouw aan het origineel herbouwd, een beetje krom en krom, maar zo zag het er voorheen precies uit. Misschien had men liever niet geweten van dit antwoord, maar van de prestatie om een hele buurt uit je hoofd te trekken zonder enig plan: respect! De Russische bezetters hadden de architect overigens niet de opdracht gegeven om een replica te schrijven, hij zou een kolossale betonnen gevel in het oosten laten bouwen, maar Jan Zachwatowicz was waarschijnlijk te patriottisch en negeerde het bevel. Zijn “geesteskind” staat sinds 1980 op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Overigens staan veel woongebouwen op platte plinten, die de restanten zijn van de oude gebouwen; Ze hadden simpelweg niet de tijd of logistieke middelen om het puin op te ruimen. Deze haast lijkt te zijn herontdekt. Op de plek waar bijna tien jaar geleden een treinstation in de leegte werd gebouwd, worden momenteel tien wolkenkrabbers tegelijk gebouwd. De Warsaw Tower is met 310 meter nu het hoogste gebouw in de EU sinds de Brexit. Last but not least heeft het Europees kampioenschap voetbal 2012, dat werd gedeeld met Oekraïne, een soort geest van optimisme op gang gebracht en veel investeerders aangetrokken.

In de metropool is het, in tegenstelling tot in de landelijke lappendeken van Mazurië, behoorlijk populair om met de fiets onderweg te zijn. De lokale bevolking schrikt terug voor de meestal lange afstanden naar het volgende dorp. In en rond Warschau, dat iets minder dan twee miljoen inwoners telt, moet maar liefst 590 kilometer aan drukbezochte fietspaden lopen. Nogmaals, zo’n contrast dat ons de hele reis vergezelde en fascineerde. We hebben zoveel gezien, en toch heb je niet het gevoel dat je van attractie naar attractie bent gejaagd. De wijk Wola in Warschau, wat zich vertaalt als “mierenhoop”, met zijn hypermoderne skyline, doet de rust en originaliteit van Mazurië later nog extremer lijken. Juist omdat er in dit deel van het land nergens massa’s toeristen kunnen ‘ontbijten’, voel je je helemaal geen toerist – meer als een bezoeker aan wie verre kennissen trots hun huis laten zien.

Mazurië – dat is de naam van het administratieve district, d.w.z. zonder lidwoord – heeft echter geen goed ontwikkelde fietsinfrastructuur zoals Denemarken of Nederland. Dit betekent dat avonturiers op eigen houtje aan hun trekken komen tijdens een fietstocht. Als u echter ten volle wilt genieten van de “beschaving ontgiften” tijdens een rondreis door de regio, raden wij u aan u aan deel te nemen aan een georganiseerde reisgroep. Dit maakt niet alleen de aankomst en vertrek, maar ook de logistiek van de huur-pedelec eenvoudiger. Het opent ook de vrijheid om over te stappen op de boot of de bezemwagen. En de voorkennis van de gidsen kan niet worden vervangen door een kaartstudie.

Tijdens de Mazurische reis vertrouwden we op de organisatie en begeleiding van “Belvelo”. Dainter is de ervaren touroperator Lernidee. Oprichter en voormalig pedagoog Hans Eberding maakt al 35 jaar avontuurlijke reizen. Belvelo brengt deze zeer speciale groepsreizen nu naar e-bikes. Gidsen, gidsen en bewust kleine groepen worden automatisch een kerngezin – je ervaart samen, maar je kunt ook op elk moment de verbinding verbreken. Accommodaties en prijzen liggen meer in het luxe segment, al waren we bij het berekenen van een individuele reis niet 15 procent goedkoper.


De route van de Mazurische tour leidt naar Gdansk na de transfer vanuit Warschau met vier transfers in negen dagen. Het gebeurt dus niet elke ochtend dat je je koffers pakt en opbergt in je volgwagen. Excursies per boot of fiets eindigen soms bij het startpunt. De huurfietsen zijn in topconditie en geschikt om rustig door de natuur te cruisen. Als natuurlijke paden worden verzacht, gaat de lijn over op een van de meestal autoluwe wegen. De reis, inclusief treinreizen, transfers, maaltijden, kaartjes voor boten en bezienswaardigheden en een Duitstalige gids, kost ongeveer 2500 euro in een tweepersoonskamer, afhankelijk van de datum. Meer informatie en alternatieve bestemmingen op: belvelo.de/reiseziele/masuren/

Door de combinatie van fietsroutes, bustransfers, excursies en zelfs etappedelen per boot, pik je als het ware de parels van de route uit om jezelf te beleven. De zeven secties tellen niet automatisch op tot de volledige route. Je rijdt tussen de 25 en 50 km per dag met een gemiddelde snelheid van rond de 15 km/u.

• Hoe kom je met de trein naar Warschau met een wandeltocht?
• Pisz-Nowe Guty, Orzysz, woiwodschap Ermland-Mazurië, 25 km – Veerboot naar Lötzen
• Prawdowo, Mikołajki-Krutyń, Piecki, woiwodschap Ermland-Mazurië, 41 km
• Giżycko-Węgorzewo, woiwodschap Ermland-Mazurië, 48 km
• Lidzbark Warmiński-Orneta, woiwodschap Ermland-Mazurië, 32 km
• Braniewo-Kadyny, Tolkmicko, woiwodschap Ermland-Mazurië, 43 km-loopm
• Elbląg-Buczyniec, Rychliki, woiwodschap Ermland-Mazurië, 36 km
• Nowa Kościelnica, Ostaszewo–Gdańsk, Pommeren, 25 km

“Time Travel” biedt een Mazurische pedelec-reis die begint en eindigt in Warschau; De zeven etappes van 35 tot 63 kilometer leiden echter niet naar de Oostzee, maar cirkelen tegen de klok in rond de 2.000 meren. zeitreisen.zeit.de/reise/masuren-polen-ebikereise/

Het grootste deel van Belvelo’s reis naar Mazurië loopt over het eerste deel van het ongeveer 2.000 kilometer lange “Groene Velo”-fietspad langs de noordelijke en vooral oostelijke buitenwijken van Polen. Zonder gids of reisgezelschap kun je je er ook aan houden. greenvelo.pl/de

>> Reis je liever alleen? Hier vind je het MYBIKE reisverslag op het langeafstandsfietspad Green Velo

Het traject van Lötzen naar Gdansk gaat over ongeveer 270 kilometer, zonder escorte moet u minstens vijf tot zes dagen plannen en in principe een paar reserves aan kracht en tijd besparen, aangezien de infrastructuur in de gebieden nog niet goed ontwikkeld is. Bovendien liggen de waardevolle bezienswaardigheden niet altijd op de fietsroute, waardoor de route langer wordt.

Theoretisch het hele jaar door; ideaal van april tot oktober; Midden in de zomer kunnen muggen vaker voorkomen, maar dit hangt meer af van de temperatuur dan van het seizoen. De rondleidingen vinden plaats van juni tot oktober.

Vlucht: Mazurië ligt tussen de luchthavens van Gdansk en Warschau, maar de eerste wordt nauwelijks rechtstreeks bediend, maar afhankelijk van de route is een aanzienlijk langere transfer vanuit Warschau noodzakelijk. Let op: het meenemen van e-bikes als je per vliegtuig reist is buitengewoon ingewikkeld, maar het is het niet echt waard.

Trein: Aanbevolen! Het uitgangspunt voor de Groene Velo-route Het ligt in Konskie, het dichtstbijzijnde grote treinstation is in Kielce. Als u vanuit het westen of zuiden van Duitsland reist, moet u een overnachting in Berlijn of Dresden plannen.

AUTO: Het is aan te raden om in het goed bereikbare Olsztyn te verblijven en van daaruit dagtochten te maken vlak richting de kust, oostwaarts te beginnen door het Mazurische merengebied of noordwaarts, waar de dichtheid aan bezienswaardigheden sterk toeneemt.

Hoewel Polen lid is van de EU, maakt het land nog geen deel uit van de eurozone en worden betalingen gedaan in zloty’s, uitgesproken als “swu’ote”, en de wisselkoers is vrij stabiel op 4,4 zloty per euro. Bijna overal kun je kleine bedragen betalen met pinpas en creditcard in euro’s of zloty’s, dus een klein bedrag aan contant geld is voldoende. Er wordt meerdere keren gewaarschuwd voor het opnemen van Poolse valuta bij geldautomaten, aangezien sommige banken een eenmalige betaling toevoegen aan de op bedragen gebaseerde vergoeding.

Hotel “Nyx” in Warschau, volledig ontworpen en gloednieuw premium hotel direct naast de Warschau Tower, die zich in de laatste fase van de bouw bevindt. Totdat de kantorencomplexen van de snelgroeiende wijk klaar zijn, zijn de prijzen nog zeer gematigd.
leonardo-hotels.de/nyx-hotel-warsaw

Kasteelhotel “Krascki” in Lidzbark, zeer weelderig en gemaakt van rode bakstenen die typisch zijn voor de regio, bestaat uit verschillende statige gebouwen. Tip: Een rondje om de nok van het dak is mogelijk. hotelkrasicki.pl

Hotel “St. Bruno” in Gizycko, direct aan de gracht chique, maar zeer gezellig pand rondom of direct aan een historisch ridderkasteel, daardoor zeer kronkelend en spannend “binnen”. hotelstbruno.pl