Dit helpt tegen stinkende sportkleding: bevindingen uit laboratoriumtests

Zilverionen, merinowolvezels, wasmiddelen en beproefde huismiddeltjes – de kledingindustrie kent vele manieren om onaangename geuren in sportkleding onschadelijk te maken. Maar wat werkt echt en waar komt de akelige geur in versleten fietsshirts en ondershirts eigenlijk vandaan?

Dit lees je in het artikel:

Om de mysterieuze zweetgeur tot op de bodem uit te zoeken, hebben we uitgebreide laboratoriumtests uitgevoerd. De experts van de Microbiologie specialisten Vermicon stonden met woorden en daden aan onze zijde. De basisbevinding van ons experiment: vers zweet stinkt niet. De stank wordt veroorzaakt door bacteriën die van nature op de menselijke huid voorkomen. Meer precies zijn er twee vertegenwoordigers van de soort Firmicutes en Actinobacteria. Ze metaboliseren de zweetmoleculen in fietskleding en scheiden vervolgens stinkende gassen uit.

Voor onze test waren we op zoek naar materialen en middelen om geurvorming te voorkomen. Ondergoed met zilverionen is al vele jaren een van de meest populaire geurremmers in sportkleding op de markt. De antimicrobiële behandeling is bedoeld om de celstructuur van de bacteriën te veranderen en zo hun groei te voorkomen. De natuurlijke tegenhanger: merinowol. De wol van het merinoschaap heeft de reputatie een geurremmend effect te hebben. Er is echter weinig bekend over het exacte werkingsmechanisme.

Om erachter te komen of de producten echt werken zoals de fabrikanten beloven, kregen we twee exemplaren van elk een zilveren en een merino-shirt. Eén ondershirt werd gloednieuw gedragen en vervolgens naar het laboratorium gestuurd, de andere twee werden eerst tien keer gewassen, vervolgens gedragen en vervolgens voor onderzoek meegenomen. Natuurlijk wilden we ook weten hoe duurzaam de anti-stinkeffecten zijn.

In een ander experiment werd een klassiek polyester shirt gedragen en naar het laboratorium gestuurd. Van dit shirt werden monsters genomen en vervolgens anders behandeld. Er werd getest hoe residuvrij sportwasmiddel, hygiënespoeling en wassoda (zuiveringszout) de bacteriën – dus de bron van de stank – uit het wasgoed verwijderen. Daarnaast hebben we een oude huishoudmythe onder de loep genomen met de “vriesmethode” – met een verrassend resultaat.

Bij het onderzoeken van de monsters op geurbacteriën vertrouwen de experts van Vermicon op een unieke technologie – genaamd VIT-gensondetechnologie. Gensondes worden via een oplossing toegevoegd aan de monsters van de fietskleding. Deze gensondes bestaan uit een RNA-streng waaraan een kleurstof is bevestigd. De gensondes dringen de bacteriën binnen en hechten zich volgens het lock-and-key-principe aan het RNA van de bacteriën. Dit werkt natuurlijk alleen als de gensonde overeenkomt met het RNA van de bacteriën. Nu zitten de kleurstofmoleculen gevangen in de bacteriecel. Als de monsters vervolgens onder de microscoop worden geplaatst, beginnen de cellen te gloeien. Op deze manier kunnen firmicutes of actinobacteriën gericht in de stoffen worden gedetecteerd.

Om te bepalen hoeveel bacteriën er in de monsters groeien, komen de geurpathogenen vrij uit de shirts en wordt een bepaalde hoeveelheid op een kweekmedium aangebracht. Na twee dagen bij 37 graden in de couveuse worden de bacteriekolonies op het voedingsmedium geteld. Deze twee methoden kunnen worden gebruikt om een duidelijke uitspraak te doen over de aanwezigheid van bacteriën.

NNa de laboratoriumtest roept Claudia Beimfohr ons op voor evaluatie. Het resultaat verraste zelfs de onderzoeker: op de monsters van de twee gloednieuwe shirts verdringen de bacteriekolonies zich als groupies tijdens een popconcert. Een telling is nauwelijks mogelijk. Dit kan niet alleen van sportactiviteiten komen, puzzelt de expert. Hun aanname is dat de functionele shirts al tijdens productie, verpakking en transport in contact kunnen komen met bacteriën. Zelfs als dit onschadelijke soorten zijn, adviseert Beimfohr uitdrukkelijk, Was een nieuw stuk grondig voordat je het voor de eerste keer draagt. Op de cultuurmedia is een ander beeld te zien van de shirts, die tien keer zijn gewassen. De bacteriecijfers lijken meer op het beeld van de inauguratie van de nieuwe Amerikaanse president voor het Capitool. Er is nog veel vrije ruimte in de kommen. Het resultaat versterkt onze eerste stelling, maar roept nog meer vragen op. Waarom groeien er nog duidelijk waarneembare kolonies stinkende bacteriën op het shirt met de zilveren uitrusting? Eigenlijk zouden de microben zich niet moeten vermenigvuldigen na het zilvercontact, althans de fabrikant belooft.

Zweet zelf is geurloos. Bacteriën zijn verantwoordelijk voor de stank in wielerkleding. We konden twee exemplaren als hoofdschuldigen blootleggen.

Bolvormige cellen met een grootte van 0,5 tot 1,5 μm, die worden aangetroffen in clusters die vergelijkbaar zijn met druiven als huidbacteriën. Hun temperatuuroptimum ligt tussen de 30 en 37 graden. De stafylokokkensoorten die voorkomen op de menselijke huid en slijmvliezen hebben meestal geen ziektebetekenis en zijn onschadelijk.

Deze knotsvormige (Griekse coryne = knots) bacteriën zijn tussen de 3 en 5 μm lang. Bepaalde vertegenwoordigers van het geslacht, geïnfecteerd door bacteriofagen, kunnen difterie veroorzaken. De vertegenwoordigers die zich op de menselijke huid en slijmvliezen bevinden, zijn echter in de regel niet pathogeen.

Overigens was de kiemdodende werking van zilver al in de oudheid bekend. Tegenwoordig wordt microzilver gebruikt in deodorants, cosmetica en vooral in functionele kleding. De zilverionen dringen de bacteriën binnen, veranderen hun celmetabolisme en stoppen zo hun vermenigvuldiging. De toepassing is echter controversieel. Het Milieuagentschap van Göteborg heeft een test uitgevoerd op nieuw gekochte kledingstukken die tien keer zijn gewassen. Het resultaat: Al het textiel stoot zilverionen uit in de wasserij, die zo in de waterkringloop terecht kunnen komen. Onderzoeksresultaten van het Hohenstein Instituut suggereren in ieder geval dat de zilverionen de natuurlijke huidflora niet schaden, maar ook hier leveren andere studies tegenstrijdige resultaten op. Het nut van de zilveren apparatuur voor sportgebruik lijkt beperkt tot de onderzoekers van Vermicon. Het is duidelijk dat het product er niet in slaagt om alle bacteriën “onschadelijk te maken”. Dat betekent dat je ook zonder de apparatuur kunt, concludeert Beimfohr uit het resultaat.

Het werkingsmechanisme van merinowol kan ook niet betrouwbaar worden bewezen met onze laboratoriumtest. Bacteriële kolonies groeien ook op het monster van het shirt, dat tien keer is gewassen. Het effect van merinowol ligt meer in de vezelstructuur. Daartoe hebben de Hohenstein-wetenschappers een spannende ontdekking gedaan: wol bindt de geurmoleculen sterker en langer aan zich dan bijvoorbeeld polyester – en begint daardoor pas later te stinken. Van de synthetische vezels lijken de moleculen die verantwoordelijk zijn voor de geur gemakkelijker los te kunnen komen en onze neus te kunnen binnendringen.

Voor welk product u kuntAls het gaat om sportkleding, is de beslissende factor dat je de stinkdieren niet kunt verwijderen door alleen het kledingmateriaal of een antimicrobiële afwerking zoals zilverionen of merino te gebruiken.

Natuurlijke vezel of chemische club – om atleten vervelende zweetgeuren in functionele kleding te besparen, kiezen fabrikanten voor verschillende benaderingen. Het doel blijft echter hetzelfde: voorkomen dat de bacteriën zweet afbreken. Hier is hoe de twee benaderingen werken.

Er zijn twee methoden om de nano-zilverdeeltjes aan de vezel te binden. Ofwel wordt het nanozilver gemengd in een polymeer en vervolgens gesponnen tot vezels, of het wordt vervolgens als afwerking op het vezeloppervlak aangebracht. De eerste resulteert in een bijzonder sterke binding met de vezel. In beide toepassingen wordt het antimicrobiële effect van nanozilver gebruikt. Het vrijkomen van zilverionen (Ag+) doodt de bacteriën bij het dragen van de kleding. De zilverionen dringen de bacteriën binnen, veranderen hun celmetabolisme en kunnen zo hun vermenigvuldiging stoppen.

De oppervlaktestructuur van de vezels werkt als dakpannen. Daar vinden de bacteriën weinig houvast en blijven dus vooral op de huid zitten. Omdat merinowol snel veel vocht opneemt, hebben de bacteriën weinig tijd om zweet af te breken. De basisbouwsteen van merinowol is het eiwitmolecuul creatine. Het bijzondere is dat deze moleculen het bijzonder moeilijk maken voor de bacteriën om zich te vermenigvuldigen. Het afbraakproces van zweet wordt dus van nature vertraagd en de onaangename geur treedt pas veel later op (dit wordt een zelfreinigende functie genoemd) dan bij een synthetische vezel.

Speciale reinigingsmiddelen, chemicaliën of koude schokken. We wilden weten welke methode het meest effectief is in het verwijderen van bacteriën uit kleding. We hebben echter nog steeds onze wasmiddelmonsters achter de hand. En let op: vergeleken met de eerste vier monsters zijn de testplaten van de wasadditieven net zo leeg als de straten op nieuwjaarsochtend. Zelfs in de 40 graden was, hygiënespoelingen, sportwasmiddelen en waszout komen bijna alle bacteriën uit de textielmonsters vrij. Wassen helpt dus! Toch zal wassen op lage temperaturen met normaal wasmiddel niet altijd voldoende zijn om ziektekiemen te doden, waarschuwt de expert van het Hohenstein Instituut. Afhankelijk van het textiel kan zich ook een onaangename geur in de fietskleding nestelen. Dit is een van de redenen waarom oudere functionele shirts vaak ranzig ruiken zodra ze erin worden geschoven. Hier kan het helpen om af en toe een wasbeurt van 60 graden te riskeren, adviseert Dr. Beimfohr en vernietigt in één adem een oude huishoudelijke mythe: bevriezing kan veilig worden gered, glimlacht de onderzoeker. Zodra de bacteriën uit hun winterslaap zijn ontwaakt, blijven ze zich voeden en produceren ze hun stinkende geuren.

Als de klimaatverandering zo snel doorgaat en de aarde opwarmt, is het straks niet meer mogelijk om langs enkele kluisjes in de BIKE-kelder te lopen zonder het risico te lopen flauw te vallen. Maar uiterlijk dan zal zelfs de laatste collega aan zichzelf moeten toegeven: Het is waar, we hebben eigenlijk een lasprobleem.

Voor het wassen groeien er tal van bacteriekolonies (geel) op het polyester shirt. We hebben monsters van dit textiel onderworpen aan vier verschillende toepassingen. Uiteindelijk mogen er geen bacteriën meer groeien op het voedingsmedium.

Sagrotan is de meest effectieve remedie tegen de bacteriën in onze vergelijking. In de test verwijdert de hygiënespoeling alle microben bijna zonder residu achter te laten. Het werkt als een ontsmettingsmiddel, breekt de celwanden af en vernietigt zo de bacteriële cellen. Noc is echter twijfelachtigh, of en hoe schadelijk Sagrotan is voor de vezels van functionele kleding en als residu in afvalwater.

In de test werkt Holmenkol’s Textile Wash net zo goed als Sagrotan. Door de stoffen die het bevat, werkt het sportwasmiddel als een chloorazijnbehandeling, d.w.z. vergelijkbaar met een zuurbad waarin de bacteriën worden gedood. Op de agarplaat (voedingsbodem) zijn alleen kleine bacterieresten te zien, herkenbaar aan de twee gele stippen aan de rand van het monster.

Wanneer opgelost in water, is waszout zeer alkalisch en lost het zelfs hardnekkig vuil en vet op. In de test laat het Holste-product een goed, maar minder effectief effect zien in vergelijking met de andere twee wasmiddelen. Sommige bacterieculturen kunnen nog steeds worden gedetecteerd op het kweekmedium. Trouwens, frisdrank is niet geschikt voor textiel gemaakt van dierlijke vezels, omdat het ervoor zorgt dat de vezels opzwellen.

Het populaire huismiddeltje is een mythe. De bacteriën vallen in winterslaap bij -20 graden. Zodra de temperatuur weer stijgt en voedingsstoffen aanwezig zijn, hervatten de bacteriën hun werk en metaboliseren ze het zweet. Vermoedelijk sterven sommige bacteriën ook omdat hun celwanden worden vernietigd. De meerderheid overleeft echter. Bovendien blijven de bacteriën in de stof van de sportkleding omdat ze niet mechanisch uit de vezel worden gewassen, zoals bij de andere methoden het geval is.

Zelfs als de reclame het belooft, is er nog steeds geen absoluut geurbestendig functioneel textiel. Toch hebben we een paar tips over hoe je de dikke lucht in het kluisje in de toekomst kunt verdunnen en geurtjes in fietskleding kunt verminderen.

Hang je fietskleding direct na de rit te drogen. Huidbacteriën houden van warme en vochtige omstandigheden en gedijen bijzonder goed. Dus als je je kleding vochtig op een stapel laat liggen, is de stank bijna onvermijdelijk. Kou helpt ook. Bacteriën werken alleen op volle snelheid op hun optimale temperatuur. Dit vertraagt echter alleen de groei van de bacteriën.

Bovenal moet sportkleding gemaakt van synthetische vezels na elke slijtage worden gewassen. Als je een stuk aantrekt dat al bij de volgende rit is gedragen, krijgen de bacteriën letterlijk hun voedselbasis op een presenteerblaadje geserveerd en kunnen ze direct doorgaan met het afbreken van de zweetmoleculen die al aanwezig zijn.

Huidbacteriën zijn hittebestendig en kunnen niet worden gebroken bij 40 graden. Hoewel het verzorgingslabel alleen een wasbeurt van 40 graden toestaat, raadt Craft bijvoorbeeld aan om elke derde keer op 60 graden te wassen. Uitzondering: Delen met elastaangehalte zijn niet toegestaan in de kookwas, omdat deze vezels samentrekken in de hitte en zo het kledingstuk vernietigen. Het alternatief: Er is fietskleding die op 60 graden gewassen kan worden. Let dus bij het kopen altijd op de instructies op het etiket.

Het warme en vochtige klimaat onder de oksels is een oase van welzijn voor huidbacteriën. Daar zitten ze op de okselharen zoals de kippen op de baars. Als je je scheert, zul je niet zonder bacteriën door het leven zwerven, wat helemaal niet wenselijk is. De kleine zweeteters kunnen het echter alleen maar moeilijker maken om zich comfortabel te maken omdat er simpelweg minder ruimte beschikbaar is.

Iedereen kent het probleem: op een gegeven moment komt er een moment dat het ondershirt ruikt door het gewoon aan te trekken. Geurmoleculen kunnen zich heel hardnekkig in de textielvezels nestelen, zodat ze zelfs in de wasmachine niet vollopen.kan worden verwijderd. Na verloop van tijd hopen steeds meer van deze geurmoleculen zich op in het kledingstuk en veroorzaken ze een permanent onaangename geur. Nu zit er nog maar één ding op: het oude onderdeel moet worden uitgezocht en vervangen door een nieuw onderdeel.

Fibertec is een fabrikant van impregnatie- en verzorgingsproducten, vertelde de directeur Guido Augustiniak ons in een interview:

Actieve koolvezels uit kokosnootschalen zouden een ideaal alternatief zijn voor chemische afwerkingen – Guido Augustiniak, Managing Director van Fibertec

FIETS: Waarom raad je af om zilver toe te voegen aan kleding en wasadditieven?

Guido Augustiniak: Zilverionen werken op zichzelf prima. Helaas maken ze geen onderscheid tussen “goede” en “slechte” bacteriën. Ze doden gewoon alle bacteriën bij contact en kunnen zo onze gevoelige huidflora, die een belangrijk onderdeel is van ons immuunsysteem, verstoren.

Zijn er nog andere problemen?

De zilverionen komen via het wasproces in het afvalwater terecht en daarmee in de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Daar vernietigen ze ook de bacteriën die ons water zouden moeten zuiveren, bijvoorbeeld uit uitwerpselen. Als gevolg hiervan bestaat het risico dat resistente bacteriestammen zich vormen. Dit fenomeen bestaat al bij antibiotica, wat nu al voor problemen zorgt in ziekenhuizen.

Wat zijn de alternatieven?

We werken aan een wasmiddel dat op enzymniveau werkt en een biologische reactie veroorzaakt. De werking is gebaseerd op de krachten van Van der Waals en zet stinkende stoffen om in geurloze zouten. Momenteel gebruiken we dit al in een schoen deodorant.

Welke alternatieven zijn er vandaag al?

Natuurlijke vezels zoals merinowol bijvoorbeeld. Ze ruiken van nature niet zo sterk. Helaas is merino-ondergoed minder geschikt voor intensieve activiteiten omdat het veel zweet absorbeert. Er is ook functioneel ondergoed dat op 60 graden gewassen kan worden. Op deze manier worden de bacteriën gedood tijdens het wassen en kunt u vol vertrouwen zonder chemische additieven of afwerkingen. Zweet zelf stinkt niet. De geur treedt alleen op als de bacteriën het zweet afbreken.

Waarom heb ik überhaupt een wasmiddel nodig?

Een goed, ecologisch wasmiddel is de basis. Het lost niet alleen vuil op, maar ook de geurveroorzakende bacteriën. Overigens raad ik hygiënespoelers zoals Sagrotan af. Ze zijn net zo agressief als zilverionen en doden alle bacteriën op een niet-specifieke manier.

Zijn er naast merino nog andere natuurlijke vezels?

Ja, de zogenaamde Cocona-vezel is gebaseerd op actieve kool uit gerecyclede kokosnootschalen. Het mooie is dat, in tegenstelling tot merinowol, de vezel net zo snel droogt als synthetische vezels. Toch ruikt het wasgoed niet onaangenaam, zelfs niet na herhaaldelijk dragen. Helaas wordt de vezel momenteel maar door zeer weinig fabrikanten gebruikt. Het zou een geweldig alternatief zijn voor atleten die veel zweten op hoge intensiteit.