Verslag: Bezoek aan Brompton in Londen

Greenford in West-Londen is niet het mooiste deel van de stad. Voor verschillende haltes in de voorstadstrein daar hebben containers en graffiti in het bijzonder de kleurspetters bepaald als ze uit het raam kijken. En wat er in deze grote, grijze fabriekshal naast de spoorlijn gebeurt, kan in een donkere hiphop- of metalvideo worden geknipt. Suggestie voor de naam van de band: “The Brompton Welders”. Stoere jongens in lange, zware jassen en zwarte hoodies. Brandwerende handschoentjes, sjaals voor het gezicht, ondoorgrondelijke brillen. Witgroene vlammen knallen en sissen.

Maar wat deze mannen doen, volgt een precieze choreografie: met perfect gecontroleerde snelheid draaien ze de zware stalen apparaten voor hen in drie assen. Deze houders zijn bijna borsthoog, een soort vrij draaibare bankschroeven op kolommen. En keer op keer veegt de azethyleenvlam over de framebuizen die daar zijn geklemd, laat ze gloeien, verbindt ze met gelijkmatige naden. Het werk van de framesoldeerders die we hier waarnemen, is een essentieel onderdeel van het geheim van het succes van Brompton, de grootste overgebleven wielenfabrikant in Engeland. Want terwijl de eens zo grote concurrentie naar de massamarkt keek, uitwisselbare producten ontwikkelde en min of meer ten onder ging in de wereldwijde prijzenoorlog, verzekerde de voormalige knutselaarshut zich van zijn plaats in een marktniche met bijna bizar ogende wielen.

Bij Brompton bouwen ze fietsen die duizenden euro’s kosten, rollen op piepkleine 16-inch wielen en hebben slechts een vierversnellingsderailleur in de hoogste expansiefase, terwijl in de rest van de wielerwereld de overgang van een twaalfversnellingstandwiel naar 13 versnellingen al wordt besproken. Bijna al het andere op een Brompton, van de velg tot de rem en de pedalen tot het zadel, ziet er ook enigszins tijdloos uit en is alleen compatibel met deze nobele vouwfiets. Om te zeggen dat het eigenzinnige concept van het in Londen gevestigde bedrijf werkt, zou een understatement zijn. Brompton is booming. De cijfers bewijzen het. Eind 2022 zegt het merk een miljoen te hebben bereikt: in ongeveer 45 jaar zijn er een miljoen Brompton-fietsen gemaakt, waarvan de helft in de afgelopen vijf jaar.

In 2002 bouwden enkele tientallen medewerkers 6000 fietsen en in 2019 waren dat er al 50.000. Maar vorig jaar werden 100.000 Bromptons gebouwd, geproduceerd door meer dan 800 werknemers, – een groeicurve zo steil als een skischans die van onderaf wordt aangedreven. De eerste steen hiervoor werd gelegd door Andrew Ritchie. Je moet hem voorstellen als een bijna koppige knutselaar. In het midden van de jaren 1970 werkte de afgestudeerde ingenieur en computerwetenschapper aan de vouwfietsen van de Britse fabrikant Bickerton en was zeker: er is een betere manier. Ritchie, die op dat moment nog niet in de fietsenbranche werkte, leende geld van kennissen en bouwde gaandeweg een hele reeks prototypes. Naar verluidt werkte hij in zijn eigen slaapkamer. Van daaruit keek hij uit over een kerk genaamd “Brompton Oratory” – de wortel van de merknaam.

Ritchie’s ideeën waren blijkbaar behoorlijk innovatief, want hij ontving verschillende patenten op zijn vouwfietsontwerp. En na vijf jaar sleutelen waren ze heel erg volwassen: voor leken lijkt een huidige Brompton verbazingwekkend veel op de eerste productiefietsen uit de vroege jaren 1980. Hoewel het frame sindsdien in 50 tot 60 details is veranderd, is het uiterlijk met de gebogen middenbuis en het vouwprincipe ongewijzigd gebleven. Ritchie’s frameontwerp vormt vandaag de dag nog steeds de basis van het hele Brompton-modellengamma.

>>In ons laatste verslag gingen we naar Magura, de rempionier uit de Schwäbische Alb.

Zou het Andrew Ritchie beledigen om een nerd genoemd te worden? Het is duidelijk dat zijn fiets het werk is van een perfectionistische technicus en niet dat van een conventioneel fietsmerk. Vrijwel elk geïnstalleerd onderdeel is merkspecifiekCh. Terwijl de eerste wielen nog geïmproviseerd waren van conventioneel materiaal, maakte Ritchie achtereenvolgens alle aandrijfonderdelen ondergeschikt aan zijn idee. Hoewel er maar heel weinig onderdelen door Brompton zelf worden vervaardigd, dragen ze nog steeds het logo, of passen ze toch niet op een andere productiefiets. De reden hiervoor is de gedachtegang van de uitvinder: zijn ontwerp moet het best mogelijke compromis vertegenwoordigen tussen gewicht, grootte en vouweigenschappen – en niet de best mogelijke vouwfiets gemaakt van commercieel verkrijgbare ingrediënten.

>>Een vergelijkingstest van de Brompton S6 en acht andere vouwfietsen vind je hier

Wielen met 16 in plaats van 20 inch of archaïsch ogende schakelcomponenten zijn het meest voor de hand liggende gevolg van de aanpak. “Wanneer er genoeg geld was, bestelden we nieuwe onderdelen volgens onze exacte ideeën”, zegt Will Butler-Adams, die in 2008 de managementrol van de oprichter overnam. “We hebben dus langdurige relaties met onze leveranciers. Dit is een van de redenen waarom de bevoorradingsproblemen veroorzaakt door de pandemie ons minder hebben getroffen dan andere.”

Bovendien had Brompton magazijnen in het gebied gehuurd en had deze uit Brexit-voorzichtigheid al met materiaal opgeslagen. Dit wordt zo snel mogelijk een wiel in elk van de vier assemblagelijnen: De frames, 50 meter verder naar voren gesoldeerd in de hal en gepoedercoat aan de andere kant van het gangpad, worden in montagestandaards op rollen geklemd. Elke montagestap duurt 20 seconden, of het nu een stuur of een schakelkabel is, waarna de monteurs de geklemde schaal eenvoudig op de buurman aan de rechterkant duwen. Na in totaal 40 minuten zit er een nieuwe Brompton in een verbazingwekkend kleine verzenddoos met een “Made in London” print.

>>De legendarische Brompton vouwfiets is nu ook verkrijgbaar met een motor. Klik hier voor de MYBIKE test

Voor Butler-Adams, die 20 jaar geleden als technicus bij Brompton kwam, is een fiets als deze niet zomaar een product. Hij plaatst het graag in een grotere context. “We gaan naar een klimaatnoodtoestand en mensen denken erover na of ze vliegende auto’s moeten ontwikkelen voor de overbelaste steden? Wat een onzin!”, scheldt hij. “Auto’s zijn technisch briljante producten, maar onze fiets is het juiste hulpmiddel voor steden.” De schijnbare dichtheid van Brompton in de Londense City en zijn metro’s spreekt voor zijn stelling – een fenomeen waarvoor hij zijn eigen tellingen aanhaalt: “Om een fiets als de onze succesvol te laten zijn in een regio, heeft hij een zekere aanwezigheid nodig. Er is een soort drempel waarop het bijna vanzelf loopt. In Londen hadden we al 20 tot 25 procent Bromptons op straat toen we telden!”

Brompton produceert vier vouwfietsmodellen en twee pedelec-modellen. De eenvoudigste versie kost 1100 euro, het motorloze, zeven kilo wegende titanium model kost 5000 euro. Alle modellen zijn gebaseerd op in wezen dezelfde frameconstructie met drie scharnieren: het hoofdframe is net achter de balhoofdbuis ingeklapt, de stuurkolom kan opzij worden geklapt en de achterste driehoek, die veerbelast is met een rubberen buffer, draait naar voren rond het draaipunt van de achterbrug. De ingebrachte zadelpen vergrendelt als het ware het resulterende pakket, dat op het zadel wordt gedragen of op kleine wielen wordt geduwd. De belangrijkste verschillen tussen de modelseries zijn de schakelingen, de mogelijkheid van individuele configuratie en het materiaal (de prijs stijgt met het titaniumgehalte). In alle voorgaande MYBIKE-tests vestigden het vouwmechanisme en vooral de verpakkingsgrootte het record.

Het product als project, de vouwfiets als medicijn voor wereldwijde problemen – Will Butler-Adams is een bedachtzame en vermakelijke ambassadeur voor zijn merk. Brompton houdt zich op geloofwaardige wijze bezig met het onderwerp “duurzaamheid”, dat iedereen op zijn lippen heeft, maar slechts een paar echt ter harte nemen, met duurzame, langdurig herstelbare wielen zonder constante modelwijzigingen. Alleen insiders kunnen een vijf- of tien jaar oud model onderscheiden van de huidige modellen. Zo ja, dan breidt Brompton de lijn uit. Met een pedelec of, zoals sinds kort, een titanium variant van 5000 euro. Het principe blijft altijd hetzelfde.CH: 16-inch wielen en een naar boven gebogen centrale buis. Een naar voren zwenkende achterdriehoek, een scharnier in de middenbuis, de ingetrokken zadelpen en een inklapbare stuurmast reduceren de fiets tot een pakket.

Kosmopolitische sceptici zouden nu kunnen opmerken dat het bedrijf een “one trick pony” is die beperkt is tot een enkel, centraal productontwerp. Butler-Adams glimlacht weer ondeugend: “Waarom een nieuwe fiets? Pas als we het gevoel hebben dat we deze motor niet meer kunnen verbeteren, beginnen we aan iets nieuws.” De verhuisplannen van Brompton laten zien hoe zeker hij is: er staat een nieuwe fabriek op de planning. Buiten Londen, met goede spoorverbindingen en ruim 100 miljoen euro duur. De productiecapaciteit: 200.000 brompton per jaar – twee keer zoveel als nu.

• Stichting: 1978 (Octrooi verleend)
• Plaats: Londen Greenford
• Eigenaar: Privé-eigendom, zelfstandig bedrijf
• Collega: ca. 800
• Productie (2022): ca. 100.000 fietsen
• Omzet (2021): £ 76 miljoen