Sinds 2015 is het duidelijk dat de huidige Duitse boswet van 1975 moet worden herzien. Vooral de huidige brandende kwesties zoals biodiversiteit en klimaatverandering maken een passende aanpassing dringend noodzakelijk. Het federale ministerie van Voedsel en Landbouw (BMEL) had oorspronkelijk een eerste officieel ontwerp van de wijziging aangekondigd voor eind oktober 2023. Aangezien de 50 verklaringen van deelstaten en verenigingen echter nog worden geëvalueerd, is de publicatiedatum van het officiële wetsontwerp uitgesteld. Ook de DIMB heeft een verklaring ingediend. Onder hen is de “Key Issues Paper” van de WaSEG, die een paar jaar geleden met succes werd ontwikkeld en gevierd:
WaSEG-aanbeveling voor natuursporten in het bos
Het Federaal Platform voor Bossen – Sport, Recreatie, Gezondheid (WaSEG), dat bestaat uit de Duitse overkoepelende verenigingen uit de bosbouw, bosbezit, jacht, wandelen en sport, heeft overeenstemming bereikt over een Kernpuntendocument Afgesproken. Fietsen in het bos en de weilanden moet gelijk worden behandeld. Fietsen is toegestaan op alle geschikte paden. In principe zijn paden in vaste toestand geschikt. Deze aanbevelingsbrief werd ook goedgekeurd door de deelstaten, steden en gemeenten.
Het doel van de DIMB is het afdwingen van een landelijk uniform recht op toegang en het accepteren van sluitingen waar er gegronde redenen zijn (bijv. natuurbehoud, gevaarlijke plekken). Verouderde speciale routes, zoals de tweemeterregel in Baden-Württemberg, moesten voor eens en voor altijd worden teruggedraaid.
Maar nu publiceert Forstpraxis (een online portaal van diverse tijdschriften voor boswachters en boseigenaren) ineens dit wetsvoorstel. Een versie die volgens het hoofd van de eenheid uitdrukkelijk niet was goedgekeurd door het ministerie van Landbouw en inhoudelijk niet overeenkomt met het officiële ontwerp, waaraan momenteel nog wordt gewerkt.
Wat is een conceptwetsvoorstel precies?
Om daar achter te komen, hebben we de pagina’s van de federale regering doorgespit: een wetsontwerp is de allereerste fase in het wetgevingsproces. Adviseurs van het ministerie dat verantwoordelijk is voor het onderwerp werken de zorgen van de betrokkenen uit en bundelen deze in een concept (mogelijk de versie die nu is uitgelekt). Wat de inhoud betreft, zal dit ontwerp verschillende keren worden herzien voordat het door het ministerie van Justitie en het ministerie van Binnenlandse Zaken wordt beoordeeld op zijn juridische formaliteit met betrekking tot het toepasselijke recht, eventuele aangrenzende wetten en de basiswet. Vervolgens zal het wetsontwerp in stemming worden gebracht door het federale kabinet (bondskanselier en bondsminister).
Als het wetsvoorstel bij meerderheid wordt goedgekeurd, wordt het een Formeel wetsvoorstel. En dat is het eerste ontwerp dat meestal wordt vrijgegeven en vrijgegeven voor discussie. De inhoud wordt nog besproken in de plenaire vergadering, in gespecialiseerde commissies en panels van deskundigen. In de meeste gevallen resulteert dit in een grote herziening voordat het wetsvoorstel uiteindelijk ter stemming naar het parlement wordt gestuurd en – indien nodig met goedkeuring van de Bondsraad – als wet wordt aangenomen.
Is al die ophef dan voorbarig?
Jain. In principe moeten we natuurlijk eerst afwachten wat er in het echte, officiële wetsontwerp van het ministerie staat, dat pas voor januari 2024 (eigenlijk voorjaar 2024, waarbij de natuurbeschermingsverenigingen om meer snelheid vragen) wordt aangekondigd. Wat de DIMB echter al zorgen baart, is dat sommige formuleringen in het “uitgelekte” wetsontwerp onlangs op de een of andere manier in de code van een deelstaatregering zijn terechtgekomen – namelijk in Beieren. De Beierse Staatswet is uitgebreid met een administratieve verordening die landeigenaren nu in staat stelt om naar eigen goeddunken een rijverbod op paden op te leggen. Bijvoorbeeld als de paden vanuit hun oogpunt te steil of te smal zijn voor mountainbikers.
Op sommige sociale mediakanalen wordt al gespeculeerd over de vraag of dit wetsvoorstel mogelijk onder invloed van boseigenaren en boswachters tot stand zou kunnen zijn gekomen. Maar deze theorie kan waarschijnlijk worden uitgesloten, want bij de AGDW, de werkgroep van boseigenaren, is de verontwaardiging over dit eerste wetsontwerp minstens zo groot:
De werkgemeenschapDe Vereniging van Boseigenaren verwerpt het ontwerp “in zijn geheel”, aldus het online platform Forstpraxis.de. Volgens AGDW-voorzitter prof. Andreas Bitter het ontwerp tussen het Bondsministerie van Bosbouw en het Ministerie van Milieu was overeengekomen en kon alleen als eerste basis voor discussie dienen vanwege de vele technische tekortkomingen. Anders zouden ze grote protestacties niet uit de weg gaan.
In feite is een groot deel van de nieuwe boswet gericht op bosbouw (duurzaam beheer, biodiversiteit, vermijden van schade veroorzaakt door bosbouwmachines, uitsteekstroken!) en aangezien 48 procent van de Duitse bossen in particulier bezit is, zal deze belangengemeenschap waarschijnlijk gewicht in de schaal leggen in de discussies.
De enige passages in het uitgelekte document die goed vallen bij de boseigenaren zijn de paragrafen die ons mountainbikers aangaan. Namelijk:
- Fietsen moet worden beperkt tot “geschikte paden”: In het ergste geval zouden de afzonderlijke deelstaten met deze formulering zelfs het Oostenrijkse model kunnen invoeren, vreest de DIMB. Fietsen zou dus alleen op gemarkeerde paden zijn toegestaan. Grondeigenaren hoeven dan geen begrijpelijke rechtvaardigingen meer te geven voor wegafsluitingen zoals natuurbescherming, hoge gebruikersaantallen of gevaarlijke plekken.
- Wegen voor bosbouw mogen niet worden gebruikt: Hoewel dit al geldt voor de slippaden die door zwaar materieel in de bosbodem worden gegroefd, zou het zich in de toekomst ook kunnen uitstrekken tot paden die bijvoorbeeld naar een jagersstand leiden.
- De “Komoot-paragraaf”: Volgens het uitgelekte wetsvoorstel zal de digitale verspreiding van tourtracks buiten de openbare weg in de toekomst alleen nog worden toegestaan met toestemming van de grondeigenaar.
Alleen al het volstrekt onrealistische, waarschijnlijk nauwelijks afdwingbare laatste punt laat zien hoeveel ruimte voor discussie en verduidelijking er eigenlijk nog is in dit voorontwerp.
En hoe nu verder?
De publicatie van de Eerste formele ontwerp het federale ministerie van Landbouw heeft, zoals ik al zei, aangekondigd voor januari 2024. Om zich breder te positioneren, zullen de deskundige adviseurs van de DIMB al van gedachten wisselen met andere belangengroepen die op het gebied van bostoegangsrechten moeten vrezen voor soortgelijke beperkingen als wij mountainbikers (bijv. met de Duitse verenigingen voor wandelaars, ruiters en toerisme). Samen met juristen wordt nu een strategie ontwikkeld voor verdere actie – voor het geval dat een deel van de gevreesde formulering daadwerkelijk in het officiële ontwerp zou verschijnen.
Als je de DIMB wilt steunen in dit belangrijke lobbywerk: hoe groter de vereniging, hoe mondiger ze is. Het basislidmaatschap kost 28 euro per jaar en is ideaal als kerstcadeau voor een enthousiaste trailbiker!