25 jaar BIKE Transalp: Een hemel met zeven hellen

2023 – Dag 4: de koninginnenrit Bormio – Malè

Een wedstrijd begint niet met het startschot. Een race begint met het begin van angst. Het is geen angst in de gebruikelijke zin. Eentje zoals die flitst als je geconfronteerd wordt met een roofdier of een razende natuurkracht. Het is een diffuse, moeilijk te vatten speciale versie van angst. Dagen voor de race waait het diep van binnen weg tot het minuten voor de start eindelijk de laatste vezel van het lichaam is binnengedrongen en zich ontlaadt in een soort start-off paniek. Alles verschijnt plotseling als een gevaar voor het welzijn. De bergen die achter de startboog de lucht in rijzen. De voorjaarswolken die boven de toppen lijken te wachten. De goed getrainde mensen in de startvakken om je heen, dierlijk starend naar het signaal om weg te rennen. Maar bovenal je eigen teampartner, die op dit moment nog naast je staat. Want als teamraces als de BIKE Transalp ons één ding leren, dan is het dit: het startschot kan van een maatje een engel maken. Of in een monster.

Het is zaterdagochtend, een warme julidag. Het ontspanningsontkennende geluid dat uit de speakers hamert staat in schril contrast met het idyllische karakter van het bergdorp Nauders. Hetzelfde geldt voor de fluttertape. De opblaasbare bogen. De uitzinnig scharrelende mediamenigte. En natuurlijk de zenuwachtige menigte deelnemers, die maximaal gecondenseerd is in de startvakken. Een digitaal display met enorme, rode cijfers informeert over de naderende krachtmeting. Nog maar een paar seconden. Tino duwt met zijn vuist tegen mijn bovenbeen alsof daar mijn aan-schakelaar zit.

“Nou, dan!” roept Tino tegen het lawaaiinferno: “Let’s rock this thing!” Ik kom er niet meer aan toe om te antwoorden en knik maar kort. De presentator heeft het aftellen afgeteld. Een schok gaat door de menigte. Iedereen sprint weg alsof hij in brand is gestoken. Een maximaal stressvol moment, maar op de een of andere manier ook geweldig. Het metalen gekletter van honderden clipless pedalen. Het hese gebrul van de loden motorfietsen. Het schrille gepiep van de remmen voor de eerste bocht. Het gebrul van de toeschouwers. Moderator brullen. Het gebrul van de bestuurder. Een soundtrack die elk gevoel van normaliteit van het ene op het andere moment atomiseert.

Het tempo is moordend. Elk van de 600 chauffeurs weet dit. De eliterenners vooraan. De ambitieuzen die proberen bij te blijven. De hobbymensen die eigenlijk alleen maar geïnteresseerd zijn om aan te komen. Maar in de opgeklopte staat is niemand bereid te buigen voor de wetten van de natuur. Met zware trappen en zware ademhaling kneedt het peloton over het grind alsof het Gardameer op de top van de eerste top ligt en niet 500 kilometer verderop aan de andere kant van de Alpen. Het is een walgelijk gevoel. Het is alsof je verdrinkt om naar lucht te happen terwijl een school haaien je kuiten bijt.

Ik geef niet echt om de andere teams. Al mijn concentratie ligt op Tino. Hoe is de adem, hoe is de kick? Of de week zwaar of echt zwaar wordt, is vooral aan hem. Als Tino een engel blijkt te zijn, werken we als een symbiotische eenheid door de 17500 meter hoogte. Maar wee Tino als hij een monster blijkt te zijn. Als een plaatsingsmaniak die het tempo dicteert en me berg voor berg het rijk van de pijn in stuurt. Dan zou ik een horrorweek voor de boeg hebben. Het is jaren geleden dat ik met Tino heb geracet als onderdeel van het team. We wonen honderden kilometers uit elkaar. Ik weet niet hoe fit hij is. Een verschil van één procent in prestaties kan leiden tot escalatie bij mensen met verschillende niveaus van sociale vaardigheden. Maar zo gulzig als Tino de lucht naar binnen zuigt en er hard uit knijpt, zo lijkt hij de helling op een vergelijkbare manier te voelen als ik. “Laat ze allemaal gaan. Zoek eerst ritme”, mompelt hij. Een gecodeerd verzoek voor snelheidsbeperking. Wat me diep geruststelt. Blijkbaar hebben we vrijwel hetzelfde fitnessniveau. Ik voel de spanning wegzakken. Het eerste grote moment van deze BIKE Transalp.

De wekker gaat om 5.30 uur. Vanwege de uitdagende route die over de mythische Gaviapas leidt, staat de start vandaag om 8 uur gepland. Een uur eerder dan normaal. Geen probleem. Na drie dagen BIKE Transalp is alles nu routine. Ochtendtoilet, mixdrankjes, je tas naar de receptie brengen, ontbijten, omkleden, dan naar de start. Een dagritme dat geen raakvlak heeft met de wereld buiten de BIKE Transalp. Alsof er een onzichtbare bubbel over ons allemaal heen was gelegd. Wereldgebeurtenissen lijken ver weg. Het enige waar het om gaat zijn hoogteprofielen, kilometerstanden, polsbereik, weersvoorspellingen. Aangenaam.

Wat is er anders dan de vroege BIKE Transalp-jaren: Vandaag zijn de podia een allround begeleide marteling en niet langer een kwestie van overleven. Bij de Ur-Transalp sleepten de laatsten zich soms na 19.00 uur naar de finish. De baggy reistassen moesten uit de zakwagen worden gehaald en zelf naar het hotel worden gesleept. Toen werd ontdekt dat drie kilometer in de Alpen andere eisen stelt aan lichaam en psyche dan drie kilometer in bijvoorbeeld Schwerin. En dat er een reden is waarom een hotel de naam “Panorama” draagt. Iedereen die ooit 300 meter hoogte heeft moeten klimmen na een etappe naar het hotel met een geadverteerd geweldig uitzicht, zal in de toekomst liever hotels boeken met de naam “Zur Post” of “Central” na een dergelijke ervaring.

Ons hotel ligt op slechts een paar meter van de start. Dat de natuur zelfs niet onder de indruk is van een uitgekiende planning, wordt duidelijk gemaakt door het uitzicht vanuit het raam. Donkere, hematoomblauwe wolkenbergen duwen net zo dreigend over Bormio als de ruimteschepen van de slechteriken in “Independence Day”.

“Oh God, hopelijk pist het niet. Ik weet zeker dat het koud is als de hel op de top van de pas”, kijkt Tino angstig naar de lucht nadat we ons in het startvak hebben opgesteld. “Welkom op het koninginnenpodium!”, begint de presentatrice net aan het opwarmprogramma. Dit is het signaal voor de hemel, die nu apocalyptisch boven Bormio ontlaadt. Het Halligalli-klapnummer, dat op discovolume is opgenomen om de beginfase te dramatiseren, sterft alsof het is neergeschoten. En ook de opblaasbare startboog lijkt een klap te hebben gekregen. Ineens zakt hij in elkaar. Stroomstoring. De etappe wordt afgelast en uiteindelijk afgelast. Bussen brengen de chauffeurs naar Malè. Tino, twee andere maatjes en ik besluiten de 90 kilometer naar de finish over de Gaviapas op de weg te slingeren. Een ander soort koninginnenpodium. Het oversteken van de Alpen blijft altijd een zeker avontuur.

De indrukken van de BIKE Transalp week zijn zo gecondenseerd dat het moeilijk is om alles te onthouden. Nauders. Meer Resia. Livigno. Bormio. Malè. Valle del Chiese. Valle di Ledro. Elke fase is een verhaal op zich. Tino en ik zijn uitgegroeid tot een eenheid. We rijden samen. We lijden samen. We verheugen ons samen. We eten samen. We slapen schouder aan schouder in het tweepersoonsbed. En nu hebben we niet eens woorden nodig om elkaar te begrijpen. De klim naar Bocca di Trat boven het Ledromeer is eigenlijk gemakkelijk te rijden. Maar het vooruitzicht van de nabije bestemming in Riva ontketent voor alle TeAMS dwingt nogmaals dat het lichaam eigenlijk alleen bedoeld is voor de strijd op leven en dood. Tino zwaait geruisloos van de ene omwenteling naar de andere. De lege blik verraadt dat hij op de limiet zit.

Ik voel me niet veel beter. Maar lactaatpijn is de basisvoorwaarde voor euforie aan de finish. Hoe meer het pijn doet, hoe groter het geluksgevoel uiteindelijk. Dat was in 1998 ook het geval. Wat een intense full body ervaring. Het bijna-dood-moment in de beruchte Adrenalina downhill. De motiverende boost van de juichende kinderen in Ville del Monte. De hysterische reactie van mijn benen op de eindeloze helling bij het Tennomeer. En tot slot het shot gelukshormonen als na zeven dagen in het zadel de finishlijn eindelijk onder ons door raast. “Mega!” roept Tino, en dan knuffelen we elkaar als twee kleine knuffelmonsters in de zevende hemel.

>> Foto’s, video’s, anekdotes, achtergronden: Liveblog door Henri Lesewitz er is het volledige gedeelte van BIKE-Transalp-Soul. <<

De BIKE Transalp was de eerste mountainbikewedstrijd die twee renners aan elkaar laste om een gemeenschap van het lot te vormen. Klassieke eendaagse marathons zoals de Grand Raid en de Dolomiti Superbike werden destijds beschouwd als de ultieme test van uithoudingsvermogen voor motorrijders. Een race met acht marathons op rij was ondenkbaar en bewoog zich op een gedurfd niveau met Himalaya-expedities en woestijnoversteken. Om hulp bij een ongeluk te garanderen, bedacht Transalp-voorvader Uli Stanciu de tweepersoonsmodus. Dit werd een emotieversterker voor de duo’s. Maar ook een uitdaging. Het rijden in een team was iets compleet nieuws voor de individualistische langeafstandsrenners. Velen werden aan elkaar gelast door de intense, gedeelde ervaring. Net als ik en Tino. Anderen maakten op de slechtst mogelijke manier ruzie. Toen het Transalp-konvooi in 1998 Riva bereikte, viel een Nederlander op zijn knieën op het thuistraject en vroeg zijn vriendin ten huwelijk. Het jaar daarop vertrok MTB-legende Gary Fisher gewoon ’s nachts nadat hij de eerste etappe had gewonnen nadat hij door zijn teampartner Uli Rottler op zo’n manier over het parcours was gereden dat hij koude rillingen kreeg van uitputting. Bruiloft, haat, harmonie, alles is mogelijk in de frictiehitte van de raceweek. Het is vandaag dezelfde als toen.

De Maxxis BIKE Transalp is al lang een geavanceerd logistiek systeem. Meer dan 130 servicemedewerkers zorgen ervoor dat alles op rolletjes loopt. De racers moeten zich volledig kunnen concentreren op het schuifelen. Er zijn gedetailleerde plannen voor alle eventualiteiten. Bij de eerste editie in 1998 werd nog veel geïmproviseerd. Zo was het rijden niet volgens wegwijzers, maar volgens het roadbook. Omdat dit nogal onpraktisch bleek, spoot racebaas Uli Stanciu spontaan pijlen op de weg met groene verf. De Italiaanse telefoonmaatschappij deed hetzelfde om geplande kabelgoten te markeren. Daardoor kregen de leiders Ekkehard Dörschlag en Siegfried Hohenwarter het vervelend. Het was de koninginnenrit. Castello en aankomst in Folgeria. 100 kilometer en 3300 meter hoogte. Toen het duo na 110 kilometer en 4100 meter hoogte op de computer terugkwam bij het checkpoint, had dat aanvankelijk een verwoestend effect op de zenuwen van de twee. Maar de Oostenrijkers namen het uiteindelijk met humor op. Uli Stanciu gaf hen de laatste groene spuitbus in Riva als souvenir.

1. Team Bulls: Urs Huber/ Simon Schneller
2. Pure Humanpwr: Frans Claes/Manuel Pliem
3. Team KMC: Ruijter Teus/Tim Smeenge

1. Team Val di Sole: Lorenza Menapace/Daniele Troesch
2. SRT Beschermend: Michaela Barz/ Victoria Zeller
3. Brandwond Baby: Christina Bagaz / Chiara Frigge

1. BMC RH77 Fabriek: Benjamin Karl/Lisi Osl
2. Boze Engelen / BTT Loulé: Celina Carpinteiro/ Valério Ferreira
3. Izarahf Slovenië: Natalja Anderluh/Primoz Lindic

>>Alle resultaten zijn beschikbaar op www.bike-transalp.de <<

>> Foto’s, video’s, anekdotes, achtergronden: Liveblog door Henri Lesewitz er is het volledige gedeelte van BIKE-Transalp-Soul. <<