Laad de fietstassen uit, berg de fietsen op in de houtschuur en ga snel de warmte in. Volg altijd je neus, de geur van versgebakken kaneelbroodjes volgend. De timing van onze aankomst in de Drakamöllan Gårdshotell – we hadden hem niet beter kunnen kiezen. Net als we het kleine landgoed bereiken, begint de regen, die al uren is aangekondigd. Al op de laatste kilometer naar onze bestemming voor vandaag is de wind flink aangetrokken. Nu opent de Hemel eindelijk zijn sluizen. “Je bent net op tijd gekomen. Binnen staat er al een kleine verfrissing op je te wachten”, roept een dame ons toe bij de ingang. Ingalill Thorsell is de eigenaresse van het kleine hotel. Terwijl wij ons ontdoen van onze regenkleding en het ons gemakkelijk maken in de schilderachtig ingerichte eetzaal, voorziet zij ons van thee. Buiten waait de wind, de regendruppels die door de windvlagen worden opgedreven, blijven tegen het raam kletteren. “Je kamer is al klaar. Maar eerst eet je in alle rust”, zegt de hoteleigenaar met een warme stem. Sinds onze start in Ystad hebben we de hele dag gevochten tegen de steeds sterker wordende wind. We zijn dan ook blij dat we nu zo hartelijk worden ontvangen in onze accommodatie.
De aankomst in Drakamöllan Gårdshotell valt op de derde dag van onze proefreis langs de Zweedse zuidkust, we begonnen drie dagen eerder in Helsingborg. Vanuit de kustplaats rijden we langs de oostelijke oever van de Öresund naar Landskrona en gaan dan verder via Trelleborg, Ystad en Åhus naar Kristianstad. Op de bijna 250 kilometer willen we zowel de Sydkustleden en de Sydostleden – twee van de beroemdste langeafstandsfietsroutes van Zweden. Het bijzondere: we doen onze tour begin oktober. Normaal gesproken worden de maanden juni, juli en augustus beschouwd als het toeristische hoogseizoen voor de meest zuidelijke regio van Zweden, we willen Skåne en zijn eindeloze zandstranden, slaperige vissersdorpjes en talloze historische plaatsen in de herfst, weg van de zomerse toeristenstromen. Onderweg zijn we op Gehuurde e-bikes, waar we met fietstassen naar toe hebben geladen. We rijden dus van plek naar plek. Het enige dat telt, is de weg die voor ons ligt. De perfecte omstandigheden om uit te schakelen, je hoofd leeg te maken en te genieten van de natuur.
Nieuwe krachten door koud water
“Det finns inget dåligt väder, bara dåliga kläder” zegt een Zweeds spreekwoord dat in het Duits op dezelfde manier werkt en deel uitmaakt van het dagelijks brood bij het reizen met de fiets: “Er bestaat niet zoiets als slecht weer, alleen slechte kleding.” Zodra we in Helsingborg aankomen, realiseren we ons dat de Zweedse herfst zijn grillen kan hebben. Er zijn ongeveer 15 regenachtige dagen per maand in Skåne in deze tijd van het jaar, en we vangen er een aan het begin van onze tour. Het is dan ook passend dat onze eerste stop al na een paar kilometer gepland staat: de Pålsjöbaden is een meer dan 100 jaar oud koud badhuis aan de boulevard dat in heel Zweden bekend is.
Binnen zweet je in de sauna, buiten baad je in het koude water van de Öresund. “Het is goed voor de bloedsomloop en het immuunsysteem”, vertelt Mia Jansson, die de dagelijkse gang van zaken in Pålsjöbaden voor haar rekening neemt. Drie keer moet je sauna en baden afwisselen, zegt de deskundige, dan is deDe ontspanningsfactor is bijzonder hoog. “De eerste keer dat je een bad neemt, reinig je je lichaam, de tweede keer reinig je je ziel – en de derde keer verzamel je nieuwe kracht voor nieuwe uitdagingen.”
Misschien zijn het deze krachten die ons – naast de motoren van onze e-bikes natuurlijk – ’s middags in een mum van tijd naar Landskrona drijven. Inmiddels is de regen weggeëbd en kunnen we volop genieten van de herfstige kustsfeer. Het zijn onze eerste kilometers op de Sydkustleden, naar het Duitse “South Coast Path”. De 260 kilometer lange marginale wandelroute loopt van Helsingborg langs zee naar Simrishamn en werd pas in 2019 opnieuw ingehuldigd. Zodra je de eerste stappen buiten de stadsgrenzen van Helsingborg trapt, wordt duidelijk waarom Sydkustleden in zeer korte tijd een van de populairste fietsroutes van Zweden is geworden: idyllische dorpjes worden afgewisseld met eindeloze stranden, en de zee is vaak maar een paar meter verwijderd van het pad. Er zijn redenen om elke kilometer te stoppen – bijvoorbeeld in Borstahusen, een dorp net buiten Landskrona waarvan de wortels teruggaan tot de 18e eeuw en waarvan de bakstenen huizen al het verleden van de regio aankondigen, die doordrenkt is van geschiedenis.
Want de Sydkustleden is niet alleen aantrekkelijk vanwege het landschap, maar ook vanwege de bezienswaardigheden onderweg. Dit is meer dan duidelijk in onze bestemming voor vandaag, Landskrona: bij de ingang van de stad ontmoeten we Olga Bergvall, die hier zorgt voor het toerisme, dat vooral sinds de opening van de nabijgelegen Öresundbrug in 2000 tot bloei is gekomen. Tegenwoordig wonen er bijna 30.000 mensen in Landskrona en 600 jaar geleden werd de stad bijna de hoofdstad. In 1413, vertelt Olga, doopte koning Erik VII van Denemarken de plaats met de oorspronkelijke naam “Landskrone”, met de bedoeling hier de hoofdstad van de Scandinavische landen te stichten, die sinds 1389 verenigd waren in de Unie van Kalmar. De lange geschiedenis blijkt nog steeds uit de Citadel, dat zowel een verdedigingswerk als een kasteel was. Het wordt beschouwd als een van de best bewaarde in Scandinavië, met onze e-bikes kunnen we zelfs over een houten brug naar de citadel rijden – en het imposante gebouw van binnenuit bewonderen. Terwijl de regen weer aantrekt, geeft Olga ons nog meer tips – zoals een bezoek aan de Sofia Albertina-kerk of een dagtocht naar het eiland Ven, een natuurparadijs midden in de Öresund, voor de kust van de stad.
In de voetsporen van de Vikingen
De volgende ochtend zal ook historisch zijn. We nemen de trein van Landskrona naar Trelleborg om de Openluchtmuseum Trelleborgen te bezoeken. Midden in de stad, die overigens de meest zuidelijke stad van Zweden is, werden hier tijdens bouwwerkzaamheden in 1988 de overblijfselen van een oud Vikingfort gevonden – en vervolgens ter plaatse gereconstrueerd. Het complex omvat een langhuis, een tuin, pithuizen en een Vikingmuseum. Museumdirecteur Ola Lundin leidt ons door de huidige tentoonstelling, die zich vooral richt op de mystieke manifestaties van de Vikingtijd. “Naast het museum organiseren we ook regelmatig evenementen – van Vikingmarkten tot traditionele kooklessen”, zegt hij. Na een rondleiding door het historische complex versterken we ons in het eigen café van het museum voordat we weer op de fiets stappen. De bestemming van vandaag is Ystad, ongeveer 50 kilometer verderop.
De Zweedse herfst heeft het goed met ons voor, want af en toe knippert zelfs de zon door de wolken en kunnen we nog meer genieten van de Sydkustleden dan de dag ervoor. Met de zon in de spaken en de wind in de rug bereiken we het zuidelijkste punt van Zweden: Smygehuk. Het beste uitzicht op de Oostzee is echter niet de kaap zelf, maar een vuurtoren op slechts een paar pedaalslagen afstand, bijna 20 meter hoog. Deze bevindt zich op het terrein van het hostel Smygehuk Vuurtoren Hostel en wordt liefdevol verzorgd door eigenaar Mick Daly en zijn vrouw Joanna.
Mick is Australiër, ooit kwam hij voor de liefde naar Zweden. Hij had nooit gedacht dat hij ooit hotel- en vuurtoreneigenaar zou worden aan de andere kant van de wereld als hij zijn vaderland verliet, zegt hij lachend. Voor ons is niet alleen de vuurtoren een hoogtepunt, maar ook het korte praatje met Mick. Het zijn dit soort ontmoetingen die het fietsen tegelijkertijd zo interessant en ontspannend maken – want er is altijd tijd om te pauzeren.
Een korte koffiestop in het vissersdorpje Abbekås later, kondigen blauwe korenbloemvelden onze bestemming voor de dag aan – Ystad. De stad, met zijn vele oudere bakstenen huizen en kleine, geplaveide straatjes, werd vooral beroemd door de misdaadromans van Henning Mankell over inspecteur Wallander. In ware stijl komen we dan ook het oude stationsgebouw “Stations” tegen, dat in de Wallander-films dienst doet als politiebureau. Het huis, dat in 1865 werd gebouwd, is liefdevol omgetoverd tot een rustieke bed & breakfast en bij de ingang staan al informatieborden over Wallander en zijn strafzaken. Het is niet de enige Wallander-attractie in de havenstad: u kunt de beroemde Wallander-gebakjes kopen in het favoriete café van de commissaris, Fridolf’s konditori. En in Mariagatan staat zijn huis. Er is zelfs een Wallander-app die je kunt gebruiken om de verschillende locaties van de films te vinden.
Race tegen de storm in
In plaats van misdaad-apps hebben we echter de neiging om ons te concentreren op de weer-apps. De volgende dag, als we kort na Ystad een kleine fietspech langs de kant van de weg repareren, waarschuwt een boer ons voor een regenfront dat ’s middags over Skåne zou trekken. Er is zelfs een stormwaarschuwing. Met het oog op de hoogtepunten die op dit podium te verwachten zijn, zijn we dan ook verscheurd: de hele weg naar Drakamöllan Rijd zo snel mogelijk – of riskeer een paar oncomfortabele kilometers en neem zoveel als je kunt. Wij kiezen voor het laatste. Kort na Ystad wandelen we naar de Stenen van Ale, in het Zweeds “Ales stenar”. Met een lengte van 67 meter en een breedte van 19 meter is het een van de grootste overgebleven scheepswrakken in Scandinavië. Maar ook het landschap is uniek: terwijl het terrein tot nu toe grotendeels vlak was, is de Sydkustleden nu heuvelachtiger. Bossen worden afgewisseld met akkers waar al enorme balen stro zijn opgerold voor de winter. Nog indrukwekkender zijn echter de stukken kustlijn: het strand van Sandhammaren is een van de populairste stranden van Skåne en nodigt uit tot verpozen, zelfs in de herfst met zijn eindeloze kustlijn en bijna wit zand.
Met het oog op de steeds sterker wordende wind en de aangekondigde regen is ons persoonlijke hoogtepunt echter de lunchstop: in Örnahusen, een dorp halverwege de route, hebben de Zweed Jon Lindberg en zijn vrouw Giovanna een vegetarisch restaurant, Jord och bord, met een zogenaamde moestuin. Ze verbouwen er hun eigen ingrediënten, allemaal volgens biologische principes. We worden voorzien van ramensoep, veganistische hamburgers en zelfgemaakte limonade – een betere verfrissing is er nauwelijks onderweg. Misschien is dit ook de reden waarom de route naar onze accommodatie in Drakamöllan Gårdshotell ons allesbehalve inspannend lijkt. Onze regelmatige blikken op de lucht zorgen voor de rest van de motivatie. Want hoe dichter we bij onze bestemming voor de dag komen, hoe donkerder de wolken worden. Als op de laatste kilometers de eerste druppels uit de lucht vallen, trekken we onze regenkleding aan. Maar het begint pas echt te regenen als we onze bestemming voor vandaag bereiken.
Terwijl eigenaresse Ingalill Thorsell ons de kaneelbroodjes serveert die aan het begin werden genoemd, vertelt ze ons de geschiedenis van haar boerderij. Het dateert uit de 17e eeuw en samen met haar personeel verbouwde ze het liefdevol tot een hotel. Tegenwoordig worden de vakwerkhuizen omlijst door geplaveide paden en buxushagen, is er een breed netwerk van wandelpaden en grazen koeien, paarden en schapen achter het hotel. De grootste schat van Drakamöllan is echter de stilte – en opnieuw de culinaire hoogstandjes. “We zijn een plek voor mensen die willen genieten”, zegt ze – en ze laat ons trots een Japans tijdschrift zien dat over het Zweedse hotel heeft bericht. Ingalill heeft zelf al meerdere boeken geschreven. Haar kookboeken, die allemaal draaien om de keuken in Drakamöllan, hebben zelfs prijzen gewonnen in Zweden. Bij het avondeten zien we met eigen ogen: passend bij het seizoen is er pompoensoep. Het regent nog steeds met bakken uit de hemel, dus we genieten des te meer van de huiselijke sfeer.
De zon op je gezicht
Regen wordt gevolgd door zonneschijn – dit motto is nog nooit zo toepasselijk geweest als op de laatste dag van onze e-biketocht door Skåne. Al in de ochtend begroet en pure zonneschijn en de Zweedse herfst presenteert zich van zijn meest magnifieke kant. Onze banden knarsen op de onverharde weg, die nog nat is van de regenachtige nacht, het licht van de laagstaande zon maakt de kleurrijke bossen nog kleurrijker. Onderweg passeren we boerderijen met appelboomgaarden, schapen grazen in de velden. We zijn nu op Sydostleden, een van de belangrijkste langeafstandsfietsroutes van Zweden. Het pad begint in het zuidoosten van Skåne en loopt helemaal door tot Växjö in de naburige provincie Småland. Vergelijkbaar met de Sydkustleden Ook de Sydostleden, naar de Duitse Südostweg, is zo aangelegd dat fietsers zo ongestoord mogelijk van de natuur kunnen genieten door het autoverkeer. In het natuurreservaat Friseboda fietsen we weg van het wegverkeer direct langs de zee, pas in Åhus komen we de bewoonde wereld weer tegen.
Åhus is ook de grote finale van onze e-bike proeftour. Er wonen hier bijna 10.000 mensen, waardoor het een van de best bewaarde middeleeuwse steden van Zweden is. De oktoberzon is ons bijzonder goed gezind, daarom genieten we vooral van de rit door de smalle straatjes met pittoreske vakwerkhuizen. Vanwege het mooie weer verplaatsen we onze lunchstop naar de strandpromenade voordat we aan de laatste etappe beginnen: de reis naar het treinstation in Kristianstad, slechts 20 kilometer verderop, waar onze tour eindigt. De zoemende e-bike-motor wordt op dit gedeelte sterk ondersteund door de wind in de rug. Het is een perfecte afsluiting voor deDe afgelopen vier dagen – en de perfecte gelegenheid om terug te kijken op wat er is meegemaakt. Beginnend met onze regenachtige start in Helsingborg, om ons onder te dompelen in de geschiedenis van de Vikingen, tot de indrukwekkende natuur van Skåne en de gastvrijheid van het land. Door deze bijzondere mix – daar zijn we het snel over eens – is Skåne waarschijnlijk de ideale plek voor dergelijke pleziertochten op de fiets. Want bij een fietstocht gaat het niet alleen om het beleven van bezienswaardigheden en dergelijke, maar ook om het pad zelf. Maar bovenal gaat het erom wat er tussen A en B ligt. En Zuid-Zweden heeft ongelooflijk veel te bieden.