Elke professionele mountainbiker droomt van de perfecte race. Vanaf het moment dat alles in elkaar grijpt en de overwinning wordt behaald met een dominantie die duidelijk zegt: “Niemand is sneller dan ik”. Wanneer het geheel zich afspeelt op de Cape Epic, de Tour de France van mountainbikers, is het verhaal moeilijk te overtreffen. Aan het einde van elke wedstrijddag stond het duo Anne Terpstra en Nicole Koller bovenaan het podium. Acht van de acht etappezeges en uiteindelijk de eindzege – beter dan dit wordt het niet! De prestaties van de Nederlands-Zwitserse raceploeg worden nog boeiender als je bedenkt dat geen van beiden eigenlijk marathonrenners zijn. In het sterke veld van endurance professionals waren de cross-country atleten van het Ghost Factory Racing Team de absolute underdogs.
Naar eigen zeggen zouden ze ook tevreden zijn geweest met een plaatsing op het middenveld of zelfs een vroege uitschakeling. Dat zij het meest media-effectieve evenement in de MTB-wereld zouden domineren, was in het begin eigenlijk ondenkbaar. Nadat ze in de proloog echter een goede minuut voorsprong op de concurrentie wisten te winnen, werd al snel duidelijk dat de namen Anne Terpstra en Nicole Koller geschiedenis zouden schrijven op de Cape Epic 2024. Wie zijn deze twee XC-racers die de hele scène versteld deden staan? Wat drijft de vrouwen onder de helmen? We ontdekten het in de BIKE-sectie “Onze wereld”.
Profielen: Dit zijn de Cape Epic-winnaars
- Leeftijd: 33
- Geboortedatum: 05.01.1991
- Hoogte: 166 cm
- Gewicht: 55 kg
- Nationaliteit: Nederlands
- Team: Ghost Factory Racing
- Beroep/studies: Bachelor in de geneeskunde
- Grootste successen: Cape Epic overwinning, Tankwa Trek overwinning, 2x XCO World Cup overwinning, 6x XCO Nederlands Kampioen, Vice Wereldkampioen XCO, Vice Europees Kampioen XCO, Olympische deelname Rio 2016
- Leeftijd: 26
- Geboortedatum: 02.05.1997
- Hoogte: 170 cm
- Gewicht: 61 kg
- Nationaliteit: Zwitsers
- Team: Ghost Factory Racing
- Beroep/studie: Bedrijfsadministrateur / Topsportrekruteringsschool Zwitserse strijdkrachten
- Grootste successen: Overwinning Cape Epic, 2e Tankwa Trek, overwinning XCO#2 Internazionali d’Italia Series, 10e XCO World Cup, overwinning Team Trial-Mixed-Relay UCI Road World Championships
>> Onze verslaggeving van de Cape Epic 2024 inclusief liveblog vind je hier
Het begin: Van de rand van het zwembad tot het Cape Epic-winnaarspodium
Zowel Terpstra als Koller waren voor hun fietscarrière actief in het water. Als tiener trainde Koller regelmatig met de badmeesters, terwijl Terpstra eerst de klassieke zwemsport en daarna waterpolo beoefende. Hoewel ze allebei lange tijd in het binnenzwembad hebben getraind, vooral in de winter, worden ze tegenwoordig zelden naar het water getrokken. Terpstra vindt baantjes trekken nu saai. Anders Koller: In het water sluit ze de rest van de wereld af en geniet ze van de tijd met zichzelf. In principe profiteren de twee motorrijders nog steeds van de effecten op het longvolume en de ademhalingstechniek. Vooral vanwege haar vriendenkring probeerde Koller ook een paar jaar turnen. Als voormalig trampolinespringster waardeert ze vandaag de dag nog steeds stretchsessies.
Bij mijn laatste waterpolowedstrijd voordat ik overstapte op de fiets, droeg ik voor het eerst contactlenzen. Hoewel ik niet goed was met de bal, ik was alleen goed in zwemmen, scoorde ik de eerste vier doelpunten in die wedstrijd. In de rust zei mijn vader: ‘Je bent in een goed humeur!’ en ik zei: ‘Ja, ik zie het doelpunt ineens zo goed!’ – Anne Terpstra
Dat de atleten überhaupt op de mountainbike terecht zijn gekomen, is te danken aan hun broers en zussen en een fietsclub waar ze toen woonden. Omdat Terpstra in haar jeugd nog te jong was om alleen thuis te blijven, moest ze regelmatig met het gezin mee naar de MTB-training van haar oudere broer. Hoewel haar ouders op dat moment niets met mountainbiken te maken hadden, sprong de passie van haar broer uiteindelijk over op Anne. Naast haar opleiding als zwemster hoopte ze zich later te ontwikkelen tot triatlete. Net als bij Koller zaten de trainingstijden in het zwembad en op het parcours op een dag echter in de weg en besloten beiden om MTB-sporten te gaan beoefenen. De twee oudere broers van Koller wisten ook de rest van de familie te besmetten met de fascinatie van het mountainbiken.
Hoewel ik fietsen in het begin niet leuk vond, ben ik het blijven doen omdat we het als gezin samen deden. Mijn broers zijn respectievelijk drie en zeven jaar ouder. In het begin was ik altijd de zwakste schakel in de groep. – Nicole Koller
Het is de schuld van mijn broer dat ik uiteindelijk ben gaan fietsen. Ik ben al tijden gewend om met iemand mee te rijden. Misschien vind ik daarom partnerraces, zoals de Cape Epic, zo cool. Voor mij was het altijd raar om ergens alleen te zijn. – Anne Terpstra
Terpstra is er trots op dat hij een bachelor geneeskunde op zak heeft. Een dergelijke professionele carrière was echter niet verenigbaar met professionele sporten. Na het voltooien van zijn beroepsopleiding is Koller nu lid van de Zwitserse strijdkrachten. In de winter van 2017/2018 rondde ze de basisopleiding van 18 maanden af en maakte ze deel uit van de eerste groep die topsporters zonder geweren trainde. Hoewel ze momenteel verplicht is om van tijd tot tijd politieke evenementen bij te wonen, hoeft ze geen verplichte cursussen over het wapen te volgen, maar profiteert ze van Zwitserse sportfinanciering. Of de 26-jarige dit jaar op de Olympische Spelen hangt af van de prestaties van de Zwitserse langlaufers en hun persoonlijke prestaties op de eerste wereldbekerdata in Brazilië in 2024. Anne Terpstra heeft als Nederlandse veel minder concurrentie en wordt als klaar beschouwd voor de races in Parijs.
Als lid van de Zwitserse strijdkrachten heb ik de Luxus te betalen met een salaris voor trainingskampen van het nationale team en afspraken met het WK-team. Om dat te doen, moet ik echter altijd deel uitmaken van het nationale team. Onder de vele sterke vrouwelijke mountainbikers in Zwitserland is dit niet altijd gemakkelijk. – Nicole Koller
Mentale kracht helpt Cape Epic te winnen
Zonder twijfel is een achtdaagse etappekoers als de Cape Epic een mentale uitdaging. Omgaan met dit soort stress is niet altijd gemakkelijk, vooral niet voor Koller. In dergelijke situaties wordt ze geholpen door afleiding en de sociale omgeving. Meditatie en autogene training worden beide beoefend door Koller en Terpstra. Voor de laatsten is hun uitgesproken lichaamsbewustzijn zowel een zegen als een vloek. Ze besteedt veel tijd aan het luisteren naar zichzelf en aan het eind van elke dag weet ze of het een goede of een slechte dag voor haar was. Ze weet hoe ze dergelijke details voor zichzelf moet gebruiken, maar soms zou ze liever niet alles opmerken. Als ze merkt dat iets niet past, kan dat haar gemakkelijk stress bezorgen. Tijdens de Cape Epic was er weinig ruimte voor afleiding voor de atleten. Beiden waren de hele tijd zeer gefocust en keken nooit naar de statistieken van hun fietscomputer. In plaats daarvan vertrouwden ze op hun gevoelens.
Ik breng veel tijd door met mijn fiets en ik ben geïnteresseerd in data. Als het belangrijk is, ben ik al een man van cijfers. Maar ik zou zeggen dat ik het ook goed los kan laten. – Anne Terpstra
Tijdens de trainingsroutine schakelen zowel Terpstra als Koller herhaaldelijk over naar de mentale tunnelmodus. Dat kennen ze al uit hun vorige sportcarrière van baantjes trekken in het binnenzwembad. Hun gedachten dwalen vaak doelloos rond.
Tijdens de training dwalen mijn gedachten vaak af naar dingen die ik nog moet doen. Maar zodra ik van de fiets stap, vergat ik het weer. In de volgende training denk ik: ‘Oh crap, er was iets!’ – Anne Terpstra
In de race kunnen ze het zich niet veroorloven om die pauze te nemen. Vooral Terpstra houdt er niet van om achter iemands achterwiel te rijden. Vertrouwen op wat de vrouw vooraan doet, is niet haar sterkste kant. Hoewel ze de rijstijl van Koller heel goed kent en soms in tweede positie kan gaan, vindt ze het niet prettig om er achteraan te rijden. Ze ziet veel liever de baan voor zich, houdt de controle en bepaalt zelf welke lijn en welk rempunt ze kiest. Koller vindt het eigenlijk heel prettig om te volgen. Ze weet dat haar teamgenoot dezelfde vaardigheden heeft en zich dan gemakkelijker kan ontspannen. Eigenlijk was het duo er voor de start van de Cape Epic rotsvast van uitgegaan dat Terpstra vooruit zou rijden. Pas tijdens de race kwam het nieuwe besef dat een omgekeerde volgorde beter lijkt te werken.
De voorbereiding van de cross-country ruiters
Anne Terpstra en Nicole Koller hadden als XC-racers een nogal exotische status bij de Cape Epic marathonrace. Vorig jaar reden ze samen de Tankwa Trek in Zuid-Afrika en wisten ze prompt de eerste en tweede plaats te bemachtigen. Afgezien van de ontnuchterende start van Koller op de Wereldkampioenschappen marathon 2021 in Zwitserland, hadden de twee tot nu toe vrijwel geen marathonervaring. Hoewel ze gezamenlijke trainingskampen specifiek gebruikten om het rijden met hun partner te oefenen, trainden Terpstra en Koller in het laagseizoen niet meer samen dan normaal. Toch zien ze hun teamgeest als een doorslaggevend voordeel. Beiden kennen elkaar al heel lang en zonder elkaar heel goed te kennen op en naast de motor was de overwinning op de Cape Epic niet mogelijk geweest.
In de race is er geen tijd om elkaar te leren kennen. Je moet gewoon met elkaar overweg kunnen. – Anne Terpstra
Over voordelen gesproken, de atleten zijn er zeker van dat hun voedingsstrategie tijdens de etappekoers ongeveer de helft van het geheim van hun succes was. Van tevoren hadden ze samen met een expert de koolhydraatvoorziening tot op de gram nauwkeurig gepland. Tijdens de race voorzagen Terpstra en Nicole zich uitsluitend in vloeibare vorm van gels en drinkadditieven van het Zuid-Afrikaanse bedrijf Cadence. De atleten verbrandden ongeveer 4000 calorieën per etappe. Voor een vrouw is dat veel. Ook het dieet voor en na de vluchten werd minutieus gepland. Teammanager Thomas Wickles kon nauwelijks geloven hoeveel de twee vrouwen tijdens de goede week konden eten. ’s Morgens verslonden ze bijvoorbeeld enorme hoeveelheden toast. Zelfs havermout zou niet optimaal zijn geweest voor hun doeleinden. Bij het ontbijt moesten veel koolhydraten snel en gemakkelijk worden geconsumeerd. Het team wilde immers niet eerder opstaan dan ze al deden.
>> Ghost Factory Racing Team heeft zojuist hun fiets gepresenteerd voor de Olympische Spelen van 2024. Hier vind je alle informatie over de Ghost Lector HT
Tijdens de raceweek in Zuid-Afrika sliepen Anne Terpstra en Nicole Koller samen in een campervan. Voor Koller was dit geen geheel nieuwe ervaring – ze reisde vaak met haar gezin in een caravan op campings – maar ze had nog niet helemaal zonder conventionele sanitaire voorzieningen gereisd. Tegen alle Nederlandse clichés in was de Kaapse Epic Terpstras de kampeerpremière. Voor een race in zo’n verre plaats van huis hadden beiden echter liever een hotelbed gehad. Slaap- en toiletlogistiek waren niet altijd optimaal in de camper. Afgezien van de slaapsituatie was het team echter goed gepositioneerd aan de materiaalkant. Hun race volledig Ghost Lector FS woog ongeveer 10,6 kilo rijklaar, inclusief reparatiemateriaal en pedalen. Dit maakte haar fiets een van de lichtste in de race.
Zullen we in staat zijn om de Cape Epic weer samen te doen? Op dit moment kan ik het me niet voorstellen. Beter dan dit wordt het toch niet meer. Maar: Zeg nooit nooit! – Anne Terpstra
>> je zelf de smaak van marathons te pakken gekregen? Hier hebben we de 101 meest opwindende data in 2024 samengevat
