Allereerst de belangrijkste informatie: Fietsen onder invloed van alcohol is geen goed idee, ook al is het tot op zekere hoogte toegestaan. Zeer weinig mensen kunnen hun alcoholpromillage realistisch inschatten en de bloedalcoholcalculators op internet zijn ook nogal onbetrouwbaar. Waarschuwingen, zoals “Gebruik de bloedalcoholcalculator niet om te beslissen of u nog steeds een voertuig mag besturen of niet” moet daarom ook serieus worden genomen door fietsers.
Toch is het niet verboden om na een glas wijn op de fiets te stappen en naar huis te fietsen. Er zijn duidelijke wetten die fietsen onder invloed van alcohol regelen. Het is echter niet altijd gemakkelijk om te zeggen wat nog oké is en wat niet. Als je na een lange avond met een gerust geweten thuis wilt komen, kun je beter door de zure appel heen bijten en een taxi bellen, het openbaar vervoer nemen of naar huis gaan. Voor degenen die toch besluiten om te gaan fietsen, is de volgende informatie relevant.
Wat is de alcohollimiet in het bloed voor fietsen?
De alcohollimiet voor fietsers is veel hoger dan die voor automobilisten. Vanaf 1,6 per duizend wordt echter ook tijdens het fietsen een limiet bereikt die niet mag worden overschreden. Fietsers worden dan absoluut ongeschikt geacht om te rijden. Er is een risico op een boete (ca. 30 dagtarieven), 3 punten in Flensburg en een medisch-psychologisch onderzoek (MPU).
Maar fietsers moeten ook voorzichtig zijn vanaf 0,3 promille: zodra alcoholgerelateerde symptomen optreden, wordt een fietser relatief ongeschikt geacht om te rijden. Dergelijke faalverschijnselen betekenen bijvoorbeeld het rijden in kronkelige lijnen, d.w.z. opvallend rijgedrag. Het veroorzaken van een ongeval met een alcoholpromillage van 0,3 promille of meer heeft ook strafrechtelijke gevolgen.
Ook het type fiets waarmee een dronken weggebruiker zich voortbeweegt is van belang: e-bikes met trapondersteuning tot 25 km/u worden net als gewone fietsen zonder motor als crimineel beschouwd. Aan de andere kant zijn voor elektrische fietsen die tot 45 km/u ondersteunen of e-bikes waarbij de motor de fiets zelfstandig aandrijft, dezelfde regels gelden als voor automobilisten.
Zelfs het duwen van een fiets kan strafrechtelijke gevolgen hebben in het geval van het in gevaar brengen van anderen door faalverschijnselen of als oorzaak van een ongeval. Ook al is duwen onder invloed van alcohol niet verboden, een voetganger die andere mensen in gevaar brengt of door duwen een ongeval veroorzaakt, moet in principe aansprakelijk zijn.
Voor bestuurders die nog in de proeftijd zitten en/of nog geen 21 jaar oud zijn, geldt de 0,0 promille-regel. Echter, alleen bij het besturen van een motorvoertuig. Aangezien de fiets geen motorvoertuig is, geldt de limiet van 0,0 promille niet voor fietsers.
Moet de alcohollimiet voor fietsers worden verlaagd?
Er zijn maar weinig mensen die tijdens een gezellige avond bij de glühweinkraam een alcoholpromillage van 1,6 halen. Natuurlijk spelen veel factoren, zoals leeftijd, gewicht of geslacht, een belangrijke rol bij de berekening. Een voorbeeld van de Algemene Duitse Fietsclub (ADFC): Een 25-jarige man, 1,80 meter lang en 80 kilogram zwaar, heeft een berekend alcoholpromillage in het bloed van “slechts” 1,37 na het drinken van 3 liter bier binnen 3 uur. Dit betekent dat hij nog steeds op de fiets naar huis moet kunnen fietsen, zolang hij geen opvallend rijgedrag vertoont of een ongeval veroorzaakt. Maar 3 liter is 6 Beierse helften of 15 bieren met o.2 liter. Een onopvallend rijgedrag is dan ook zeer onwaarschijnlijk met dit alcoholpromillage van 1,37.
De hoge, puur legale alcohollimiet in het bloed kan mensen echter aanmoedigen om toch naar huis te fietsen – vooral omdat veel mensen vaakzijn zich er niet van bewust hoe dronken ze overkomen op een nuchtere buitenstaander.
Met het oog op de toekomst zou er een extra gevarenlimiet van 1,1 per duizend kunnen komen, tenminste als de ADFC zijn zin krijgt. Deze waarde komt overeen met de absolute ongeschiktheid om te rijden van automobilisten. Het is echter niet gerechtvaardigd om auto en fietser volledig gelijk te stellen, aangezien de wettelijke alcohollimieten gebaseerd zijn op het gevaar en de fiets een lager risico vormt voor andere personen dan de auto.
Ongevallen met alcohol nemen toe
Een eventuele invoering van een gevarengrens is bedoeld om de persoonlijke verantwoordelijkheid van fietsers te versterken. Van 2015 tot en met 2021 steeg het aantal ongevallen onder invloed van alcohol van 4 naar 5 procent, gemeten aan de hand van het totaal aantal fietsongevallen. Ter vergelijking: het aandeel automobilisten is 2,2 procent. In absolute aantallen spreekt de ADFC door de toename van 800 extra fietsers die betrokken zijn bij ongevallen per jaar.
Het aantal fietsers dat bij ongevallen betrokken is, hangt onder meer samen met het alcoholpromillage in het bloed: 83 procent van de dronken fietsers krijgt een ongeval met een alcoholpromillage van 1,1 of meer, daarom is de gevarengrens bedoeld om hier voor meer veiligheid te zorgen.