Eerste hulp bij een ongeval: hoe u goed kunt helpen als uw fiets is gecrasht

“Van peuters op loopfietsen tot kwieke gepensioneerden op high-end elektrische fietsen, je vindt alles op fietspaden, boswegen of zelfs de meest afgelegen berghutten”, meldt Thomas Widerin, politieagent, paramedicus en enthousiaste fietser, over zijn missies in de reddingshelikopter in Tirol. Fietsen in al zijn variaties is booming. Geen enkele andere vrijetijdsbesteding heeft de afgelopen jaren kunnen bogen op zo’n stijgend aantal. Volgens Wiverin is er echter helaas ook een keerzijde aan alle positieve ontwikkelingen. “Ook het aantal mensen dat een ongeluk krijgt met een fiets neemt gestaag toe.”

Om snel en correct te kunnen handelen bij een fietsongeval, helpt het om een soort gids in gedachten te hebben. Dit voorkomt chaos en hectiek op de plaats van een ongeval. En je kunt snel en vooral correct eerste hulp verlenen.

Ook al vermijd je liever de drukte op fietspaden, in geval van nood ben je blij als je niet alleen bent. “Zoek dus iemand die kan helpen. En dan het werk verdelen. Een van de helpers blijft bij de gewonde, de tweede zorgt voor het beveiligen van de plaats van het ongeval”, adviseert Widerin. Om dit te doen, volstaat het om iemand ver genoeg voor de plaats van het ongeval te plaatsen om anderen vroeg genoeg te waarschuwen. Deze helper instrueert later ook de arriverende reddingswerkers. Krijg dan een overzicht van de ongevalssituatie. Wat is er gebeurd? Is er maar één fietser bij betrokken of zijn er meerdere gewonden? Kijk ook goed om je heen om te zien waar de plaats van het ongeval is. Dit is vooral belangrijk voor fietstochten buiten de bebouwde kom of off-road. Alleen dan kan, indien nodig, een exacte noodoproep worden gedaan en verstandige eerstehulpmaatregelen worden genomen.

Zelfs ongetrainde eerstehulpverleners kunnen bij benadering bepalen om welk type letsel het gaat. Enerzijds is dit nodig voor de selectie van verdere eerstehulpmaatregelen, anderzijds heeft het reddingscoördinatiecentrum dergelijke informatie ook nodig. “Als leek moet je je richten op het volgende: Welke verwonding herken je zelf, en over welke pijn klaagt de gewonde? Aanspreken – kijken – aanraken! Praat met de gewonde fietser en vraag hem waar het pijn doet. Het kan ook zachtjes worden aangeraakt. Dit maakt het gemakkelijker voor u om te bepalen waar de gewonde persoon pijn heeft”, legt Widerin uit.

Hierbij geldt: eerst de situatie op de plaats van het ongeval en de aard van het letsel verduidelijken en vervolgens de noodoproep doen! Binnen de EU kan het Europese alarmnummer “112” worden gebruikt om het lokaal verantwoordelijke reddingscoördinatiecentrum te bereiken. Elk land heeft ook zijn eigen nationale alarmnummer, waarnaar u moet informeren voordat u naar het buitenland reist. Informeer de coördinator van het reddingscoördinatiecentrum over de plaats van de noodsituatie, de gewonden en de situatie ter plaatse. Nadat u de noodoproep hebt gedaan, start u eerstehulpmaatregelen. Indien nodig zal het controlecentrum telefonisch hulp bieden bij de juiste stappen. Als er geen of slechts een slecht mobiel netwerk is, schakel dan de mobiele telefoon uit, schakel hem weer in en bel het noodnummer 112 zonder een pincode in te voeren. Het volgende controlecentrum neemt dan contact met u op.

Ernstige of levensbedreigende verwondingen waarbij het slachtoffer niet meer reageert op de reactie of zelfs niet meer normaal ademt, moeten worden behandeld door professionele hulpverleners, vaak zelfs door een spoedarts. Naast specialistische kennis zijn hier ook speciale apparatuur en medicatie nodig. Milde tot matige verwondingen kunnen echter ook heel goed worden behandeld door een leek op de plaats van het ongeval. Deze verwondingen vereisen ook op zijn minst minimale eerste hulp. AanAnders bestaat het risico dat lichte verwondingen tot ernstige schade leiden of de hersteltijd aanzienlijk verlengen. “De term “eerste hulp” is letterlijk bedoeld: op de plaats van het ongeval heeft de leek alleen de taak om de eerste absoluut noodzakelijke maatregelen te nemen. Deze zijn ontworpen om de gewonde zoveel mogelijk te helpen met de aanwezige kennis en apparatuur. Professionele teams zullen dan de andere restauraties voor hun rekening nemen”, bevestigt Thomas Widerin.

Een casus voor de hulpdiensten: Als een fietser na een val in eerste instantie niet meer reageert en bewusteloos raakt, moet in ieder geval professionele hulp worden gezocht.

Nadat de noodoproep is gedaan en totdat de hulpdiensten arriveren, controleert u de ademhaling van de gewonde en plaatst u hem in een stabiele zijligging.

Een val op een fiets leidt meestal tot schaafwonden, lichte of hevige bloedingen, botbreuken en hoofdletsel. Als EHBO’er kun je met een paar eenvoudige stappen de gewonde op een zinvolle manier helpen. Tip van de professional Widerin: “Denk niet te ingewikkeld, doe gewoon. Het is niet belangrijk om alles bijzonder perfect te maken. Op de plaats van het ongeval tellen alleen de meest urgente acties.”

>> Eerste hulp bij het fietsen: Met deze 8 EHBO-koffers doet het niet zoveel pijn meer

De verantwoordelijke fietsliefhebber heeft op zijn minst minimale nooduitrusting bij zich. Een Basisch Hoort thuis in het zadel of de stuurtas. Afhankelijk van de lengte en bestemming van de reis kan de inhoud worden gevarieerd. Checklists voor noodgevallen zijn ook erg nuttig. Indien nodig kunnen deze worden gebruikt om het noodnummer, de informatie bij het doen van een noodoproep of de belangrijkste EHBO-stappen te vinden. Deze “kleine helpers” nemen weinig ruimte in beslag, maar kunnen goed worden gebruikt op de plaats van een ongeval.

Praktisch: Bij een noodoproep via een nood-app, zoals de SOS EU ALP, locatiegegevens (GPS-coördinaten) en contactgegevens (direct telefoonnummer) worden automatisch doorgegeven aan de betreffende reddingscoördinatiecentrale.