Exclusief interview: Daarom beëindigt DH-legende Nico Vouilloz zijn racecarrière!

Het is al heel lang mijn droom om samen met mijn idool Nico Vouilloz te gaan fietsen. Met andere woorden, samen in de zin van zij aan zij, op korte afstand en op spreekafstand. Zoiets heb ik de afgelopen 15 jaar niet kunnen doen, al heb ik wel vaak aan de start gestaan met het “buitenaardse”: Bij de Megavalanche in Alpe D’Huez in 2006 bijvoorbeeld. Of laatst nog bij de E-EWS race in Pietra Ligure vorig jaar. Natuurlijk won Nico beide races.

En natuurlijk zag ik Nico Vouilloz maar kort bij de start, van veraf. En dan weer aan het eind op het podium bovenaan, van veraf. Verder waren er veel deelnemers en minuten tussen hem en mij. Maar nu! We kregen een perskamp aangeboden op de nieuwe Lapierre E-Enduro. Ook aanwezig: Nico Vouilloz aka “E. T.”. Want Nico is hoofdontwikkelaar bij Lapierre. Hoera – mijn droom komt uit! Of toch niet? “Nico komt eraan, maar kan niet fietsen na een val”, maakte de persdame het slechte nieuws bekend. O, boomer, wat heeft hij, de god van het vertrek? Sleutelbeen? Kruisband? Nee, Nico heeft al ruim een jaar last van de gevolgen van een val, waarbij hij een zware hersenschudding opliep, zo werd gezegd. Een jaar lang? En hij fietst nog steeds niet? Wat gebeurt er? Na de info waren we allemaal in het FREERIDE-kantoor behoorlijk geschokt, omdat niemand van ons het had opgemerkt. Toch wilde ik Nico absoluut ontmoeten – samen fietsen, heen of weer. Hoe gaat het met de DH-legende, wat is er precies gebeurd en wat is de volgende stap voor hem?

Ik ontmoet Nico in Annecy op de tweede dag van het perskamp – ik krijg een uur de tijd en krijg de tijd om de vragen in het Frans te stellen, omdat Nico het te druk heeft met het spreken in het Engels. WTF? Nico sprak uitstekend Engels. Daar is hij dan. Mijn idool lijkt gespannen. Daar word ik ook zenuwachtig van. Wat voor interview wordt dit? Wordt het er wel een? Even kijken.

FREERIDE: Nico, we waren verrast toen we hoorden over je toestand. Dus allereerst: Hoe gaat het met je?

Nico Vouilloz: Ik voel me beter. Want ik had het echt moeilijk. Maar ik voel me nog steeds niet goed – ik ben nog steeds erg beperkt, en ik doe dit nu al een jaar. Ik wil graag verder zijn.

Wat is er precies gebeurd?

Het gebeurde de dag voor de E-EWS race in Pietra Ligure. Ik was in mijn eentje om op de baan te trainen en verloor op een gegeven moment de controle. Latei! Eén val, zoals velen? Nee, want ik bonkte met mijn hoofd tegen een tak. Dat was een extreme vertraging van zeer hoge snelheid. Ik had niets anders, alleen de heftige klap op het hoofd. En omdat ik me fysiek eigenlijk wel goed voelde, heb ik de volgende dag de race gereden. Ik pushte mezelf enorm en won. Dat was een van de mooiste overwinningen van de afgelopen jaren omdat ik veel jonge concurrenten versloeg. Maar het was erg warm, dus de race was erg vermoeiend. Daarna was ik extreem uitgeput. Maar ik dacht: “Hé, je hebt gewonnen! Dus je bent in een goed humeur!” En dus trainde ik intensief in het najaar. Ik ben ook nog een paar keer gevallen. En plotseling begonnen de beperkingen. Allereerst als je ziet. Licht deed me echt pijn. Ik merkte vervaging aan de rand van het gezichtsveld – storend! Toen ben ik naar de dokter gegaan.

Hij stelde de gebruikelijke vragen: Was je bewusteloos? Voelde je je ziek? Had je geheugenverlies? En omdat ik het ontkende, kon hij me niet echt helpen. Dat is ook het probleem! Veel artsen zijn nog niet op de hoogte van de nieuwste wetenschap als het gaat om hersenschuddingen. Wat er eigenlijk kan gebeuren als je zo’n blessure niet goed laat genezen – of nog erger: als de mini-blessures na verloop van tijd oplopen.

Dus je ging door?

Ja. Ik bleef trainen. Ik heb zelfs nog een wedstrijd gereden. Maar ik ben verrassend vaak gesIk heb rare fouten gemaakt die me anders niet overkomen. En toen raakte het me weer tijdens de training.

>> Traumatisch hersenletsel: symptomen, gevolgen en een nieuwe diagnostische methode <<

Weer helemaal op de kop! Dat was waarschijnlijk één klap te veel. Want vanaf dat moment ging het bergafwaarts met mijn gezondheid. Verminderd gezichtsvermogen – dit is bijzonder zorgwekkend! Maar ook duizeligheid, gevoeligheid voor geluid, gevoelige reacties op licht. Dergelijke symptomen deden zich al voor toen ik over een hobbelig pad reed. Dus alleen al door het feit dat ik een beetje door elkaar geschud werd. En toen kwam hoofdpijn. Ik had de hele tijd hoofdpijn – toen besefte ik dat er iets ergs met me gebeurde. Mijn eerste gedachte: hersentumor. Dus ben ik naar de specialist gegaan.

Wat vond de expert?

Zo’n schade als de mijne geeft geen exact beeld. Je hoeft het niet te zien als een vlek op de hersenscan. In mijn geval wordt het eerder het “cumulatieve effect” genoemd. Dus veel mini-verwondingen die niet zijn genezen, hebben uiteindelijk geleid tot schade aan het hele hersensysteem. Daar heb ik nu last van. Hoeveel ervan gaat weg, of het überhaupt weggaat, of hoeveel ervan blijft over? Dat kun je niet voorspellen. Mijn probleem was dat mijn huisarts gewoon niet up-to-date was. Hij had heel andere testen moeten doen. Helaas was hij niet up-to-date.

>> Eerste hulp bij fietsongevallen: “De grootste fout is niets doen!” <<

Ik stel niet veel vragen. Nico antwoordt snel, gebaart veel. Je kunt zien dat hij zijn verhaal wil vertellen. Het lijkt ook alsof hij mij – en zichzelf – ervan wil overtuigen dat hij niet nalatig is geweest. Dat hij niets verkeerd heeft gedaan. Hij lijkt opgewonden en gefrustreerd tegelijk. Ik merk hoezeer de situatie hem dwarszit. Ook ik, als recreatieve sporter, heb er last van als ik door een blessure niet meer op de fiets kan stappen. Hoe moet het zijn voor een topsporter die van een heel ander trainingsniveau naar nul crasht? En misschien wel voor altijd?

Voor nu hoop ik dat dit allemaal slechts symptomen zijn die verdwijnen. Ik weet niet wat ik moet doen als de klachten aanhouden. Op dit moment kan ik niet doen waar ik van hou. En dat geldt voor mij niet alleen voor de sport zelf. Ik ben ook een gepassioneerde ontwikkelaar. Ik vind testen net zo leuk als racen. Dit is mijn hoofdtaak. Maar zelfs dat is niet mogelijk. En dat mag niet zo blijven.

Wat is je doel? Wil je dat? “alleen“ beter worden, of hoop je weer te racen?

Rennen? Echt niet! Dat is voorbij! Eeuwig. Ik heb geen zin meer om risico’s te nemen. Wat ik nu moet ervaren is genoeg voor mij – ik ben fysiek helemaal uitgeput! Elke crash kan me weer in zo’n situatie brengen. Nee dank je! Ik heb er genoeg van! Wedstrijden – dat is echt voorbij. Zelfs als ik dat zou willen: Als je tegenwoordig een jaar weg bent, is dat het! De concurrentie slaapt nooit, ik zal nooit inhalen, zelfs niet als ik beter werd en het goed wilde. Mentaal kan ik deze focus niet meer aan. Daar ben ik te oud voor. Je kunt op mijn leeftijd nog steeds succesvol zijn, maar alleen als je het altijd volhoudt – zoals Greg Minnaar. Maar Minnaar kan dit alleen maar omdat hij er altijd aan is blijven hangen.

Zijn er vandaag nog dagen dat je gelukkig bent? Ook zonder sport en met de gezondheidsbeperkingen?

Er zijn momenten dat het best goed met me gaat. Waarbij ik denk: Zo erg is het allemaal niet. Ik zeg dan tegen mezelf: Kijk, het werkt! Er is veel onzin op dit moment, maar nu, hier op dit moment, Het is allemaal prima. Vooral ’s ochtends, als ik wakker word, heb ik zulke momenten. Helaas ben ik tegelijkertijd vergeetachtig. Zodra ik me goed voel, onderneem ik actie. Ik begin in de tuin te werken. Ik ben aan het sleutelen aan het huis, dat soort dingen. En dan, de volgende dag, ben ik helemaal uitgeput. En ik denk bij mezelf: Shit, ik idioot, ik heb gisteren veel te veel gedaan.

Dat klinkt als een heel op en neer. Hoe is het voor je gezin?

Ik ben echt dankbaar voor mijn familie en voor hun begrip. Want eerlijk gezegd, als jij de problemen hebt die ik heb, dan verandert het je wezen. Je wordt sneller agressief, verdraagt minder, bent simpelweg helemaal niet in staat om conflicten te doorstaan. In de auto, met de kinderen. Je bent je er niet eens van bewust hoeveel je overreageert.

Nico lijkt nu erg opgewonden. Dit is eigenlijk geen interview meer, het gesprek doet meer denken aan een therapiesessie. Het voormalige uitzonderlijke talent bevindt zich in een uitzonderlijke situatie: professioneel, qua gezondheid, privé. Ik weet niet hoeveel Nico in zijn interviews over zichzelf en zijn gevoelsleven onthulde, maar hij was altijd omringd door het aura van de perfecte atleet – getraind, gecontroleerd, geoptimaliseerd, feitelijk, competent. Emotioneel was er helemaal niets. En nu dit.

Ze verdragen me (hij glimlacht). Mijn familie is een eenheid. We staan samen. Mijn familie daagt me ook uit. Ik wilde bijvoorbeeld niet naar deze pers
Kampeer hier. Ik aarzelde. Maar mijn familie zei: Ga door, ga daarheen. Dat is goed voor je. Want mijn familie heeft gezien hoe ik me het afgelopen jaar steeds meer heb teruggetrokken. Alles werd me al snel te veel. Ik was gewoon uitgeput. En ik wilde natuurlijk niet dat mensen me zo zouden zien: uitgeput, met spek op mijn ribben. Mijn familie weet hoe ver ze me kunnen duwen. Het dwingt me niet, maar het leidt me in de goede richting. Dat vind ik superbelangrijk.

De tijd is om. De fotograaf was erbij en maakte portretten. Een deur gaat open en de serveerster komt binnen en begint de tafels in de lobby van het hotel te dekken voor de lunch. Tijd voor mij om tot het einde te komen. En Nico wekt ook de indruk dat hij nu graag wil stoppen met praten.

Nico, ik wilde eigenlijk een heel ander interview met je doen. Kom meer te weten over je raceplannen en de technische aspecten van de nieuwe fietsen. Maar dit alles is waarschijnlijk nogal ver weg voor u op dit moment. Tot slot, wat mij interesseert is: Waar droom je van? Of anders gezegd: Wat gaat Nico Vouilloz over vijf jaar doen?

(Lange pauze). Oef, waar zie ik mezelf over vijf jaar? Over vijf jaar fiets ik. In alle vormen die er zijn. Ik rijd voor de lol met mijn vrienden. En ik ga nieuwe fietsen testen. Ja, dat zal ik doen! Dingen uitproberen, als eerste nieuwe dingen zien en zeggen: Dat is goed, dat is niet zo goed! Hier moet iets veranderen. Er moet een andere ophanging in. Dat is iets waar ik van geniet. En ik ga er alles aan doen om daar terug te komen. (Nico pauzeert even. Denk na.)

Maar zelfs als dat niet lukt – ik zie al veel dingen met andere ogen, waardeer mijn familie op een compleet nieuwe manier, geniet van heel andere dingen dan voorheen. Natuurlijk had ik graag gezien dat mijn leven zich anders had ontwikkeld, dat mijn gezondheid me niet zo in de steek had gelaten. Ik heb al geaccepteerd dat de competitie voor mij voorbij is. En alles wat nu komt, zal ik waarschijnlijk accepteren. Of het leren accepteren. Het belangrijkste is dat ik af en toe een adrenalinestoot heb. Net als nu. Het kamp, het interview, dat maakt een beetje opwinding bij me los, en dat geeft me een goed gevoel. En dat is genoeg voor mij om gelukkig te zijn.

>> Meer informatie over de rol van Nico Vouilloz bij Lapierre vind je hier. <<