Nordjylland: een fietstocht door het wilde noordwesten van Denemarken

Carina brengt veel plastic zakken, een enorme rol aluminiumfolie en twee verschillende kleuren viltstiften naar onze ontbijttafel. We zijn een beetje verrast. Zullen we nu iets maken, zullen we iets schilderen? Eigenlijk stonden we net op het punt om te vertrekken voor onze tweede etappe door Noord-Jutland na een fantastische “ochtendgekte” in Hotel Højgaarden. Dus door het noorden van Jutland, zoals het grote schiereiland tussen de Noordzee en de Oostzee in het Duits wordt genoemd. We zijn begonnen in Aalborg; de route bracht ons op de eerste dag naar de westkust van Jutland. Naar het Jammerbugt, dat eigenlijk zijn naam draagt omdat zoveel mensen van de kust het leven lieten op de ruige Noordzee. Van daaruit gaan we verder naar het zuiden, door het Thy National Park, uiteindelijk oostwaarts naar het schiereiland Mors in de Limfjord, en dan in talrijke omwegen min of meer langs de kust van de grootste zeeroute van Denemarken terug naar Aalborg.

Carina komt terug naar onze tafel, ze is een heel vriendelijk persoon, maar nu kijkt ze zelfs een beetje streng en zegt: “Wacht even, ik ben zo terug. Ze brengt een schotel met gerookte zalm, met een portie leverpaté, met ei en haringsalade – alsof er nog niet genoeg lekkers op het buffet staat. “Je moet wat smørrebrød voor jezelf maken om mee te nemen. Als je doorgaat, is er eeuwenlang niets te eten.” Dan mompelt ze iets in het Deens dat klinkt als: “Als je wilt verhongeren, hier ga je…”

We geloven haar niet echt, maar omdat ze zo aardig is, er tegelijkertijd zo streng uit kan zien en omdat de ingrediënten zo verleidelijk lekker zijn, smeren we ijverig Smørrebrød in. We leggen kaas en ham op elkaar, leggen er tomaten, augurken en verse kruiden tussen, combineren leverpaté met bessenjam, verpakken vis en smeren zelfs een brood met aardappelen erop, verfijnd met tartaarsaus en uien. Ja, in feite maakt brood met “Kartofler” ook deel uit van de Smørrebrød-cultuur, die bijna heilig is voor de Denen. Carina is tevreden, en we mogen rijden.

Al snel leidt het pad door een indrukwekkend duinlandschap. Je hoort het geluid van de zee, het knarsen van de banden op de grindpaden, verder niets. Wijd en zijd is niets anders dan landschap. Zou het kunnen dat Carina toch gelijk had? Nee, dat deed het niet, ook al is het gebied hier in West-Jutland erg eenzaam. Maar dankzij een tip van haar baas Niels trekken we naar Thorup Strand. En dat is maar 20 kilometer, dus je verhongert echt niet. Niels, chef-kok en chef-kok van Højgaardens Hotel, vertelde ons dat hij de vers gevangen schol de avond ervoor had gekocht bij de vissers van Thorup Strand. Ik heb nog nooit in mijn leven zo’n fantastisch verse vis gegeten – en ik woon in Duitsland op slechts 50 kilometer van de Noordzee.

Dus hadden we een kleine lunch – “Frokost” in het Deens – waar de vis wordt gevangen. Daarnaast is Thorup Strand een door en door mooie plek aan zee. Als de vissers niet op de Noordzee zijn, liggen hun boten in het zand op het strand. Hier aan de westkust van Jylland trek je de vissersboten gewoon met een tractor of bulldozer het strand op en “parkeer” je ze daar.

Zodat je niet de verkeerde indruk krijgt: Natuurlijk hebben we niet alleen gegeten, we hebben ook gefietst. De meestal goed bewegwijzerde fietspaden leiden ons eerst van Thorup Strand door de typische Deense landbouwgrond, door uitgestrekte graanvelden, langs kleine meren en deze typische witgekalkte kerken – maar dan op een gegeven moment in een heel bijzonder landschap dat je niet zou verwachten in hygge Denemarken. “Het lijkt een beetje op Afrika”, zegt mijn collega-wielrenner Henning. “Een beetje zoals de Lüneburger Heide”, stond ik op het punt te zeggen. Dit klinkt misschien gek, maar op de een of andere manier zijn beide waar.

In het noorden kun je tot aan Hori kijkenIn het westen grenst een beboste heuvel aan de vlakte, die begroeid is met heide. Omdat we half augustus onderweg zijn, bloeit hij paarsviolet, wat ten eerste doet denken aan de Lüneburger Heide en ten tweede bijzonder mooi is. Niet ver van het fietspad glinstert het water van een meertje in de zon. Geen giraffen, geen heideschapen te zien bij de drinkplaats. Dus: noch Afrika, noch Lüneburger Heide, zeker Noord-Jutland.

Bij Vigsø leidt het fietspad terug naar de Noordzee. Dat konden we al van verre zien – door de vele vliegers die in de lucht zweefden. De kust is hier duidelijk een eldorado voor wind- en kitesurfers. Honderden campers, vooral uit Duitsland, staan hier terwijl hun bezoekers zich uitleven op de golven van de Noordzee. De vele kampeerders storen ons niet echt, maar er stonk iets beestachtigs. Een beetje zoals een dood dier. In Hanstholm weten we het eindelijk. De plaats lijkt alleen te bestaan uit visverwerkende fabrieken. Een Jonas Vingegaard werkte parallel aan zijn wielercarrière in een van deze visfabrieken, omdat zijn carrière als profwielrenner in eerste instantie niet echt van de grond wilde komen. Een paar jaar later, in de zomer van 2022, won de man uit Noord-Jutland de Tour de France.

We rollen zo snel mogelijk langs de voormalige werkplaats van de Tourwinnaar en vergapen ons aan bunkers in de duinen die de nazi’s hier ooit bouwden als onderdeel van de gigantische Atlantikwall om een invasie van de westerse geallieerden te voorkomen.

Achter Hanstholm zetten we koers naar Klitmøller. De weg ernaartoe is opnieuw een natuurspektakel. Rechts beuken de golven van de woelige Noordzee op het strand, het door de zon verlichte duingras wuift zilverachtig in de wind en links reikt dit zeer bijzondere duinheidelandschap weer tot aan de horizon. Dit landschap, afgewisseld met talrijke meren, maakt deel uit van Thy National Park, het oudste en zeker het mooiste nationale park van Denemarken.

Dit bijzondere landschap is ontstaan tijdens de laatste ijstijd, toen de ijsmassa’s ondergronds bewogen en het land werd opgetild. Het is ontstaan door de sterke zandvlucht in het kustgebied. Keer op keer moesten de kustbewoners hun huizen verlaten en verhuizen vanwege de zandverstuiving. Ter bescherming tegen het zand werden strandgras en bomen geplant, waarvan de laatste vandaag de dag nog steeds het landschap kenmerken, samen met de duinheidevelden.

De Denen noemen het gebied trots hun “grootste wildernis”, en we weten nu weer wat Carina bedoelde. Zover het oog reikt, is er geen enkel teken van beschaving, geen supermarkt, geen restaurant, niets. Maar gelukkig hebben we onze Smørrebrød bij ons…

Achter de surfhotspot Klitmøller, vaak “Cold Hawaii” genoemd, nemen we met pijn in het hart afscheid van de Noordzee en Thy National Park en gaan we op weg naar de Limfjord. Tot de 19e eeuw had het geen verbinding met de Noordzee, pas nadat de enorme Februarivloed in 1825 de landtong tussen Agger Tange en Haroøre Tange verwoestte. In het geval van de Limfjord moet je echt niet denken aan een fjord zoals je die meestal kent van de fjorden in Noorwegen. Maar het is nog steeds prachtig op deze 1500 vierkante kilometer grote waterweg, die al bijna 200 jaar het Skagerrak in het westen en het Kattegat in het oosten met elkaar verbindt.

Bij Nees-Sund nemen we de veerboot naar Mors. Van daaruit gaat het over het grootste eiland van de Limfjord naar Nykøbing Mors. Ons hotel ligt direct aan het water, maar in tegenstelling tot de ruige Noordzee kabbelen de golven hier zachtjes over het strand. Het landschap op Mors is prachtig, maar in het noorden van Mors is het voor Deense begrippen ronduit bergachtig. Op de 61 meter hoge Hanklit op de kliffen liggen de zogenaamde Moler, een sedimentair gesteente dat bijna uitsluitend hier voorkomt, opgestapeld met fossielen en lagen vulkanische as en vertellen de kijker iets meer dan 55 miljoen jaar geologische geschiedenis. En bovendien is de plek op de top van de klif perfect voor het eten van de zelfgemaakte Smørrebrød met het beste uitzicht over de Limfjord – vandaag gegarneerd met plakjes Rullepølse, het buikspek gevuld met kruiden.

Achter Thisted leidt het pad steeds weer direct langs de fjord, soms op dammen zelfs direct boven het water. Het kletst, kwaakt en tjilpt, reigers tasten het wateroppervlak af; Eendenfamilies glijden over het water, van de duikspecialisten onder de watervogels gluren meestal alleen de achterhand uit het water. Delen van de Limfjord zijn aangewezen als vogelreservaten. Fijnproevers daarentegen waarderen de oesters en mosselen die in de fjord worden gekweekt, vooral die in Løgstør.

Niet alle plaatsen op onze tour zijn echt pittoresk en gezellig, hygge, zoals de Denen zouden zeggen. Løgstør, met zijn kleine vissershuisjes aan de waterkant, is dat zeker. Deze “hygge” of hyggelig zou niet goed worden uitgelegd door gezellig of pittoresk. Het staat ook voor samenkomen met andere mensen, het staat voor tolerantie en sereniteit. Het is zoiets als de levenshouding van de Denen, die in talloze enquêtes en enquêtes herhaaldelijk worden genoemd als de gelukkigste mensen ter wereld.

Fietsen in Nordjylland is in ieder geval zeker hygge en maakte ons ook best blij. Geluk is perfect als we op de ochtend van ons vertrek aan de haven in Aalborg zitten en nog een keer genieten van onze Smørrebrød met een laatste uitzicht op de Limfjord.

Vanuit Aalborg, de hoofdstad van Noord-Jutland, voert de ongeveer 400 kilometer lange tocht ten noorden van de Limfjord naar de Noordzeekust en daar eerst zuidwaarts door het indrukwekkende Nationaal Park Thy. Iets ten zuiden van Klitmøller, de surfspot bij uitstek in Denemarken, gaan we verder in oostelijke richting naar de Limfjord. Via het eiland Mors, de steden Thisted en Løgstør keren we terug naar Aalborg – vaak met uitzicht op het fjord.

Denemarken is absoluut een fietsvriendelijk land. De paden daar zijn goed bewegwijzerd, grote delen van de route lopen over de Vestkystruten, het Deense deel van de Noordzeefietsroute, en over de Limfjordsruten. Meestal rol je over verharde paden of platgetreden grind, zelden leidt de route over echt hobbelige paden. Het gaat nooit hoger dan 60 meter, maar er zijn een paar pittige klimmetjes onderweg. De wind speelt zeker een grotere rol in Nordjylland, dat meestal vanaf de Noordzee waait – en vaak met windkracht 5 en meer.

Aalborg – Aabyro – Tranum Strand – Slettestrand – Hjortdal – Thorup Strand – Frøstrup – Viggsø – Hanstholm – Klitmøller – Stjenberg – Bedsted – Næssund – Tæbring – Nykøbing Mors – Ejerslev – Sejerslev – Bjergby – Vilsund Vest – Thisted – Amtoft – Øsløs – Vester Thorup – Løgstør – Farstrup – Sebbersund – Nibe – Nørholm – Aalborg

Je kunt de GPX-baan gebruiken voor de fietstocht naar het noordwesten van Denemarken Download hier gratis of vind ze in de MYBIKE Collectie “Door het Wilde Westen van Denemarken” op komoot.

Auto: Northern Lights kan de afstand gemakkelijk in één dag afleggen. Het ligt op ongeveer 450 kilometer van Hamburg. De route voert achter Flensburg over de grens en via Kolding en Aarhus naar de finish.

Cursus: Het duurt ongeveer zes uur met de trein vanuit Hamburg. Er zijn verbindingen waarbij je moet overstappen in Flensburg en Fredericia, terwijl je voor andere niet hoeft over te stappen in Flensburg. De verbindingen via Odense op Funen duren iets langer. Als je een fiets mee wilt nemen, moet je je van tevoren aanmelden. U kunt verbindingen vinden op de websites van Deutsche Bahn of Danske Statsbaner, DSB.

Misschien wel de beroemdste architect van Denemarken komt uit Aalborg. Het Utzon Centre aan de haven herdenkt Jørn Utzon, de bedenker van het wereldberoemde Sydney Opera House.
De Finse meesterarchitect Alvar Aalto heeft “Kunsten” gebouwd, het museum voor moderne kunst in de hoofdstad van Noord-Julland.

Onderweg is de natuur de grootste trekpleister, vooral het Thy National Park. Spannende achtergrondinformatie over Dit bijzondere landschap is te vinden in het informatiecentrum op Stenbjerg Landingplads.

Het Limfjordmuseet in Løgstør geeft informatie over de geschiedenis van de visserij en laat in verschillende aquaria zien hoe het leven in de fjord is veranderd sinds de doorbraak naar de Noordzee.

In een museumbunker en documentatiecentrum in Hanstholm kun je meer te weten komen over het grootste nazi-fort van Noord-Europa, onderdeel van de Atlantikwall.

• Slettestrand Hotel Højgaarden, 9690 Fjerritslev – hojgaarden.dk
• Stenbjerg Stenbjerg Kro, 7752 Snedsted – stenbjerg-kro.dk
• Nykøbing Mors Danhostel, 7900 Nykøbing Mors – danhostelmors.dk
• Thisted Hotel Thisted, 7700 Thisted – hotelthisted.dk/de
• Løgstør Løgstør Parkhotel, 9670 Løgstør – logstorparkhotel.dk
• Aalborg Hotel Kompas, 9000 Aalborg – kompashotel.dk/de

Aan de Noordzeekust en rond de Limfjord bepalen vers gevangen vis en zeevruchten het culinaire aanbod. De beste oesters worden gekweekt in de Limfjord en mosselen zijn een andere specialiteit, vooral die rond Løgstør. Anders vindt u in het noorden van Jutland ook op elke tweede hoek een Pølser-kraam, waar onder andere de Rød Pølser kogt (gekookt) of risted (gebakken) worden aangeboden en worden verwerkt tot hotdogs met gedroogde gebakken uien, augurken en veel sauzen. De rode worsten zijn in Denemarken bijna net zo cultus als de Smørrebrød-varianten. Waar de Deense keuken tot een paar jaar geleden verder vrij saai was, is het land nu culinair enorm tot bloei gekomen. Veel restaurants richten zich nu op verse, regionale en hoogwaardige gerechten.

Aalborg Streetfood: Diverse leveranciers koken vers voedsel in een oud fabrieksgebouw, direct gelegen aan het water. Er zijn geen Deense delicatessen, maar er zijn heerlijke gerechten van over de hele wereld in een leuke sfeer en tegen redelijke prijzen.

ADFC fietskaart, Denemarken Jutland Noord, schaal 1:150.000, 9,95 Euro

Als u uw reis plant, zijn de websites van Visit Nordjylland en Visit Denmark goede plaatsen om te beginnen.

Vestkyst Cykeludlejning is gevestigd in Løkken aan de Noordzeekust, maar levert huurfietsen aan Aalborg of aan het begin van de route in Nordjylland voor een acceptabele prijs. Er worden e-bikes (200 DK per dag/1100 DK per week) en twee verschillende stadsfietsen (120 DK per dag/550 DK per week) aangeboden, maar je kunt ook goed reizen.