Graubünden: De 3 toptochten voor E-MTB in Val Müstair

• Lengte: 57,9 kilometer
• Bergop: 1710 meter hoogte
• Bergafwaarts: 1710 meter diepte
• Reistijd: 6,5 uur
• Moeilijkheidsgraad: 10 procent van het parcours is zwaar, 80 procent makkelijk

Hoewel de brede, eenzame hoge vallei de naamgever van de tour is, is de Val Mora slechts een van de vele hoogtepunten die tijdens deze hooggebergtetocht kunnen worden ervaren. Het plateau van Jufplaun met zijn eindeloze singletrail is ook spectaculair. Of het rotsachtige pad hoog boven het Livignomeer. Maar uiteindelijk zet de laatste, lange afdaling door met mos bedekt sprookjesbos weer de kroon op het geheel.

Als je jezelf een groot deel van de hoogte en de toch al saaie asfalt oprit wilt besparen, kun je het beste de postbus nemen naar de Ofenpas. Vanaf zijn zadelhoogte zal het meteen leuk zijn. Een mountainbikepad buigt door het midden van het nationale park en slaat na bijna 200 meter diepte linksaf richting Alp Buffalora. Als je jezelf wilt versterken, moet je dat hier doen voordat het pad de eenzame uitgestrektheid van het Zwitserse Nationale Park induikt. Over het steilste grindpad gaan we dan naar het plateau van Jufplaun en over een handdoeksmal pad naar de Passo Gallo.

Het pad slingert vervolgens door een tunnel van bergdennen en rolt over de Italiaanse grens richting het meer van Livigno. Hoog boven het fjordachtige, turkooisblauwe water nestelt zich een pad in de rots, dat na een paar kilometer uitmondt in een brede vallei. Kort voor de oevers van het Cancanomeer slaat u linksaf en volgt u de woeste beek naar het steeds wijder wordende Val Mora. Hier gaat het pad over in bosbodem tot het later aansluit op een breed bospad. Je volgt deze licht bergopwaarts naar de top van de Döss Radodpas en kunt onderweg nauwelijks genoeg krijgen van het landschap.

Aan het eind wacht de 1000 meter lange afdaling naar Santa Maria. Als je wilt, kun je ze comfortabel op de grindweg rollen. Vrienden van frisse enduropaden worden echter de bospadgedeelten aanbevolen, die keer op keer van de hoofdroute aftakken. Ze leiden op een zeer vermakelijke manier door het sprookjesbos voordat ze terugkeren naar het startpunt op de asfaltweg.

• Lengte: 24,7 kilometer
• Bergop: 867 hoogtemeters
• Bergafwaarts: 2378 meter
• Reistijd: 5 uur
• Moeilijkheidsgraad: 70 procent van het parcours is moeilijk, 10 procent makkelijk

Wie denkt dat de Gold Lake Trail het grootste avontuur in het Vinschgaudal en de Ortlerstreek is, is nog niet in Piz Chavalatsch geweest. Voor deze 2763 meter hoge reus, die hoog oprijst in de lange bergrug tussen Vinschgau en Münstertal, wordt de Goldseeweg alleen gebruikt om op te warmen. Deze tour is vooral spannend voor E-MTBers die niet alleen hun grenzen willen testen tijdens de afdaling. Terwijl klassieke motorrijders enkele honderden meters hoogte naar de top moeten duwen en dragen, toptechnologieAtleten als Maxi Dickerhoff kunnen ongeveer 95 procent rijden op de E-MTB. Maar let op: de Piz Chavalatsch is alleen geschikt voor absolute rijtechniekspecialisten, zelfs bergafwaarts:

Vanuit Santa Maria kun je het beste de eerste postbus nemen naar de Stelviopas (ongeveer 45 minuten). Voor negen uur had je volgens de regel het steile pad naar de Dreisprachenspitze achter je moeten laten. Vanaf daar is de Goldseeweg uitdagend, deels belicht en altijd met een overweldigend Ortler-panorama tot aan de Furkelhütte. Hier begint het echte avontuur.

In plaats van over platgetreden paden via de Glurnser Alm af te dalen naar het Vinschgaudal, sla je kort na de hut vanaf de Goldseeweg linksaf richting Piz Chavalatsch. Eerst schroef je jezelf bergop op een zachte singletrail, later 600 meter hoogte op steile alpenpaden. Rijtechniekfreaks zullen zich hier vermaken, minder ervaren motorrijders zullen blij zijn met de duwhulp. Beide fracties worden op het kruis op de top beloond met een ongelooflijk uitzicht op de Ortler- en Kaunertal-gletsjers, over het Vinschgau-dal en het Resiameer.

Dit wordt gevolgd door ongeveer 1600 meter trail afdaling die zichzelf hebben gewassen. Eerst over een bergkam blootgesteld aan de Glurnser Köpfl, vervolgens over ultrasteile, hoge alpenpaden door de Rifairscharte naar de gelijknamige alpenweide en vandaar over technische bospaden terug naar Val Müstair. Een technisch parcours, zonder net en een valse bodem tot het einde.

• Lengte: 39,4 kilometer
• Bergop: 1394 hoogtemeters
• Bergafwaarts: 1394 meter diepte
• Reistijd: 4,5 uur
• Moeilijkheidsgraad: 10 procent van het parcours is zwaar, 70 procent makkelijk

Als je denkt aan bloeiende alpenlandschappen als je de naam Valbella hoort, heb je het mis. De kloof fascineert met ruige rotsen, bijna geen vegetatie en doet meer denken aan Mordor uit Lord of the Rings. Toepasselijk, in dit hoogalpiene landschap tussen het Engadin en de rotsbar Munt da la Bescha, waaien vaak hardnekkige flarden mist. Maar al snel lokken de mooie paden hoog boven het Val Müstair ons weer van achter de Ofenpas naar buiten, en Mordor lijkt slechts een korte achtervolging.

De tocht begint in Santa Maria op asfalt en slaat vlak voor de Ofenpas rechtsaf over een grindpad richting Minschuns, een klein skigebied in het Munstertal. Bij Alp da Munt volgt de route een steil karrenpad dat na 200 meter hoogte overgaat in een enkel pad. Dit pad klimt naar een hoogte van 2500 meter op een breed zadel dat het hoogste punt van de tour en de ingang van Valbella markeert.

Nu wordt het pad steeds ruiger, de vegetatie schaarser, en al snel bevinden we ons in het Lord of the Rings-landschap dat aan het begin werd beschreven. Het bergpad is grindachtig en leidt langs de helling als een handbreedte, maar blijft meestal gemakkelijk te berijden. Zo gaat het rond de ruige westelijke flanken van de 2773 meter hoge Munt da la Besha, voordat het pad buigt en in talloze bochten naar beneden slingert richting de Ofenpas.

Maar net voor de gemotoriseerde excursiedrukte bij de pas, slaat de tour linksaf op een bospad, waar een paar hellingen omhoog leiden naar een grindpad. Deze leidt weer langs de Alp da Munt en uiteindelijk in een prentenboek singletrail, die de zonnige hellingen van het Val Müstairs terugsurft naar Sta. Maria voor de volgende 15 kilometer. Dit pad, dat langs een verplichte taartstop met Alp Champatsch loopt, werd pas een paar jaar geleden door de Münstertaler geopend.

>> GPS-gegevens: Download hier gratis de GPX-tracks voor de EMTB-gebiedsgids Val Müstair! <<

Het Val Müstair (Münstertal) markeert het meest oostelijke punt van Zwitserland (kanton Graubünden) en grenst direct aan het Vinschgau in Zuid-Tirol. De grenslijn is de 2763 meter hoge Piz Chavalatsch. Het Val Müstair wordt van de rest van Zwitserland gescheiden door hoge bergen en de Ofenpas. Dit verklaart de bijzondere mentaliteit en onafhankelijkheid van de inwoners van het Münstertal. Reto-Romaans wordt onder elkaar gesproken. De vallei bestaat uit zes gemeenten, de hoofdstad is Santa Maria.

Om het gemakkelijker te maken om zonder verboden samen te leven met wandelaars, ligt hier, net als overal in Graubünden, de nadruk op vriendschappelijke samenwerking op de paden. Daarnaast is er de zogenaamde voorrangsregeling voor bijzonder blootgestelde en dus gevaarlijkere routes. Op sommige dagen en op bepaalde tijden is het pad gereserveerd voor wandelaars. Dit is onlangs bijvoorbeeld het geval geweest met de Umbrail-Val Vau-Val Chava top tour. Op woensdag, donderdag en zaterdag hebben wandelaars hier voorrang. Op de overige dagen geldt vriendelijk trail sharing.

Als u in stijl wilt leven, verblijf dan in het Hotel Crusch Alba in Santa Maria. Gezellig en traditioneel ingericht, maar toch met een state-of-the-art wellnessruimte. Monica runt de winkel samen met dochter Caroline, die ’s avonds heerlijke specialiteiten serveert, gemaakt van regionale ingrediënten. Speciale tip: de alpine macaroni gemaakt van pasta, aardappelen en goede alpenkaas. Info: www.hotel-cruschalba.ch
Aanbevolen en ook fietsvriendelijk: Wellness Hotel Liun, Hotel Al Rom in Tschierv en het Hotel Helvetia in Müstair. U kunt goedkoop verblijven in de Alpina B&B, het Hotel Chavalatsch, het Hotel Hirschen en de Villa Stelvio B&B. Kampeerders vinden geweldige plaatsen op Camping Muglin in Müstair (gratis sauna in de hooiberg) en op het terrein Pè da Munt in Santa Maria (in het lariksbos). Alle fietsvriendelijke accommodaties van www.engadin.com

Fietsschool, rondleidingen, reparaties – voor alles wat met fietsen te maken heeft, kunt u het beste contact opnemen met de Ride La Val-trailschool (www.ridelaval.com). Nicole Tschenett en crew helpen je graag verder. Reparaties worden uitgevoerd door de aangesloten fietsenwinkel The Bike Patcher in Müstair.

Het nachtleven in Val Müstair is beperkt. Als je ’s avonds langs de huizen wilt gaan, is er eerlijk gezegd maar één adres: de kleinste whiskybar ter wereld in Santa Maria. Lord Gunter Sommer bewaart hier 300 exquise variëteiten en onderhoudt zelfs een klein museum. Als de gasten geschikt zijn, is het niet ongebruikelijk dat het ruim na middernacht is. Het klooster van St. Johann in Müstair is de moeite waard. Negen zussen wonen op de Werelderfgoedlijst van Unesco, zus Birgitta is zelfs motorrijder. Weer en wind doet ze alles met haar Stevens e-bike. Als je het geluk hebt om ze te ontmoeten, kun je luisteren naar spannende verhalen. Birgitta is er bijvoorbeeld van overtuigd dat je je fiets niet op slot hoeft te zetten in Val Müstair, want: De arme zielen zorgen ervoor. Een bezoek aan het kloostermuseum is interessant. Het toont de kloostergeschiedenis uit twaalf eeuwen. www.muestair.ch

De Postbus heeft een lange traditie in Zwitserland. Voor fietsers heeft het openbaar busvervoer alleen maar voordelen: Ten eerste hoef je geen shuttle apart te boeken, omdat de bussen in de zomer altijd zijn uitgerust met aanhangwagens voor fietsen. Ten tweede rijd je gratis met een gastenkaart en de fiets voor de helft van de prijs.

Monica Canclini-Hedinger dacht dat ze het allemaal gezien had. Al 40 jaar runt ze het Hotel Crusch Alba – een familiebedrijf van de achtste generatie, midden in Santa Maria in het hart van Val Müstairs. Sindsdien zijn er natuurlijk ook mountainbikers te gast. Steeds vaker Alpencrossers die op weg naar het zuiden om kamers en een warme maaltijd vragen. Maar afgelopen zomer, om tien uur ’s avonds, verscheen er een groep motorrijders bij haar receptie, en ze kon haar ogen en oren niet geloven. Zeven mannen, allemaal drijfnat, uitgeput en duidelijk onderkoeld. “Een van hen vroeg met een dunne stem en een Nederlands accent om een logeerplek, maar volgens mij hadden ze meer op de spoedeisende hulp thuishoren. Maar de volgende ochtend wilde iedereen echt door naar Italië.” Monica tikt met haar linkerwijsvinger op haar voorhoofd terwijl ze met haar andere hand haar huisdrank inschenkt. “Ze zijn gek, de motorrijders.” Het kleine Zwitserse dal Val Müstair is strategisch gelegen voor Alpine crosser tussen Ortler en Ofen Pass. Perfect voor het einde van een etappe. “Ze komen meestal van de Heidelberger Hütte naar het Engadin en dan via S-charl en de Pass da Costainas naar ons in Val Müstair”, zegt Monica. “Maar dan willen ze zo snel mogelijk hun weg vervolgen naar het Gardameer”, voegt de hospita er na een korte pauze spijtig aan toe. Wat de Alpencrossers niet weten, maar daar komen we in ons komende driedaagse verblijf achter: Deze vallei herbergt waarschijnlijk de beste paden, de mooiste bergmeren en de meest indrukwekkende panorama’s van de Oostelijke Alpen.

Een plaats met veel doorgaand verkeer, het meest oostelijke puntje van Zwitserland is al sinds de middeleeuwen. In die tijd bevolkten muilezels de vallei. De Crusch Alba werd in 1540 gebouwd als herberg voor de kooplieden. Toen kwamen de smokkelaars. Tot het midden van de 20e eeuw werden sigaretten, koffie en sieraden door de vallei naar Italië gesmokkeld. In die tijd werd de eerste steen gelegd voor dit wijd vertakte, bergoverstijgende en grensoverschrijdende netwerk van paden. En in dit historische netwerk hebben we drie grote rondes samengesteld. Een selectie met supertrail potentie, zo bevestigden de lokale bikers ons van tevoren.

Ruimtelijk op slechts een steenworp afstand van de fietshotspot Vinschgau en twee bergbars van het bikeparkbolwerk Livigno, waant het ons hier in een heel andere wereld. “Ontspannen natuurlijke idylle” – zou de toepasselijke titel voor Val Müstair kunnen zijn. Om in de stemming te komen, hebben we vandaag het lange rondje over de Ofenpas gemaakt. Dus naar de Passo Gallo en dan door het wilde en romantische Val Mora terug naar Santa Maria. Voor het grootste deel komt dit overeen met de route die Alpencrossers ook ervaren wanneer ze via Val Müstair naar het zuiden rijden. Voor morgen staat echter een hooggebergteavontuur op het programma: de Piz Chavalatsch. Deze 2763 meter hoge top rijst op uit de bergrug die het Val Müstair scheidt van het Vinschgautal. Zelfs in Vinschgau-fietserskringen is deze berg tot nu toe een grotendeels schone lei geweest, hoewel hij waakt over een van de grootste toerklassiekers in de Alpen, de Goldseeweg. De reden: De Piz Chavalatsch is te oncomfortabel voor de normale motorrijder. Minstens de laatste 500 hoogtemeters tot aan het kruis op de top worden als onberijdbaar beschouwd. Op de top moeten zeer technische en blootgestelde passages het moeilijk maken om af te dalen. Dus de cruciale vraag voor ons is: betekent “niet mobiel” duwen of dragen? Dat laatste zou fataal zijn en het duidelijke knock-outcriterium voor een E-MTB-tour. We zullen het uitzoeken.

In de postbus, het openbaar vervoer, vliegen we letterlijk de eenzame haarspeldbochten op van Val Müstair over de Umbrailpas naar de Stelviopas. Op de top van de Stelvio bruist het van de spits. Luidruchtige motoren, pendelbussen uit het Vinschgaudal – om acht uur ’s ochtends breekt de hel los. Dus snel de laatste steile grindbochten op naar de Dreisprachenspitze, en niet alleen om aan de drukte te ontsnappen. Tegen negen uur moeten motorrijders volgens de regel de ingang van de Goldseeweg zijn gepasseerd. Daarna is het pad gereserveerd voor wandelaars. De caravan is navenant dicht op het pad. Echter, alleen tot aan de aanbevolen Bimba-kruising naar beneden in het dal. Maar we blijven op de Goldseeweg en accepteren de gevreesde, geblokkeerde jogginghelling naar de Furkelhütte. Aan de andere kant komen we in de rest van de tour geen andere mensen tegen, want kort na de hut volgen we de afslag naar Piz Chavalatsch. Het grindpad muteert al snel in een smal bergpad. Steil en technisch, het kruist de flanken van Piz Chavalatsch. Volledige concentratie is hier vereist en een goed gevoel voor evenwicht terwijl de pols in de keel bonkt. Er zijn enkele belangrijke punten om onder de knie te krijgen, maar tussendoor zijn er altijd gemakkelijk te besturen secties. We moeten ook dragen, maar alleen door de ene of de andere poort. Uiteindelijk beheerste rijtechniekspecialist Maxi wat voelde als 95 procent van de klim in het zadel en vatte het samen: “Perfecte E-MTB bergop. Zo moet het ook.” Het panorama vanaf de bergrug is ook spectaculair. Bijna op ooghoogte feliciteert koning Ortler hem met zijn beklimming, in het noorden waait het uitzicht over het Resiameer en in het zuiden flitst de Piz Bernina. Diep in de eindeloze appelboomgaarden van het Vinschgaudal aan de ene kant en biologische landbouw aan de andere kant, de Val Müstairer kant. En daar willen we weer naartoe. De afdaling over de Rifairscharte heeft het allemaal. Een hoogalpenpad wordt gevolgd door een tak naar links. Bijna in een vallijn stort het pad de Val Müstair af. 1600 meter diepte, die je op geen enkel moment uit het oog mag verliezen tot aan de Rifairalm, ook niet in het toen wat zachtere bosgedeelte. Zo maken we het just in timeg naar een enorme portie alpine macaroni, die Monica ons serveert in de historische “prinselijke kamer” van haar hotel.

Onze derde tour morgen gaat over de zuidelijke hellingen van Val Müstairs. Deze paden dragen de handtekening van de Münstertaler rond Nicci Tschenett, die zich hebben toegelegd op het onderhoud van de eigen paden van het dal. Helaas kan Nicci zelf niet mee, maar ze stuurde ons via Monica een GPS-track. “Met je E-MTB’s kun je niet alleen de Valbella doen, maar ook de extra lus rond de Munt da la Bescha”, citeert Monica uit de mail van Nicci, terwijl ze haar ogen in paniek opent. Maar zoveel kunnen we verklappen: Ook voor ons eindigde de tour niet op de spoedeisende hulp.

>> GPS-gegevens: Download hier gratis de GPX-tracks voor de EMTB-gebiedsgids Val Müstair! <<